Rozdział VII. Szkolnictwo
8. Analfabetyzm
W 1951 r. na terenie miasta zarejestrowano 453 analfabetów i półanalfabetów, z tego 283 osoby zwolniono z obowiązku chodzenia do szkoły z powodu podeszłego wieku i niemożności fizycznej. Inne osoby nie ukończyły programu szkoły podstawowej i dla tych organizowano szkołę dla dorosłych. Obejmowała ona trzy kolejne roczniki nauczania odpowiadające klasie V, VI i VII młodzieżowej siedmioletniej szkoły podstawowej. Warunkiem przyjęcia do tej szkoły było ukończenie 14 lat życia i nie przekroczenie 30 lat życia. W 1956 r. w Łomży do klasy V uczęszczało 15 uczniów, do VI – 20 i do VII – 25; najstarsza osoba miała 46 lat. W 1947 r. nawet nie wszystkie dzieci chodziły do szkoły, ponieważ rodzice oddawali je do pracy zarobkowej. Ponadto stan szkół był niezadowalający. W tym roku jedynie szkoły nr 2 i nr 3 miały odpowiednie i dostosowane do potrzeb pomieszczenia. Inspektor szkolny stwierdził, że dzieci w wieku szkolnym było dużo, a klas bardzo mało, 500 dzieci nie mogło się uczyć z braku pomieszczeń na klasy. Dodał iż stan szkół był katastrofalny pod każdym względem. Jeśli nie nastąpi poprawa – stwierdził – raczej szkoły lepiej pozamykać niż nadal prowadzić. Dzieci zmuszone były przynosić taborety, ponieważ nie miały na czym siedzieć. Burmistrz miasta wyjaśniał, iż przy odbudowie miasta przyjął kolejność: łaźnia, potem wodociągi i szkoła185.
9. Reforma w 1999 – podstawowe i gimnazja
Ustawa z dnia 8 stycznia 1999 r. (Dziennik Ustaw 1999 nr 12 poz. 96) zobowiązywała do tworzenia sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów począwszy od 1 września 1999 r. oraz szkół ponadgimnazjalnych od 1 września 2002 r. Ustawa spowodowała więc duże zmiany w organizacji szkolnictwa.
Szkoły podstawowe. Rada Miejska 24 lutego 1999 r. podjęła uchwałę w sprawie likwidacji szkół podstawowych oraz przekształcenia szkół podstawowych, ustalenia planu ich sieci i granic obwodów. Z dniem 1 września 1999 r. zostały zlikwidowane publiczne szkoły podstawowe: nr 1 ul. Reymonta 9, Nr 3 ul. Skłodowskiej 5 (w obu szkodach postępowanie likwidacyjne miało być zakończone z dniem 31 08 2004 r., Nr 6 im. Królowej Jadwigi ul. Dworna 22 (zakończone 31 08 2001 r.). Począwszy od roku szkolnego 1999/2000 nie prowadzono naboru do klas pierwszych. Z dniem 1 09 1999 r. obwody tych szkół przejęły: Szkoła Podstawowa Nr 7 im. A. Mickiewicza w obrębie ulic: Reymonta, Bema, Chopina, Broniewskiego. Szkoła Podstawowa Nr 9 w obrębie ulic: Prusa, Żeromskiego, Staffa, Mazowiecka. Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Wł. Broniewskiego w obrębie ulic: Ogrodowa, Wojska Polskiego od nr 22A i 51A, Kaktusowa, Glogera, Chętnika, Ciborowskiego, Raginisa, Żwirki i Wigury, Skłodowskiej, 3 Maja, Polowa od nr 20 i 45 do nr 26 i 65. Szkoła Podstawowa Nr 4 w obrębie ulic: Al. Legionów do nr 42. Szkoła Podstawowa Nr 5 im. S. Staszica w obrębie ulic: Nowogrodzka od nr 41A i 58, Wojska Polskiego od nr 26 i 53, Partyzantów, zabawna, Uśmiechu, Księżycowa, Promienna, Szeroka, Zaciszna, Przytulna, Malinowa, Beztroska, Obrońców Łomży, Wyzwolenia, Spacerowa, Pogodna, Szczęśliwa, Przyjaźni, Miła, Bliska, Ptasia, Radosna. Szkoła Podstawowa Nr 7 im. A. Mickiewicza w obrębie ulicy Dmowskiego.
