Dzisiaj właśnie mija 97 lat, gdy Prywatne Ośmioklasowe Gimnazjum w Łomży otrzymało imię Tadeusza Kościuszki. Uroczystość ta odbywała się 15 października 1917 r., tj. w setną rocznicę śmierci Tadeusza Kościuszki. W tym samym dniu w Łomży zmieniono nazwę Nowego Rynku na Plac Tadeusza Kościuszki, na którym miał stanąć pomnik Naczelnika Państwa. Skończyło się na umieszczeniu dużego głazu z napisem: Tadeuszowi Kościuszce w 100 rocznicę zgonu Ziemia Łomżyńska 15.10. 1817 – 15.10 1917. Cześć Bohaterowi !
Z internetowej strony stowarzyszenia na rzecz najstarszych szkół w Polsce http://www.najstarszeszkoly.edu.pl/szkoly.html wynika, że nasza Alma Mater jest w Polsce najstarszą średnią szkołą ogólnokształcącą z imieniem Tadeusza Kościuszki. Dokładnie za trzy lata, 15 października 2017 r. upłynie 100 lat od nadania tego imienia. Myślę, że warto wtedy zorganizować spotkanie wychowanków i nauczycieli naszej Alma Mater z udziałem przedstawicieli gimnazjów i liceów ogólnokształcących, noszących imię Tadeusza Kościuszki, na przykład co najmniej od ćwierćwiecza.
Jak powstało Gimnazjum Państwowe im. Tadeusza Kościuszki w Łomży, w skrócie GTK. Zacznę od 15 września 1906 r., kiedy utworzono Prywatną Siedmioklasową Szkołę Handlową w Łomży dla 306 uczniów narodowości polskiej, wydalonych z rządowego gimnazjum rosyjskiego za udział w strajku szkolnym w 1905 r. Początkowo szkoła mieściła się w kamienicy na rogu ulicy Krótkiej i Długiej, następnie na rogu Długiej i Nowego Rynku. W końcu szkolę przeniesiono w 1908 r. do okazałej kamienicy Kozłowskiego przy ulicy Dwornej róg ulicy Sadowej.
W latach 1910 – 1913 w szkole uczyło się średnio 260 uczniów w każdym roku szkolnym, było to więc porównywalne z liczbą uczniów w carskim gimnazjum męskim przy Nowym Rynku. W lutym 1915 r. zbliżały się do Łomży oddziały wojsk niemieckich dlatego rządowe gimnazjum zamknięto, ewakuując go w głąb Rosji do Kostromy. Zanim niemieckie wojska 12 sierpnia 1915 r. zajęły Łomżę … grupa uczniów w czerwcu zdołała wynieść z niego co lepsze przyrządy z gabinety fizycznego i upchać w ciasnych pomieszczeniach „handlówki” (Dworna róg Sadowej). 1 września 1915 r. rozpoczął się nowy rok szkolny już w polskiej, nadal jednak prywatnej szkole, która minimalnie tylko zmieniła program, likwidując przedmioty „handlowe” na rzecz filologicznych. Usunięto też język rosyjski. Do tej szkoły przyszli także byli uczniowie gimnazjum rządowego. To właśnie Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Łomży … stała się ogniwem łączącym czasy niewoli z okresem niepodległości. Jej nauczyciele, uczniowie a nawet jej ciasne pokoiki w prywatnej kamienicy stały się zalążkiem i rdzeniem nowego polskiego gimnazjum. Z dawnego „ruskiego” gimnazjum nie zostało śladu. Ze zrozumiałym uniesieniem niszczono wszelkie ślady ruszczyzny, w tym także książki, cenzury, dokumenty i pamiątki z tamtych czasów. (380 lat Szkoły Średniej Szkoły Ogólnokształcącej w Łomży 1614 – 1994, Wydawnictwo Fundacji Historia Pro Futuro, Warszawa 1994, Stanisław Dębowski: Gimnazjum Męskie w Łomży 1862 – 1915, str. 275).
