- Aleksander Skarzyński
- Brayczewski
- Brok
- Danuta Mirewicz
- Danuta Wróbel
- Grochy Pogorzele
- Hilaremu Skarzyński
- Jan Stanisław Skarżyński
- Jan ze Skarżyna h. Bończa
- Józefa Paulina z Dmochowskich
- Julia Florentyna h. Nałęcz z d. Żochowska
- Julia Wiktoria z Mąkolskich
- Kaczyński
- Laskowski
- Łuniewski
- Marcin Rydzewski
- Nowy Skarżyn
- Rakowo Czachy
- Rosochate Kościelne
- Skarzyn Abramy
- Skarzyna Stary
- Skarzyno
- Skarzyński
- Stefan Skarzyński
- Tomasz Skarzyński
- Tybory Kamianka
- Wola Zambrowska
- Zaremba
Od redakcji:
Andrzej Skarzyński potomek rodu Skarzyńskich herbu Bończa w trakcie prezentacji historii swojego rodu
W dniu 26 sierpnia br. w siedzibie Muzeum Przyrody w Drozdowie miała miejsce konferencja naukowa – „III Spotkanie pokoleń w Kręgu Kultury Ziemiańskiej”. W jej trakcie przedstawiono wiele ciekawych referatów przedstawiających zawikłane na przestrzeni dziejów losy ziemiańskich elit Ziemi Łomżyńskiej.
W poniższym artykule autorstwa Marcina Rydzewskiego – historyka, regionalisty i kustosza Muzeum Przyrody w Drozdowie stanowiącym skrót przedstawionej na spotkaniu prezentacji, prześledzić można koligacje i blisko 600-letnią historię rodu Skarzyńskich herbu Bończa, wywodzących się ze szlacheckiego gniazda rodowego w Skarzynie Abramy. Wersja rozszerzona artykułu ukaże się w publikacji książkowej zawierającej wszystkie wygłoszone na konferencji referaty. Publikacja będzie wydana w roku 2017.
Warto zwrócić uwagę na ciekawostkę historyczną w postaci udokumentowanej źródłowo koligacji rodów Skarzyńskich i Kaczyńskich. Z linii rodu Skarzyńskich herbu Bończa osiadłych w Skarzynie Abramy poprzez Wiktorię Kaczyńską z d. Skarzyńską wywodzi się bezpośrednio wraz z bratem Jarosławem, tragicznie zmarły Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński. Pochodzą oni w prostej linii jako potomni w czwartym pokoleniu, z zawartego w 1841r małżeństwa pomiędzy urodzoną w Skarzynie Starym (1819r) Wiktorią Skarzyńską i urodzonym w Skarzynie Abramach (1816r) Stanisławem Kostką Kaczyńskim.
Bezpośrednimi spadkobiercami VI-ciu wieków tradycji i koligacji rodu Skarzyńskich herbu Bończa wywodzących się ze szlacheckiego gniazda Skarzyn Abramy – dziećmi Tadeusza Skarzyńskiego oraz Danuty Mirewicz, pozostają jako rodzeństwo, osiadli w Warszawie: Seweryn i Bożena, osiadli w Łomży: Jolanta i Andrzej oraz przebywający na stałe w Japonii Zbigniew.