Oto szkoły podstawowe przekształcone od 1 września 1999 r. i ich obwody.
Zespół Szkół Nr 1 ul. Dworna 22, w skład zespołu weszły: Szkoła Podstawowa Nr 6, Publiczne Gimnazjum Nr 4. Z dniem 1 09 2002 r. został utworzony Zespół Szkół Nr 1 ul. Marii Skłodowskiej-Curie 5, w skład zespołu weszły: Szkoła Podstawowe Nr 3, Publiczne Gimnazjum Nr 3; ich obwody określiła odrębna uchwała.
Nr 2 ulice: Piękna, Wiejska, Bernatowicza, Stacha Konwy, Nadnarwiańska, Kolegialna, Pl. Kościuszki, Pl. Pocztowy, Kanalna, Łąkowa, Nowogrodzka (do nr 39 i 54 tj. do ul. Zabawnej), Zamiejska, Zjazd, Ogrodowa, Wojska Polskiego (do nr 22 A tj. do ul .Partyzantów i do nr 51A tj. do ul. Makowej), Kaktusowa, Chętnika, Glogera, Ciborowskiego, Raginisa, Żwirki i Wigury, Skłodowskiej, 3 Maja, Polowa od nr 20 i 45 do 26 i 65 (tj. od Al. Legionów do ul. Wojska Polskiego).
(Nr 4 ulice: Kierzkowa, Wąska, Marynarska, Górna, Boczna, Projektowana, Stara, Sikorskiego (od 297 i 254 tj. od ul. Zawadzkiej), Szosa Zambrowska, Nowa, Zawadzka (do nr 23 i 30 tj. do ul. Sikorskiego), Kopernika, Polowa (od Pl. Niepodległości do nr 16 i 39 tj. do Al. Legionów), Bohaterów Monte Cassino, Pl. Niepodległości, Al. Legionów (do nr 15 i 42 tj. do ul. Sikorskiego), Zdrojowa, Szymańskiego, Witosa, Stroma, Łagodna, Dworna, Farna, Krótka, Długa, Rządowa, Jatkowa, Pocztarska, Stary Rynek, Zatylna, Kaznodziejska, Krzywe Koło, Senatorska, Woziwodzka, Kapucyńska, Rybaki, Zielona, Plac Zielony, Szkolna, Jana z Kolna, Sienkiewicza, Sadowa, Giełczyńska, Pl. Jana Pawła II Żydowska, Radziecka.