Formalnie Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa w Łomży była szkołą zawodową, niemniej jednak nauczyciele o wysokich kwalifikacjach i własny program nauczania zapewniał jej uczniom średnie wykształcenie ogólne na dobrym poziomie. Wszyscy nauczyciele i wychowawcy byli Polakami, jedynie nauczyciel języka rosyjskiego musiał być Rosjaninem. Ponadto, polski personel pedagogiczny dbał o odpowiedni poziom kultury osobistej i patriotyczne wychowanie uczniów, stale podtrzymując polskie tradycje historyczne i niepodległościowe. To właśnie w tej szkole we wrześniu 1913 r. powstał pierwszy zastęp skautowy w Łomży. Podczas okupacji niemieckiej, trwającej od 12 sierpnia 1915 r. do 11 listopada 1918 r., organizacje skautowa, a później harcerska w szkole działały jawnie. W 1917 r. drużyna harcerska liczyła ponad 100 uczniów. W związku z tym wyodrębniono z niej drugą drużynę im. Józefa Piłsudskiego, na czele której stanął Tadeusz Schmidt („Sęp”). Był on pierwszym redaktorem pisemek harcerskich „Czuwaj”, później drugiego pisma „Drużyna”. Oba te pisma początkowo pisano ręcznie. Były one bogato ilustrowane i cieszyły się dużą poczytnością. Za przeczytanie numeru w izbie harcerskiej płacono symboliczny 1 grosz. Więcej o harcerskiej i szkolnej prasie w GTK na stronach 374 – 379 ww. opracowania: Bohdan Karwasiński: Państwowe Gimnazjum Męskie i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży.
Starsi uczniowie utrzymywali różne kontakty z Polską Organizacją Wojskową (POW), biorąc między innymi udział w regularnych ćwiczeniach polowych tej organizacji. Utrzymywali oni też „przyjazne kontakty” z żołnierzami z 1. i 4. pułku legionów, które czasowo kwaterowały w łomżyńskich koszarach; potem ze zbuntowanymi legionistami, zamkniętymi w odrutowanym kompleksie tych koszar. Niepełnoletnia młodzież harcerska miała swoją odrębną jednostkę peowiacką. O akcjach młodzieży i harcerzy peowiaków w 1918 r. na str. 344 i 355, w cytowanym wyżej opracowaniu: Aniela Malanowska Prywatna Siedmioklasowa Szkoła Handlowa Męska w Łomży (1906 – 1918).
Uczniowie i wychowankowie tej szkoły walczyli i oddawali życie za wolność i niepodległość Polski, później w obronie jej granic w wojnie polsko – bolszewickiej. Dla uczczenia pamięci poległych w gmachu GTK wmurowano 3 maja 1921 r. tablicę marmurowa z wyrytymi ich nazwiskami.
W numerze 2 z 1921 r. „Czuwaj” ukazały się nekrologi poległych uczniów i harcerzy:
śp. Kazimierz Burzyński, uczeń kl. IV GTK, harcerz I DH im. T. Kościuszki, marynarz 9 p. Morskiego Kadry Marynarki Wojennej. Ginie od kuli w piersi we wsi Wróble pod Zambrowem 3 VIII 1920 r., pochowany w bratniej mogile. Skończył 18 lat.
śp. Jan Grzymkowski, plutonowy I DH im. T. Kościuszki, student Uniwersytetu Warsz. członek POW ochotnik 5 pp. Legionów. Zmarł w Nowym Sączu 1 IV 1919 r. z ran otrzymanych w obronie Lwowa w bitwie pod Pasiekami, przeżył lat 18.
śp. Ludwik Kleindienst, plutonowy I DH im. T. Kościuszki, członek POW, ppor. i dowódca komp. Karabinów Maszynowych Białostockiego pułku Strzelców. Zginał pod Wilnem w lipcu 1920 r., przeżywszy lat 19.
śp. Tomasz Kulągowski, uczeń kl. VIII GTK, harcerz I DH im. T. Kościuszki, ochotnik 233 pp. Zabity 17 VIII 1920 r. pod Nasielskiem koło wsi Głodowa. Pochowany w Nasielsku na cmentarzu. Skończył lat 19.
śp. Franciszek Penkala, uczeń kl. VI GTK harcerz I DH im. T. Kościuszki, ochotnik 233 pp. Ginie na fortach w obronie Łomży, przeżywszy lat 18.
śp. Piotr Prokopowicz, uczeń kl. IV GTK ochotnik 233 p.p. Ginie na fortach pod Łomżą, przeżywszy lat 15.
