3 Listopad 1948 rok. Pogrzeb Biskupa Stanisława Kostki Łukomskiego w Łomżyńskiej Katedrze.
Ksiądz biskup Łukomski inicjował i organizował wielu charytatywnych akcji, wśród których wspomnę letnie półkolonie przy tzw. stadionie biskupa, przy dawnej szosie obwodowej. Oto jedno ze zdjęć od kolegi Zbyszka Kamionowskiego z półkolonii, z lata 1946 r. lub 1947 r.
Jeszcze dzisiaj „czuję” specyficzny smak i zapach zup i konserw z od „cioci Unrry”. Jadło się wtedy w dużej drewnianej stołówce. Poniże,j na zdjęciu od Eli Rudzewicz -_Niechciałowej), widać tą właśnie stołówkę, chyba kilka lat później.
W latach 1946 – 1948 kolonijna akcja objęła sporo liczbę młodzież w dość zróżnicowanym wieku. Wśród niej było sporo było moich rówieśników i starszych „kolegów” ze Starego Rynku, Woziwodzkiej, Senatorskiej, Dwornej. Graliśmy wtedy na boisku sportowym w dwa ognie, piłkę nożną i inne popularne wówczas gry i zabawy. Pryz okazji wspomnę. Coroczne wiosenne wylewy Narwi, zalewały boisko piłkarskie na miejskim stadionie przy piątnickiej grobli. Dlatego też boisko to było grząskie niemal aż do początku każdego lata. Klasowe i towarzyskie więc mecze piłkarskie, rozgrywano na tzw. stadionie biskupa.
Z okresu moich półkolonii pamiętam parterowy dom Caritasu z czerwonej cegły oraz krótką wizytę biskupa Łukomskiego. Ksiądz biskup przybył do nas bryczką, w zaprzęgu której zwracały naszą uwagę dorodne konie, z wypalonymi na ich zadach znakami UNRRA. Po latach dowiedziałem się, się że skrót ten oznaczał Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Odbudowy.
Mam nadzieję że zachęcę „internautów” do podzielenia się swymi wspomnieniami i zdjęciami z tamtych lat. Może niektórzy z Was znajdą zdjęcia, na których jest ksiądz biskup Stanisław Łukomski. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego zebrałem zaledwie kilka zdjęć biskupa Łukomskiego z lata 1926 – 1938. Dzisiaj właśnie mija 63 lat od uroczystego jego pogrzebu w Łomżyńskiej katedrze, w dniu 3 listopada 1948 r.
W dniu tym, na Zambrowskim Rynku zebrały się tłumy, w oczekiwaniu na przybycie z Warszawy samochodu ze zwłokami tragicznie zmarłego biskupa Stanisława Łukomskiego. Ponieważ samochód nadjechał nie od ulicy Polowej lecz od szosy Zambrowskiej, ze Staśkiem Gerwatowskim i Tadkiem Dąbrowskim ( młodszym synem gospodarza ogrodu w mensie biskupiej) pospiesznie zmienić musieliśmy nasz „punkt obserwacyjny”. Niestety nie pamiętam, jak przebiegały dalsze uroczystości żałobne, w których brało kilka tysięcy nie tylko mieszkańców Łomży.
Zacytuję więc koniec z rozdziału Tadeusza Kowalewskiego „ Rzeczywistość ziemska jako przedmiot troski duszpasterskiej w działalności biskupa Stanisława Kostki Łukomskiego”, ze zbiorowego opracowania „Biskupi diecezji łomżyńskiej. Działalność społeczna, polityczna, religijna”. Łomża 2005, Fundacja narwiańska i Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana jańskiego w Łomży.