Nr 5 ulice: Partyzantów, Zabawna, Uśmiechu, Księżycowa, Promienna, Szeroka, Zaciszna, Przytulna, Malinowa, Obrońców Łomży, Wyzwolenia, Spacerowa, Pogodna, Beztroska, Szczęśliwa, Przyjaźni, Miła, Bliska, Ptasia, Radosna, Wojska Polskiego (od nr 26 tj. od ul. Partyzantów oraz od nr 53 tj. od Makowej) do ŁZPB, Nowogrodzka od nr 41A i 58 tj. od ul. Zabawnej, Kwiatowa, Chabrowa, Różana, Makowa, Sikorskiego od ul. Nowogrodzkiej do nr 97 i 116 tj. do ul. Wojska .Polskiego oraz od nr 101 i 126 tj. od Sikorskiego do nr 162 i 199 tj. do ul. Kwiatowej, Korczaka, Pułaskiego, Łukasińskiego, Lipowa, Strzelców Kurpiowskich, Jednaczewska, Leśna, Bartnicza, Harcerska, Kurpiowska, Kręta, Dobra, Staszica, Polna, Wesoła, Prosta, Piwna, Strojna, Bawełniana, Lniarska, Tkacka, Zielna, Cicha, Rzemieślnicza, Nowoprojektowana, Poznańska (od ul. Wojska .Polskiego do nr 117 i 144), Browarna, Piaski, Łączna, Podleśna, Sosnowa, Włókiennicza, Strażacka, Bratnia, Kaczeńców, Kaliwody, Miodowa, Opłotki, 33 Pułku Piechoty, Ogrodnika, Żurawia, Winiarskiego, Wronia, Zgody, Świerkowa, Dębowa, Modrzewiowa, Cisowa, Klonowa, Wiązowa, Jodłowa, Brzozowa, Bukowa, Jesionowa, Kasztanowa, Leszczynowa, Głogowa, Akacjowa, W. Śmiarowskiego, Krzywa, Żurawia, Żwirowa, Cegielniana, Wesołowskiego, Kwadratowa, Piaskowa, Fabryczna, Poprzeczna, Jasna, Żabia, Spokojna. Uchwałą Rady Miejskiej z 28 maja 2003 r. do obwodu Szkoły Podstawowej Nr 5 Dodano od roku szkolnego 2003/2004 ulice: Słowikowa, Kanarkowa, kpt. Franciszka Skowronka.
Nr 7 ulice: Reymonta, Chopina, Broniewskiego, Bema, Dmowskiego, Sikorskiego (od nr 209 i 164 tj. od ul. Kwiatowej do Al. Legionów tj. do nr 239), Sikorskiego od nr 180 i 241 tj. od Al. Legionów do nr 289 i 230 tj. do ul Zawadzkiej), Al. Legionów (od nr 19 i 50 tj. od ul. Sikorskiego), Poznańska (od nr 119 do Al. Legionów), Wyszyńskiego, Mickiewicza, Moniuszki, Spółdzielcza, Słowackiego, Dworcowa, Kraska, Kolibrowa, Krucza, Strusia, Pawia, Mała Kraska, Przemysłowa, Magazynowa, Bazowa, Poligonowa.
Nr 8. Szkoła Podstawowa Specjalna nie miała określonego obwodu.
Nr 9 ulice: Ks. Anny, Ks. Janusza I, Rycerska, Kasztelańska, Zawadzka (od ul. Sikorskiego do Al. Piłsudskiego), Al. Piłsudskiego (od nr 4 i 11A tj. od Szosy Zambrowskiej do ul. Zawadzkiej), Hipokratesa, Talesa z Miletu, Mazowiecka, Prusa, Staffa, Żeromskiego.
Nr 10 ulice: Małachowskiego, Kołłątaja, Kazańska, Al. Piłsudskiego (od nr 91 tj. od Al. Legionów do Zawadzkiej), Niemcewicza, Przykoszarowa, Por. Łagody, Sybiraków, Konstytucji 3 Maja, Śniadeckiego, Zawady Przedmieście, Zawadzka (od Al. Piłsudskiego do Przykoszarowej).
Szkoła podstawowa niepubliczna ul. Rybaki 14 rozpoczęła działalność 1 września 1996 r.; szkoła istnieje nadal. A data wpisu 22 XII 1992 r.
Gimnazja publiczne. Rada Miejska 24 lutego 1999 r. utworzyła następujące gimnazja publiczne i określiła ich obwody szkolne; uchwała Rady obowiązywała od 1 września tego roku.
