Rozdział V. Działalność programowa drużyn oraz środowisk harcerskich
str.250-253
hm. Henryk F. Karwowski HR
36 Łomżyńska Harcerska Drużyna Pożarnicza „WIGILOWIE”
im. Mariana Wojciecha Śmiarowskiego – Rawicz
Oddzielną i piękną kartę w działalności pożarnictwa polskiego zapisały harcerskie drużyny pożarnicze – pierwsza z nich powstała w Warszawie na początkach 1916 roku, a w 1924 było ich już 15. Na przełomie dziejów drużyny te wypracowały sprecyzowane cele i zadania:
*wychowawczo-prewencyjne oddziaływanie na środowisko w kierunku przestrzegania przepisów ppoż.
*kształtowanie i wyrabianie zamiłowania do społecznej działalności pożarniczej swoich członków.
*wykonywanie ustalonych czynności pomocniczych w zakresie:
a) prac propagandowych służących zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania pożarów,
b) współdziałanie w akcjach ratowniczych (np. opieka nad dziećmi i osobami starszymi),
c) udział w pracach kulturalno-wychowawczych i sportowych,
d) szkolenie swoich członków zgodnie z obowiązującym programem.
Na bazie tych założeń zrodziła się myśl założenia naszej drużyny o specjalności pożarniczej, powstała ona 21 listopada 1984 roku przy Szczepie ZHP nr 1 w Łomży z inicjatywy zawodowego strażaka pwd. Andrzeja Majewskiego. Zgłosiło się wtedy kilkunastu chłopaków i dh. Małgorzata Niklewicz – córka i wnuczka zawodowych strażaków, która potem dzięki swojemu zapałowi i pomocy ojca (phm. Wiesława Niklewicza) zorganizowała drużynę dziewcząt (chłopcy wykruszyli się). Drużyna przyjęła nazwę „Ogniki” i brała aktywny udział w różnych imprezach harcerskich i strażackich.
Z chwilą ukończenia szkoły podstawowej przez dh. Małgośkę w czerwcu 1986 r. drużyna praktycznie rozpada się.
W dniu 29 września 1986 roku na zbiórkę alertową Komendantki I Szczepu ZHP (phm. Elżbiety Fabiszewskiej) w Łomży przychodzi phm. Henryk Franciszek Karwowski HR – absolwent WSO w Szczytnie, pracownik Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Łomży. Rozkazem Komendantki I Szczepu ZHP w Łomży z 29 września 1986 roku zostaje mianowany drużynowym reaktywowanej drużyny pożarniczej. Znów pojawiają się młodzi chętni i ciekawi poznania tajników topografii, terenoznawstwa, łączności bezprzewodowej itp. Na jednej z pierwszych zbiórek wyłoniono Radę Drużyny – przyboczną zostaje dh. Małgorzata Niklewicz. Powstaje zastęp „Ogniki” – sztabowy, skupiający funkcyjnych, „Iskierki” skupiający dziewczęta – z Marzeną Surel na czele, zastęp „Zwiadowcy” skupiający chłopców – z Januszem Karwowskim jako zastępowym. Po zapoznaniu się z genezą powstania pożarnictwa, jej historii, członkowie postanawiają przyjąć nazwę drużyny „Wigilowie”…
Oprócz harców, rajdów, biwaków, obozów, wpajania zasad ochrony przeciwpożarowej, udziału w turniejach wiedzy pożarniczej i zawodach sportowo-pożarniczych członkowie 36. ŁHDP „Wigilowie” znaleźli tu spotkanie z przyrodą i ekologią, wspólnotę przyjaciół, szlachetne ideały godne harcerskiej służby, rozwój swojej osobowości jako drogi do odnalezienia miejsca w życiu oraz przygotowanie do życia we współczesnym świecie.