śp. Edward Pusz, uczeń kl. VI GTK, przyboczny III DH im. St. Czarnieckiego, ochotnik 233 pp. Zmarł przeżywszy lat 19 w Kazaniu 28 VIII 1920 r. z rany w głowę odniesionej w bitwie pod Nasielskiem.
śp. Antoni Śledziewski, uczeń kl. VIII GTK b. harcerz I DH im. T. Kościuszki. Umarł z ran otrzymanych w bitwie pod Nasielskiem około wsi Głodowa 17 VIII 1920 r., przeżywszy lat 20.
śp. Władysław Śledziewski, maturzysta GTK, ochotnik W.P. Umarł z ran otrzymanych w Białymstoku 20 VII 1920 r., przeżywszy lat 19.
śp. Stefan Wądołowski, komendant I DH im. T. Kościuszki, uczeń kl. VIII GTK, ochotnik 233 pp. Zginął w bitwie pod Nasielskiem 17 VIII 1920 r., przeżywszy lat 20.
śp. Jan Żbikowski, maturzysta GTK, harcerz I DH im. T. Kościuszki, ochotnik 201 pp. dwukrotnie ranny w bitwie pod Paprociami Wielkimi. Zmarł w niewoli bolszewickiej we wsi Pęchratka 9 VIII 1920 r., przeżywszy lat 18.
W ubiegłym roku u kolegi Tadeusza Wejrocha sfotografowałem kilka dokumentów z jego rodzinnego archiwum. Wśród nich oryginał świadectwa ukończenia Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Łomży przez jego ojca Tadeusza Wejrocha (1896 -1952), niegdyś cenionego w Łomży lekarza medycyny. Tadeusz Wejroch s. Adama uczył się w tej szkole od 15 września 1906 r. do 23 czerwca 1914 r. Na świadectwie maturalnym w języku polskim, rosyjskim, francuskim i niemieckim widnieje 30 przedmiotów, w tym religia a obok języka polskiego: język rosyjski, niemiecki, francuski i łacina. Takie świadectwa maturalne uprawniały do podjęcia studiów wyższych w Krakowie, we Lwowie a także na niektórych uczelniach we Francji, Belgii, Szwajcarii i w Niemczech.
Egzaminy maturalne pisemne i ustne trwały aż sześć tygodni. Od września 1915 r. zaprzestano nauki języka rosyjskiego a starszych klasach nauki przedmiotów zawodowych. Ostatni uczniowie w Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej w Łomży zdawali maturę w maju 1916 r., w następnym bowiem roku szkolnym 1916/1917 szkołę przekształcono nadal jeszcze prywatne ale już Ośmioklasowe Gimnazjum Męskie o profilu filologicznym. W związku z tym przedłużono naukę o jeden rok, dlatego pierwsze egzaminy dojrzałości zdawano dopiero w maju 1918 r. Pierwszymi absolwentami byli: Stanisław Dębowski, Jan Grzymkowski, Zygmunt Jeżewski i Władysław Leydo. Dopiero po odzyskaniu nieodległości już Państwowe Gimnazjum Męskie z imieniem Tadeusza Kościuszki przeniesiono do gmachu przy ul. Adamowskiej nr 6, zmienionej w 1920 r. na ulicę Feliksa Bernatowicza. Pod wspólnym dachem mieściło się gimnazjum oraz organizujące się Męskie Seminarium Nauczycielskie. Wspólny był dyrektor Jan Hellman, wspólni nauczyciele, wspólna sala gimnastyczna i wiele wspólnych urządzeń i rozwiązań, np. samorząd szkolny. (cytowane wyżej opracowanie, str. 360).
Poniżej kserokopia świadectwa dojrzałości nr 164 z 19 maja 1925 r. Miłoska Apolinarego, maturzysty w Gimnazjum Państwowym im. Tadeusza Kościuszki w Łomży.
Nie udało się mi odnaleźć legitymacji uczniowskiej GTK, natomiast w sieci internetowej była legitymacja nr 287 z roku szkolnego 1928/1929 Niewińskiej Aleksandry, uczennicy klasy VIII w Gimnazjum Państwowym im. Marii Konopnickiej w Łomży.