Nr 1 ul. Reymonta 9, ulice: Konstytucji 3 Maja, Śniadeckiego, Małachowskiego, Kołłątaja, Przykoszarowa od nr 1 tj. od Al. Legionów do nr 25, Al. Piłsudskiego od nr 9 tj. od Al. Legionów do ul. Zawadzkiej, Al. Legionów od nr 19 i 50 tj. od ul. Sikorskiego, Poznańska od nr 119 do Al. Legionów, Wyszyńskiego, Mickiewicza, Moniuszki, Spółdzielcza, Słowackiego, Dworcowa, Kraska, Kolibrowa, Krucza, Strusia, Pawia, Mała Kraska, Przemysłowa, Magazynowa, Bazowa, Poligonowa, Prusa, Reymonta, Chopina, Żeromskiego, Staffa, Broniewskiego, Bema.
Nr 2 ul. Niemcewicza 17, ulice: Kazańska, Zawady Przedmieście, Sybiraków, Przykoszarowa od nr 31 do ul. Zawadzkiej, Niemcewicza, Por. Łagody.
Nr 3 ul. Skłodowskiej 5, ulice: Nowogrodzka od nr 65 i 82 tj. od ul. Sikorskiego do końca ulicy, Wojska Polskiego od nr 38 i 103A tj. od ul. Sikorskiego do ŁZPB, Piwna, Bawełniana, Lniarska, Tkacka, Zielna, Cicha, Rzemieślnicza, Nowoprojektowana, Kwadratowa, Piaskowa, Fabryczna, Poprzeczna, Jasna, Żabia, Spokojna, Poznańska od nr 1 tj. od ul. Wojska Polskiego do nr 117 i 144, Browarna, Piaski, Łączna, Podleśna, Sosnowa, Włókiennicza, Bratnia, Paliwody, 33 Pułku Piechoty, Ogrodnika, Świerkowa, Dębowa, Modrzewiowa, Cisowa, Klonowa, Wiązowa, Jodłowa, Brzozowa, Bukowa, Jesionowa, Kasztanowa, Leszczynowa, Głogowa, Akacjowa, W. Śmiarowskiego, Krzywa, Cegielniana, Wesołowskiego, Sikorskiego od nr 101 i 126 do nr 162 i 239 tj. od ul. Wojska Polskiego do Al. Legionów oraz od nr 180 i 241 tj. od Al. Legionów do nr 230 i 289 tj. do ul. Zawadzkiej, Al. Legionów od nr 15 i 42 tj. od ul. Sikorskiego, Dmowskiego, Różana, Kwiatowa, Chabrowa, Makowa, Kaktusowa, Skłodowskiej, Polowa od nr 20 i 45 do 26 i 65 (tj. od Al.. Legionów do ul. Wojska Polskiego), 3 Maja, Leśna, Bartnicza, Strzelców Kurpiowskich, Lipowa, Miodowa, Wronia, Żurawia, Jednaczewska, Opłotki, Winiarskiego, Łukasińskiego, Pułaskiego, Wesoła, Żwirowa, Zgody, Harcerska, Kaczeńców, Kurpiowska, Strażacka, Korczaka, Dobra, Kręta, Polna, Staszica, Strojna, Prosta. Uchwałą Rady Miejskiej z 28 maja 2003 r. do obwodu Gimnazjum Nr 3 dodano ulice: Ogrodowa, Chemika, Glogera, Ciborowskiego, Raginisa, Żwirki i Wigury, Partyzantów, Obrońców Łomży, Wyzwolenia, Bliska, Malinowa, Miła, Przytulna, Zaciszna, Szeroka, Spacerowa, Uśmiechu, Zabawna, Pogodna, Księżycowa, Beztroska, Szczęśliwa, Promienna, Przyjaźni, Radosna, Ptasia, Polowa od nr 20 i 45 do 26 i 65 tj. od Al. Legionów do ul. Wojska Polskiego, 3 Maja, Wojska Polskiego do nr 36 i 91 tj. do ul. Sikorskiego, Sikorskiego od ul. Nowogrodzkiej od nr 97 i 116 tj. do ul. Wojska Polskiego, Piękna, Wiejska, Bernatowicza, Stacha Konwy, Nadnarwiańska, Kolegialna, Pl. Kościuszki, Pl. Pocztowy, Kanalna, Nowogrodzka do nr 63 i 80 tj. do Sikorskiego/, Zamiejska, Zjazd, Łąkowa; w roku szkolnym 2003/2004 w zakresie klas pierwszych, w roku szkolnym 2004/2005 w zakresie klas pierwszych i drugich, w roku szkolnym 2005/2006 w zakresie klas pierwszych, drugich i trzecich. Ponadto do obwodu Gimnazjum Nr 3 weszły ulice: Słowikowa, Kanarkowa, kpt. Franciszka Skowronka i Józefa Piłsudskiego od Al. Legionów do ul. Poznańskiej.