W dniu 21 listopada 1986 roku z rąk Komendanta ówczesnego Hufca im. Obrońców Wizny – hm. Józefa Babiela otrzymujemy akt przyjęcia drużyny do ZHP, zaliczenia zadań okresu próbnego, nadania nazwy „Wigilowie” i zatwierdzenia nazw zastępów. Zostaje założona kronika drużyny i wyhaftowane proporce drużyny i zastępów…
Członkowie naszej drużyny, w czasie jej istnienia, uczestnicząc w różnych akcjach szkoleniowo-wypoczynkowych zwiedzili Holandię, Czechy, Niemcy, Litwę i Białoruś oraz dużo przepięknych zakątków naszej Ojczyzny, nawiązując szereg kontaktów i znajomości ze skautami i harcerzami. Byliśmy też inicjatorami Zlotów ku czci Druha Szarego – twórcy Krzyża Harcerskiego.
Nazwa drużyny wiąże się z nazwą pierwszych strażaków w czasach rzymskich cohortes vigilum – łac. straż, czuwanie. Bohater drużyny – Marian Wojciech Śmiarowski herbu Rawicz (ur. 2.07.1842 – zm. 24.12.1907) był znanym w łomżyńskim środowisku adwokatem przysięgłym i obrońcą, wielkim i niestrudzonym działaczem społecznym, walczył z caratem ciemiężącym m.in. lud łomżyński, w roku 1877 założył między innymi Ochotniczą Straż Ogniową w Łomży i był jej pierwszym prezesem.
Marian Śmiarowski urodził się w Łomży, jako drugi syn Mateusza i jego drugiej żony z Trojanowskich. Ród Śmiarowskich wywodził się z zaścianka Śmiary w powiecie pułtuskim. Mały Marian wzrastał w duchu umiłowania wolności Ojczyzny i ludu polskiego ciemiężonego przez zaborców – patriotyczne wzorce czerpał od światłych Polaków – patriotów, dla których dom Śmiarowskich stał zawsze otworem oraz starszego rodzeństwa. Po ukończeniu miejscowego gimnazjum i Instytutu Szlacheckiego w Warszawie w roku 1862 rozpoczyna dalsze studia w Szkole Głównej. W roku 1866 uzyskuje tytuł magistra prawa i administracji. Po powrocie do Łomży zostaje patronem Trybunału Cywilnego, adwokatem przysięgłym i obrońcą kontynuując tradycje rodzinne w tym zakresie.
W tym czasie poślubia Jadwigę z Dębskich, zamieszkują w Łomży przy ulicy Dwornej 23. Żona rodzi mu syna Andrzeja i córkę Janinę (przyszłą żonę doktora Markiewicza). Młody prawnik daje się poznać jako wielki i niestrudzony działacz i założyciel wszystkich prawie instytucji społecznych i dobroczynnych w Łomży.
W dniu 3 lipca 1877 roku dzięki staraniom naszego Bohatera i notariusza Wiktora Szumskiego oraz aptekarza Ludwika Tockiego ukazuje się Ustawa o Towarzystwie Ochotniczej Straży Ogniowej w Łomży – organizacja ta miała spełniać funkcję nie tylko zabezpieczającą przed groźnym żywiołem, ale stanowić miejsce kultywowania kultury zawodowej, utrzymania sprawności fizycznej, a przede wszystkim była szkołą patriotyzmu i poczucia godności narodowej.
Reasumując, należy stwierdzić, że Bohater naszej drużyny nie tylko podtrzymał dobrą opinię swego Rodu, ale zaliczany był do grona pierwszych wśród łomżan przełomu XIX i XX wieku. Zajął wybitne miejsce w życiu kulturalnym i towarzyskim gubernialnej Łomży. 24 grudnia 1907 roku, w wigilię Bożego Narodzenia, o godzinie 23.00 mecenas Śmiarowski zakończył swój zacny żywot. Ciało jego spoczęło w katakumbach rodzinnej kaplicy na cmentarzu grzebalnym w Łomży. Zmarł człowiek niezmiernie dobry i dobroczynny, jedna z najsympatyczniejszych i najpopularniejszych osobowości w mieście…
Zwyczajem naszej drużyny stały się uroczyste zbiórki w dniu śmierci Bohatera, aby oddać hołd wielkiemu Polakowi. Najmłodsi z drużyny przy jego grobie składali wtedy Przyrzeczenia Harcerskie stając się po okresie próby pełnoprawnymi członkami drużyny i Związku Harcerstwa Polskiego.