Na zdjęciu ze zbiorów Państwowego Archiwum w Białymstoku Oddział w Łomży wśród uczniów koła polonistycznego w Prywatnej Siedmioklasowej Szkole Handlowej w Łomży drugi od lewej siedzi nauczyciel języka polskiego prof. Karol Drewnowski. Pierwszy z prawej strony siedzi Tadeusz Szmidt („Sęp”), wsparty o kolumnę stoi Stefan Wyszyński uczeń IV klasy (rok szkolny 1915/1916). W następnym roku szkolnym Stefan Wyszyński uczył się w V klasie w Prywatnym Ośmioklasowym Gimnazjum.
W zapiskach milenijnych 6 sierpnia 1966 r. Prymas Stefan Wyszyński tak napisał: Po wieczerzy odwiedziłem klasztor Ojców Kapucynów, piękny ogród z tarasami, do którego zaglądałem nieraz przez parkan, jako sąsiad ze stancji prof. Kazimierza Kęsickiego na Krzywym Kole, w sąsiedniej posesji. Odnowiłem stare wspomnienia z lat wojennych 1915 – 1917, gdy przez dwa lata byłem w gimnazjum łomżyńskim, przed wstąpieniem do Liceum Piusa X we Włocławku (Ziemia Łomżyńska nr 6/2001 str. 244).
5 kwietnia 1970 r. Prymas podczas konsekracji księdza biskupa Mikołaja Sasinowskiego w łomżyńskiej katedrze zwrócił się do wiernych|: “Dzieci Boże! Zawsze, gdy jestem w Łomży, do radości wspólnych dołączają się osobiste… Właśnie tutaj, w tym kościele, wypraszałem sobie powołanie kapłańskie. Tak było, ale nie tak blisko ołtarza. Jako uczniak gimnazjum łomżyńskiego, przeniesiony w czasie wojny z gimnazjum warszawskiego, do którego nie mogłem dotrzeć, przez dwa lata modliłem się tutaj? Bo mój wychowawca mnie i moich kolegów, spośród których obecni są tutaj niektórzy kapłani, wypędzał rano na mszę świętą, zwłaszcza na roraty. Tam, w tamtym kącie zazwyczaj się zatrzymywałem i tam się modliłem. Istotnie, modliłem się o powołanie kapłańskie, z którym bardzo się ukrywałem. Nikomu o tym nie mówiłem, aż do ostatniej chwili.“
Z okazji zaś pięćdziesięciolecia łomżyńskiej diecezji Prymas wspomniał: “Lata szkolne, częściowo przynajmniej, w okresie pierwszej okupacji niemieckiej, spędziłem w gimnazjum łomżyńskim. Jako uczeń miałem obowiązek być w tej katedrze bardzo często. Wymagał tego mój wychowawca profesor Kęsicki. Prowadząc internat dla kilkunastu chłopców przy ulicy Krzywe Koło, codziennie w Adwencie wcześniej nas budził, byśmy zanim pójdziemy do szkoły, byli na roratach”.
Pomni słów Prymasa Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie powinno się już dawno umieścić by chociaż skromne tablice pamiątkowe na Krzywym Kole i rogu Dwornej i Sadowej. Zwróciłem na to uwagę w grudniu 2005 r., gdy pisałem o Kardynale Stefanie Wyszyńskim, Prymasie Tysiąclecia – Wielkim Synu Ziemi Łomżyńskiej.
Na zakończenie fragment mapy geodezyjnej inż. Felczaka z września 1938 r., na której zabudowana nieruchomość Własność Skarbu Państwa Gimnazjum Państwowe Męskie im. T. Kościuszki jest omyłkowo wpisana pod nr 5, gdyż powinien to być nr 6. Prawidłowa zaś nazwa szkoły wtedy brzmiała Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży, ustawa bowiem z 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa (Dz. U. nr 28, poz. 389) wprowadziła sześcioletnią średnią szkołę ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum ( art. 20 ust. 1).