Nr 4 ul. Dworna 22, ulice: Kierzkowa, Wąska, Marynarska, Górna, Boczna, Projektowana, Stara, Sikorskiego od nr 297 i 254 tj. od ul. Zawadzkiej, Szosa Zambrowska, Nowa, Zawadzka (od nr 23 i 30 tj. od ul. Sikorskiego), Kopernika, Polowa (od Pl. Niepodległości do nr 16 i 39 tj. do Al. Legionów), Bohaterów Monte Cassino, Pl. Niepodległości, Zdrojowa, Szymańskiego, Witosa, Stroma, Łagodna, Dworna, Farna, Krótka, Długa, Rządowa, Jatkowa, Pocztarska, Stary Rynek, Zatylna, Kaznodziejska, Krzywe Koło, Senatorska, Woziwodzka, Kapucyńska, Rybaki, Plac Zielony, Zielona, Szkolna, Jana z Kolna Sienkiewicza, Sadowa, Giełczyńska, Plac Jana Pawła II, Żydowska, Radziecka.
Nr 5 ul. Stacha Konwy 11, w Zespole Szkół Weterynaryjnych, ulice: Ogrodowa, Chętnika, Glogera, Ciborowskiego, Raginisa, Żwirki i Wigury, Partyzantów, Obrońców Łomży, Wyzwolenia, Bliska, Malinowa, Miła, Przytulna, Zaciszna, Szeroka, Spacerowa, Uśmiechu, Zabawna, Pogodna, Księżycowa, Beztroska, Szczęśliwa, Promienna, Przyjaźni, Radosna Ptasia, Polowa od nr 20 i 45 do 26 i 65 (tj. od Al. Legionów do ul. Wojska Polskiego), 3 Maja, Wojska Polskiego do nr 36 i 91 tj. do ul. Sikorskiego, Sikorskiego od ul. Nowogrodzkiej do nr 97 i 116 do ul. Wojska Polskiego, Piękna, Wiejska, Bernatowicza, Stacha Konwy, Nadnarwiańska, Kolegialna, Pl. Kościuszki, Pl. Pocztowy, Kanalna, Nowogrodzka do nr 63 i 80 tj. do Sikorskiego, Zamiejska, Zjazd, Łąkowa. Uchwałą Rady Miejskiej z 28 maja 2003 r., Gimnazjum Nr 5 zostało zlikwidowane z dniem 31 sierpnia 2005 r. Rozpoczęcie likwidacji nastąpiło z dniem 1 września 2003 r. poprzez zaprzestanie przyjęć do klas pierwszych. Uczniowie likwidowanego Gimnazjum mieli uczęszczać do Gimnazjum Nr 3. Obwód Gimnazjum Nr 5 został włączony do obwodu Gimnazjum Nr 3. Określono też nowo obwód Gimnazjum Nr 5, mianowicie ulice: Ogrodowa, Chętnika, Glogera, Ciborowskiego, Raginisa, Żwirki i Wigury, Partyzantów, Obrońców Łomży, Wyzwolenia, Bliska, Malinowa, Miła, Przytulna, Zaciszna, Szeroka, Spacerowa, Uśmiechu, Zabawna, Pogodna, Księżycowa, Beztroska, Szczęśliwa, Promienna, Przyjaźni, Radosna, Ptasia, Polowa od nr 20 i 45 do 26 i 65 tj. od Al. Legionów do ul. Wojska Polskiego, 3 Maja, Wojska Polskiego do nr 36 i 91 tj. do ul. Sikorskiego, Sikorskiego od ul. Nowogrodzkiej od nr 97 i 111 tj. do ul. Wojska Polskiego, Piękna, Wiejska, Bernatowicza, Stacha Konwy, Nadnarwiańska, Kolegialna, Pl. Kościuszki, Pl. Pocztowy, Kanalna, Nowogrodzka do nr 63 i 80 tj. do Sikorskiego, Zamiejska, Zjazd, Łąkowa; w roku szkolnym 2003/2004 w zakresie klas drugich i trzecich, w roku szkolnym 2004/2005 w zakresie klas trzecich.