Historia szlacheckiego gniazda rodu Skarzyńskich – majątku ziemskiego Skarzyn Abramy
Mapa z 1914r odwzorowująca położenie majątku Skarzyn Abramy
(dzisiejszy teren parafii Rosochate Kościelne – gmina Czyżew, do 1998 przynależna do woj. łomżyńskiego)
Na pograniczu ziem nurskiej i łomżyńskiej, około 1436 r. Jan ze Skarżyna h. Bończa (pow. sąchocki w ziemi ciechanowskiej) otrzymał nadanie ziemi na prawie rycerskim od księcia (mazowieckiego – przyp. red.) Bolesława IV. Ów Jan dał początek osadzie Skarzyno – dzisiejsza wieś Stary Skarzyn. Z czasem powstała tu okolica szlachecka, w skład której wchodziły wsie drobnoszlacheckie Stary Skarżyn, Nowy Skarżyn (dawniej Skarzyn Mały Brok) oraz Skarzyn Abramy. Ostatnia z wymienionych wsi na przestrzeni XIX w. ponownie została scalona w jedną własność ziemską. Jako folwark Skarzyn Abramy przetrwała do lat trzydziestych XX w. stanowiąc własność jednej z linii potomków założyciela gniazda, od którego ród przyjął w XVI w. nazwisko Skarzyńskich.
HERB BOŃCZA
W początkach XVII w. rozdrobnienie osadnicze w okolicy szlacheckiej gniazda Skarzyno osiągnęło trudne do oszacowania rozmiary. W pracy Jana Ciechanowicza, Herbarz Polsko-Rosyjski, t. II odnajdujemy wzmiankę o Janie Bończy ze Skarżyna Skarżyńskim – synu Pawła podwojewodziego i sędziego grodzkiego wiskiego, posła na Sejm 1613 r., który dziedziczył na Skarzynie Starem i Leśnem, Woli Skarżyńskiej, Broku, Gumowie i innych. Część z przytoczonych nazw miejscowości nie występuje więcej w źródłach, to też uznać należy, że były to formy osadnicze nietrwałe wchłonięte przez większe jednostki osadnictwa lub też zanikłe na skutek późniejszych epidemii i wojen.
Garść informacji dostarcza sumariusz dokumentów Tomasza Skarzyńskiego właściciela wsi Rakowo Czachy w pow. łomżyńskim przedstawiony Najwyższej Heroldii Królestwa Polskiego w 1837 i 1838 r. Wśród „streszczeń” figuruje wypis z dokumentu z 1720 r. wystawionego w Łomży, w aktach dawnych polskich, gdzie Stefan Skarzyński pisze się Dziedzicem Dóbr Skarzyna Starego, Broku i innych attynencji. Z kolejnych dowiadujemy się już, że jego wnuk Grzegorz po Macieju w 1751 roku sprzedał połowę swoich dóbr na Skarzynie Abramach i Skarzynie Starym swojemu synowi Hilaremu Skarzyńskiemu. Z 1766 r. pochodzi zapis Hilarego dla swej żony na sumę 700 złotych polskich, zabezpieczony na jego dobrach Skarzynie Abramach i Skarzynie Starym. Powyższy przykład dowodzi, w jaki sposób następował podział większej własności w obrębie dóbr na Skarzynie Abramach. W 1783/4 było własnością kilku rodzin szlacheckich. Ziemię posiadali: Brayczewski, Kaczyński, Laskowski, Łuniewski, Skarzyński, Zaremba
Koligacje rodowe
Nagrobek Józefy Pauliny z Dmochowskich i Wincentego Skarzyńskich herbu Bończa – właścicieli majątku Skarzyn Abramy
Najstarsze pokolenie Skarzyńskich dzierżące w swoich rękach własność na Skarzynie Abramach i mające bezpośrednie powiązanie genealogiczne z ostatnimi spośród Skarzyńskich właścicielami Skarzyna Abramy reprezentował Michał ur. ok. 1759 r. w Starym Skarżynie, tam też zamieszkały. Ze związku z Marianną z Dąbrowskich miał dzieci Bartłomieja (ur. 1804), Jana Stanisława (1812 -1864) i Wiktorię (ur. 1819 r.).