Kilka zdań o reformie systemu szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego, przypisywanej Januszowi Jędrzejewiczowi, ówczesnemu Ministrowi Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W wyniku reformy pierwsze i drugie klasy w gimnazjum przyłączono do szkół powszechnych jako piąte i szóste klasy, z dotychczasowych natomiast klas III, IV, V i VI utworzono czteroklasowe gimnazjum z jednolitym programem nauczania na obszarze całej Polski i obowiązkową nauką łaciny we wszystkich klasach. Warunkiem przyjęcia do klasy pierwszej w gimnazjum było ukończenie dwunastego roku życia oraz wykazanie się wykształceniem, objętym programem sześciu klas szkoły powszechnej stopnia trzeciego. W tym celu należało zdać wstępny egzamin. Ukończenie gimnazjum dawało tzw. małą maturę, która umożliwiała dalsze kształcenie w dwuletnim liceum ogólnokształcącym bądź w liceum zawodowym lub trzyletnim liceum pedagogicznym. Z gimnazjalnych klas VII i VIII utworzono oddzielne dwuklasowe liceum ze zróżnicowanym programem. Można było w nim wybrać jedną ze specjalizacji: klasyczną (z łaciną i greką), humanistyczną (z samą łaciną), matematyczno-fizyczną i przyrodniczą (bez nauki języków starożytnych). Warto wiedzieć, że w łomżyńskim GTK w roku szkolnym 1928/1929 nastąpił podział na dwa profile nauczania: matematyczno – przyrodniczy (A) i humanistyczny (B), który to podział zachowano w nowo utworzonym liceum. Jego absolwenci przystępowali do egzaminu dojrzałości. Świadectwo dojrzałości, zwane też dużą maturą, umożliwiało dalszą naukę na wyższych uczelniach. Więcej o reformie z 1932 r. systemu oświaty i wychowania można się dowiedzieć z sieci internetowej np. http://pl.wikipedia.org/wiki/Janusz_J%C4%99drzejewicz.
Sieradz: 15 października 2014 r.
Adam Sobolewski
http://youtu.be/NSXDeH0KbjY
Wystąpienie prof. Tomasza Nałęcza: http://youtu.be/nptMaEwrphc
Wystąpienie Jacka Piorunka:
http://youtu.be/7g-7SHTBZiA
Wystąpienie Mieczysława Czerniawskiego:: http://youtu.be/NZGmjaxmfg8
Sadzenie drzewek dębowych:
http://youtu.be/gSaLA_X1ZZs
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej: http://youtu.be/nJwqz3GBkh4v.
Fragmenty Mszy świętej w intencji profesorów i wychowanków szkoły:
http://youtu.be/o07jLsS9z7k
O obchodach 400-lecia I LO im. T. Kościuszki w Łomży:
http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=36093
X. Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich :
http://youtu.be/IjrVBHAuVIY
X. Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich::
http://youtu.be/wup1sOE9l28
Wiktor Nosażewski -: absolwent z 1924 r. Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży otwiera X. Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich:
http://youtu.be/P3JFUBGwP5Y
X. Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich. Wieczór towarzyski w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Konopnickiej w Łomży:
http://youtu.be/iBJQqy-kGBYX
X Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich. Spotkanie z Przewodniczącym Rady Zb. Lipskim i Prezydentem m. Łomży J. Turkowskim:
http://youtu.be/sfQfR0O-Gik
Wspomnienia księdza prefekta dr Jan Tyszki:
http://youtu.be/YNPB6TQSBIw
XIII. Zjazd Wychowanków i Nauczycieli Średnich Szkół Łomżyńskich::
http://youtu.be/U4Nn61Qa1nQ
Spotkanie wychowanków rocznik 1948 Państwowego Gimnazjum i Liceum Koedukacyjnego w Łomży:
http://youtu.be/dmESVlgT2vY
Spotkanie wychowanków rocznik 1959: I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży:
http://youtu.be/bCLIWMD3hWc
Muzeum Diecezjalne w Łomży 15 czerwca 2013 r.:
http://youtu.be/NWbv6kiGl6U
Basen w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Łomży:
http://youtu.be/fhFXQTuMVoM
Hanka Bielicka i Halina Miroszowa wspominają lata szkolne w Łomży.
http://youtu.be/IjrVBHAuVIY
Szkoła Podstawowa nr 6: im. Królowej Jadwigi w Łomży: 15 czerwca 2000 r.
http://youtu.be/ADbobnb3PBI
Droga Tadeusza Jemielitego ze wsi Szabły Stare do Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży:
http://youtu.be/r6t8RIzdb-k
16 comments
W tej szkole uczył się mój dziadek i ojciec.A po latach mój ojciec został nauczycielem jez. polskiego wlasnie w Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki . Świetna szkoła.