„ ….W sporządzonym przez UB sprawozdaniu skrupulatnie zapisano, że przywiezienie zwłok i pogrzeb odbyły się bez jakichkolwiek demonstracji. 3 listopada przy udziale pocztów sztandarowych cechów rzemieślniczych, harcerstwa, Sodalicji Mariańskiej oraz przedstawicieli „Caritas” przeniesiono zwłoki biskupa do katedry. W ostatniej drodze towarzyszyło mu około 100 księży, 11 biskupów na czele z arcybiskupem Romualdem Jałbrzykowskim, siosry zakonne szarytki i OO Kapucyni. Obecni byli też mieszkańcy Łomży w liczbie 3 000. I Sekretarz PPR w Łomży chwalił się, że nie dopuszczono do zorganizowanego udziału młodzieży w pogrzebie, Straży Pożarnej oraz szkół. Następnego dnia po uroczystym nabożeństwie zwłoki złożono do grobowca w katedrze. Zgodnie z jedną z ostatnich informacji zamieszczoną odnośnie jego osoby w materiałach UB, duchowieństwo diecezji łomżyńskiej miało stać się po jego śmierci łatwiejsze do kontroli”.
Opracował:
Adam Sobolewski
Sieradz, 3 listopad 2011 r.
Dzięki Ci, Adamie, za wspomnienie o ks. bp Stanisławie Kostce Łukomskim w jego 63 rocznicę tragicznej (jak dotąd nie wyjaśnionej, podobnie jak w Smoleńsku) śmierci. Byłem wówczas w kl. 5 w Łodzi pod opieką swojej starszej siostry. Śmierć biskupa, którego dobrze pamiętam, ogromnie przeżyłem. Od niego otrzymałem Sakrament Bierzmowania mając zaledwie 7 lat latem roku 1945, po czym rozpocząłem szkołę nr. 6 im. Królowej Jadwigi w Łomży. podczas wakacji uczęszczałem na półkolonie, które odbywały się na stadionie biskupa. Pamiętam jak częstym gościem był wówczas bp Łukomski, o czym wspominam we wstępie mojej książki o harcerstwie: "Będąc uczestnikiem półkolonii organizowanych na tzw. "stadionie biskupim" przy ul. Sikorskiego (za cmentarzem) w okresie wakacyjnym podziwiałem występy harcerzy, którzy witali odwiedzającego ich od czasu do czasu biskupa łomżyńskiego Stanisława Kostkę Łukomskiego, który był szczególnie zaprzyjaźniony z młodzieżą harcerską..."
więcej o bpie Łukomskim - monografia ks. T. Białousa, Bp Stanisław Kostka Łukomski, Rajgród 2010.
Ks. dr hm. Białous Tadeusz, urodził się 12 października 1974 r. w Dąbrowie Białostockiej (parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Rygałówce). Jest magistrem teologii. Ukończył Uniwersytet Warmińsko – Mazurski. Wyświęcony na kapłana 2 czerwca 2001 r. przez bp. Edwarda Samsela. Obecnie (od 2005 r.) jest wikariuszem parafii św. Jana Apostoła i Ewangelisty w Ełku. Założyciel i komendant Kleryckiego Kręgu Instruktorskiego - „Pelikany”, działającego przy Wyższym Seminarium Duchownym w latach 1998 - 2001. Dekretem biskupa Edwarda Samsela z dniem 25.12.2001 r. został mianowany Diecezjalnym Duszpasterzem Harcerzy, funkcję tę pełni do chwili obecnej. Inicjator powstania harcerskiej bazy duszpasterskiej "Orle Gniazdo" w Opartowie koło Rajgrodu. Od 2003 r. kontynuował studia doktoranckie z historii na UKSW w Warszawie. Ukończył je 1.03.2010 r. broniąc pracę doktorską na temat: Biskup Stanisław Kostka Łukomski 1874-1948. Dekretem biskupa Jerzego Mazura z dn. 31 stycznia 2007 r. jest członkiem Komisji Historycznej w diecezji ełckiej. Od 7 marca 2007 r. pełni funkcję przewodniczącego Zespołu do Wychowania Duchowego, działającego przy Chorągwi Białostockiej ZHP. Obecnie jest również komendantem Szczepu Harcerskiego „Pokolenie JP II” w Ełku.
PS. Dziekuję bardzo za informację na temat ks dr hm Tadeusza Bałousa. Będę razem a kolegą, o.kapucynem Janem Bońkowskim, poszukiwał jego pracy doktorskiej, i osobiście się z nim spotkać.
ostatnio była do nabycia w Łomżyńskiej Księgarni Diecezjalnej. W razie trudności z nabyciem, proszę o kontakt.