Dla uczczenia pamięci naszego Bohatera, na nasz wniosek, za pośrednictwem IV Zjazdu Wojewódzkiego Związku OSP Radni Miasta Łomży nadali jednej z ulic na osiedlu Łomżyca imię Mariana Wojciecha Śmiarowskiego. Niestety, właściciel pobliskiej działki po kilku latach zaorał ją i zrobił sobie tam ogród… Rzecz dziwna, bo na mapach ulica ta nadal figuruje…
Kandydaci do drużyny, jak i w innych drużynach, przedkładali pisemną zgodę rodziców lub prawnych opiekunów na karcie ewidencyjnej stosowanej w drużynie i dwa aktualne zdjęcia legitymacyjne w mundurze ZHP. Warunkiem dopuszczenia do przyrzeczenia harcerskiego, po przyjęciu na okres próby, było między innymi skompletowanie umundurowania oraz aktywne uczestnictwo w życiu drużyny: zbiórkach, pracach na rzecz środowiska, udział w minimum dwóch imprezach z noclegiem w warunkach turystycznych. Ponadto ogólne wyrobienie harcerskie, a miedzy innymi poznanie historii i symboliki harcerskiej, podstawowych pieśni harcerskich, Prawa roty Przyrzeczenia Harcerskiego i staranie się żyć według ich treści.
Zbiórki drużyny odbywały się co tydzień w czwartki w harcówce zlokalizowanej w podpiwniczeniu Szkoły Podstawowej nr 10 w Łomży lub w miejscu i czasie ustalonym na ostatniej zbiórce. Tak było do czasu pozbawienia nas harcówki przez dyrekcję Gimnazjum, jakie powstało w budynku Szkoły Podstawowej nr 10… jeszcze rok odbywały się zbiórki na korytarzach i w szatniach szkoły, aż działalność została zawieszona na czas nieokreślony..
Umundurowanie drużyny:
* beret błękitny z lilijką drużyn pożarniczych,
* chusta błękitno-czerwona uroczyście wręczana w dniu Przyrzeczenia Harcerskiego,
* pagony błękitno-czerwone z wyhaftowanym w kolorze żółtym (złotym) na czerwonym tle, numerem „36” i oznakami stopni harcerskich żółtą taśmą dystynkcyjną na tle błękitnym,
* mundur dziewcząt szary, spódnica (lepiej spódnico-spodnie) szare lub granatowe…
* mundur chłopców khaki, spodnie granatowe, na lato krótkie mundurowe,
* pas harcerski parciany zielony
* sznur wg funkcji,
* nóż fiński w czarnej pochwie,
* getry czarne z białymi paskami,
* mocne buty (najwygodniejsze są pionierki – kolor czarny),
* na lewym rękawie naszyty emblemat drużyny 3 cm od wszycia rękawa, pod nim herb miasta Łomży – po zaliczeniu wymagań…
* emblemat WOSM / WAGGGS, po zaliczeniu wymagań naszyty na dole lewej kieszeni munduru…
Od lat przy drużynie działała 101 Poczta Harcerska, która zajmuje się wydawaniem kart i kopert, znaczków i stempli o tematyce harcerskiej, w której mogą działać zainteresowani…
36. Łomżyńska Harcerska Drużyna Pożarnicza „WIGILOWIE”
im. Mariana Wojciecha Śmiarowskiego – Rawicz
(ze zbiorów hm. Henryka Karwowskiego)
Materiał pobrano z „Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś. Tom 2. Rozdział 5”
Redakcja Serwisu