Nr 6 ul. Bernatowicza 4. Nie miała określonego obwodu. W uchwale przewidziano nabór uczniów do dwóch oddziałów z terenu calefgo miasta.
Nr 7 ul. Nowogrodzka 4. Obwód szkoły specjalnej nie posiadał określonego obwodu.
Nr 8 ul. Księżnej Anny 18, ulice: Ks. Anny, Ks. Janusza I, Rycerska, Kasztelańska, Zawadzka (od ul. Sikorskiego do Al. Piłsudskiego), Al. Piłsudskiego od nr 4 i 11A tj. od Szosy Zambrowskiej do ul. Zawadzkiej, Hipokratesa, Talesa z Miletu, Mazowiecka.
Nr 9 Gminne w Łomży ul. Marii Skłodowskiej Curie 1. Zostało powołane uchwałą Rady Gminy Łomża z 12 marca 1999 r. Do obwodu gimnazjum weszły miejscowości: Andrzejki, Bacze Suche, Boguszyce, Bożenica, Chojny Młode, Czaplice, Dłużniewo, Gać, Giełczyn, Grzymaly, Janowo, Jarnuty, Jednaczewo, Kisiołki, Koty, Konarzyce, Lutostań, Łochtynowo, Mikołajki, Milewo, Modzele Skudosze, Modzele Wypychy, Modzele Kupiski, Nowe Wyrzyki, Podgórze, Pniewo, Puchaly, Rybno, Siemień Nadrzeczny, Siemień Rowy, Sierzputy Młode, Stara Łomża przy szosie, Stare Chojny, Stare Kupiski, Stare Modzele, Stare Sierzputy, Stara Łomża nad rzeką, Wygoda, Zawady Wieś, Zosin. Uchwałą z 30 08 1999 r. zmieniono nazwę na istniejącą do dzisiaj: Gimnazjum Nr 9 w Łomży186.
Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego ul. Sadowa 12 niepubliczne istniało od 1 09 2000 do 31 08 2005 Ponadto od 1 09 2004 jest gimnazjum publiczne o tej samej nazwie. Gimnazjum niepubliczne Stowarzyszenia Wspierania Edukacji i Rynku Pracy ul. Wojska Polskiego 113, jest od 1 09 2003. Gimnazjum im. B. Jańskiego ul. Krzywe Koło 9 jest od 1 09 2003.
185 Dane dla wszystkich szkół podstawowych: ArPł, Prez. MRN, sygn. 1 k. 26; sygn. 2 k. 103; sygn. 25 k. 270, 271; sygn. 27 k. 440; sygn. 34 k. 413; sygn. 44 k. 276. Rada Narodowa, sygn. 13 k. 132; sygn. 33 k. 193; sygn. 34 k. 228; sygn. 38 k. 112sygn. 44 k. 28; sygn. 75 k. 107. Zarząd Miejski, sygn. 2 k. 13, 81; sygn. 6 . 30.