Tak, Jerzy Marczuk , świetny nauczyciel. Literaturę miał w małym paluszku. Cytował fragmenty każdej książki z pamięci z podaniem jej tytułu i nr. strony. Skończył nie byle jaką uczelnię. Jagiellonkę. Zresztą tata wykształcił wszystkich synów i wychował na porządnych ludzi.
Z tego pięknego tekstu jasno wynika, że nasze sławne w Polsce I LO, licząc od 15 września 1906r powinno z pewnością obchodzić w tym roku 109 rocznicę powstania.
Czy może więc ktoś racjonalnie wytłumaczyć, skąd się wzięła ta okrągła 400-setna rocznica jubileuszu I LO ?
Na marginesie tego tekstu warto wspomnieć, że absolwentem – wspomnianego przez autora tekstu – rządowego gimnazjum z czasów Guberni Łomżyńskiej, był sławny syn Ziemi Łomżyńskiej – Bohdan Winiarski.
Prof. B. Winiarski uczył się najpierw w Szczuczynie, później w Gimnazjum Męskim w Łomży. O tym ośmioklasowym carskim gimnazjum męskim można znaleźć wiele interesu-jących i mało znanych wiadomości w cytowanym często przez mnie zbiorowym opracowaniu historycznym 380 lat Szkoły Średniej Ogólnokształcącej w Łomży 1614 – 1994, str. 233 – 328. W uzupełnieniach do rozdziału Stanisława Dębowskiego: Gimnazjum Męskie w Łomży (1862 – 1915) są między innymi fragmenty z I wydania książki prof. B. Winiarskiego: Na Pissą, Wissą i Narwią. Podróż sentymentalna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków, 1965). Opisują one: szkołę, nauczycieli, życie szkolne, nowy budynek gimnazjalny, wizytę cesarza Mikołaja II w okolicach Łomży oraz internat (str. 313 – 322).
Autor tego tego tematu Pan Adam Sobolewski rozszerzył w nim tekst i zmienił zdjęcia.
To proste Panie Wojciechu. I LO liczy sobie tradycję od powstania kolegium jezuickiego jako kontynuacja szkolnictwa średniego w Łomży
A dlaczego nie LO 2, które jest w tym miejscu, gdzie zaczęło się szkolnictwo średnie w Łomży. w 1614 roku, a co z pozostałymi szkołami średnimi? Jak w temacie tym opisuje Pan Adam Sobolewski tradycje GTK sięgają tylko 1906 roku. Pozdrawiam.
Jak mniemam z tego pewnie powodu, że I LO jest starsze, i to ono było chyba współwydawcą książki “400 lat szkolnictwa średniego w Łomży”
Prof. B. Winiarski uczył się najpierw w Szczuczynie, później w Gimnazjum Męskim w Łomży. O tym ośmioklasowym carskim gimnazjum męskim można znaleźć wiele interesu-jących i mało znanych wiadomości w cytowanym często przez mnie zbiorowym opracowaniu historycznym 380 lat Szkoły Średniej Ogólnokształcącej w Łomży 1614 – 1994, str. 233 – 328. W uzupełnieniach do rozdziału Stanisława Dębowskiego: Gimnazjum Męskie w Łomży (1862 – 1915) są między innymi fragmenty z I wydania książki prof. B. Winiarskiego: Na Pissą, Wissą i Narwią. Podróż sentymentalna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków, 1965). Opisują one: szkołę, nauczycieli, życie szkolne, nowy budynek gimnazjalny, wizytę cesarza Mikołaja II w okolicach Łomży oraz internat (str. 313 – 322). Łomża pamięta o jednym z najwybitniejszych swoich synów. Świadczą o tym: tablica w katedrze poświęcona Jego pamięci, popiersie Profesora przed siedzibą banku przy ul. Dwornej, ulica nosząca Jego imię. Również III wydanie książki prof. B. Winiarskiego: Nad Pissą, Wissą i Narwią. Podróż sentymentalna, która się ukazało w 130. rocznicę jego urodzin, jest również takim dowodem. Więcej o tej niezwykłej książce http://www.lomzyniacy.org/54-aktualnosci/244-ukazalo-sie-iii-wydanie-nad-pissa-wissa-i-narwia-bohdana-winiarskiego.
We wstępie do książki Profesora zamieszczono fragment jego listu z 20 kwietnia 1961 r., któ-ry napisał w Hadze do Józefa Kiełczewskiego, ówczesnego dyrektora Li¬ceum Ogólnokształ-cącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży: „(…) Zaufaniem Trybunału Międzynarodowego powo¬łany na stanowisko jego Prezydenta zwracam się z myślą do początków drogi, która mnie doprowadziła do tej najwyższej międzynarodowej godności prawniczej. Więc naprzód dom – dom w znaczeniu rodziny, bo ojczystego dachu nad głową nigdy nie miałem – dom tedy skromny, często w niedostatku, ale czysty, uczciwy, mocny wzajemnym przywiązaniem rodzi-ców i dzieci. Potem Łomża i Ziemia Łomżyńska, gdzie się żyło według pionu etycznego ojców i dziadów i z powietrzem wdychało nakazy honoru i służby krajowi. I wreszcie szkoła. Za moich czasów – ukończyłem gimnazjum w 1903 r. – była to szkoła obca nam językiem i duchem, ale dała pod¬stawy wiedzy na całe życie, a wychowywało nas rodzime otoczenie. Wiedzieliśmy, że ten charakter szkoły był czymś przemijającym, że w istocie była ona dalszym ciągiem za-służonych Szkół Łomżyńskich i niedługo mogła obchodzić trzechsetlecie swego istnienia (…) Naprzód jako szkoła jezuicka, później pijarska, potem wojewódzka podwydziałowa, powiatowa następnie Gimnazjum, potem Gimnazjum rosyjskie i wreszcie znowu Szkoła polska, uczyła i wychowywała bez przerwy niezliczone pokolenia młodzieży łomżyńskiej. Od Szczuczyna po Nur i od Brańszczyka po Tykocin. (…)”
Prof. B. Winiarski uczył się najpierw w Szczuczynie, później w Gimnazjum Męskim w Łomży. O tym ośmioklasowym carskim gimnazjum męskim można znaleźć wiele interesu-jących i mało znanych wiadomości w cytowanym często przez mnie zbiorowym opracowaniu historycznym 380 lat Szkoły Średniej Ogólnokształcącej w Łomży 1614 – 1994, str. 233 – 328. W uzupełnieniach do rozdziału Stanisława Dębowskiego: Gimnazjum Męskie w Łomży (1862 – 1915) są między innymi fragmenty z I wydania książki prof. B. Winiarskiego: Na Pissą, Wissą i Narwią. Podróż sentymentalna (Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, Kraków, 1965). Opisują one: szkołę, nauczycieli, życie szkolne, nowy budynek gimnazjalny, wizytę cesarza Mikołaja II w okolicach Łomży oraz internat (str. 313 – 322).
Bohdan Winiarski Szkołę Powszechną skończył w Szczuczynie , Gimnazjum zaczął jeszcze w starym budynku który był przy Nowym Rynku, a kończył w nowym budynku w którym mieści się obecnie LO 2, tak więc nigdy nie był absolwentem gimnazjum na Bernatowicza (Adamowska), bo tego budynku jeszcze nie było. Licea Ogólnokształcące powstały w latach 30 – tych XX w., po reformie J. Jędrzejewicza z marca 1931 r.. Dlaczego więc piszę się w tytule “380 Szkoły Średniej Ogólnokształcącej”? Czegoś tu nie rozumiem? Mogę prosić o wyjaśnienie?
Panie Henryku. SP 4 była kiedyś na Rybakach, na Giełczyńskiej, a na końcu na Kierzkowej. Czy to oznacza, że za każdym razem mówimy o innej szkole?
Kiedy SP 4 była na Rybakach
Tak. ciut się zagalopowałem. :D
Na Rybakach była SP 1
Historia Szkoły Podstawowej nr 4 w Łomży
http://www.sp4lomza.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=48&Itemid=56