Co ciekawe wszystkie dzieci urodziły się jeszcze w Skarzynie Starym. Młodość najpewniej spędziły już w Skarzynie Abramach, gdzie jako panna na wydaniu mieszkała Wiktoria poślubiona 27 XI 1839 r. przez Stanisława Kaczyńskiego urodzonego w 1816 r. w Skarzynie Nowym, gdzie po ślubie zamieszkali. W 1864 r. w Skarzynie Abramach zmarł bezpotomnie Jan Stanisław. W majątku osiadł najstarszy z rodzeństwa Bartłomiej. Ożeniony był w 1823 r. z Franciszką Lasocką córką Antoniny z Zarembów. Po ślubie pierwsze lata małżeństwa spędzili jednak w Starym Skarżynie, gdzie na świat przyszła córka Maria Ludwika ur. w 1824 r., kolejne dzieci urodziły się już w Skarzynie Abramach. Bartłomiej miał ośmioro dzieci. Spośród synów ojca jako jedyny, przeżył Wincenty ur. w 1839 r. Jemu też ojciec postanowił przekazać scalaną zapewne po części na zasadzie dziedziczenia, kupna i zamiany własność folwarczną.
W 1851 r. Bartłomiej wraz z Janem Stanisławem zostali odnotowani wśród szlachty wylegitymowanej w Królestwie Polskim. W 1858 r. powiększyli stary drewniany dwór. Wincenty w dwa lata później poślubił (10 X 1860 r.) w miejscowej parafii Józefę Paulinę z Dmochowskich córkę Marianny z Moczydłowskich i Wawrzyńca dziedzica na Krzeczkowie Szepielakach. Intercyzę przedślubną młodzi zawarli przed Śmiarowskim – regentem okręgu łomżyńskiego w Łomży 19 lipca. Ich dzieci bez wyjątku rodziły się już w Skarzynie Abramach. Anna ur. w 1861 r., zamężna z Kossakowskim po ślubie zamieszkała w majątku Poniatowie k. Żuromina; Bronisław ur. 1863 r. ożeniony z Bronisławą z Włodkowskich był właścicielem majątku Grochy Pogorzele; Władysław ur. w 1863 r., z wykształcenia lekarz, ożeniony z Julią Florentyną h. Nałęcz z d. Żochowską, posiadał majątek Tybory Kamianka; Julian ur. 1867 r., ożeniony z Danutą Wróbel, z zawodu aptekarz, posiadał zakład we własnej kamienicy „pod amforami” w Zambrowie oraz majątek Wola Zambrowska; Stanisław był ur. 1871 r.; Aleksander ur. 1874 r. zaślubiony z Julią Wiktorią z Mąkolskich pozostał na ojcowiźnie; najmłodsza z rodzeństwa Helena, zamężna z K. Strupczewskim aptekarzem, zamieszkała w Różanie, gdzie małżonek posiadał aptekę. Proces przekształcenia obszaru wsi zamieszkałej po części przez mniej zamożną szlachtę w folwark dobiegł końca w czasach Jana Stanisława Skarżyńskiego. W 1891 r. był tu jedynym gospodarzem. Posiadał 83 ha gruntów (orne 28, łąki 6, lasy 36). Folwark Skarzyno Abramy i S. Nowawieś liczył 163 morgi powierzchni: gruntów ornych i ogrodów 71 mórg, łąk mórg 12, pastwisk mórg 9, lasu mórg 52, odpadków mórg 13, nieużytków mórg 6; budynków drewnianych 8, las nieurządzony. Folwark Skarzyn Abramy w 1906 r. znajdował się w rękach, dziedziczącego po ojcu, Aleksandra Skarzyńskiego (gm. Warchoły, pow. ostrowski) liczył w sumie 101,9 ha.
W Polsce niepodległej
Aleksander i Julia Wiktoria z Mąkolskich Skarzyńscy herbu Bończa
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości majątek ulega stopniowemu pomniejszaniu. Wg przekazów rodzinnych był to efekt podziału własności drogą sprzedaży gruntów, z uwagi na konieczność zgromadzenia środków na zapewnienie posagu wydawanym za mąż córkom Aleksandra (Janina 1906-1975, małżeństwo w 1930 r. z por. Kazimierzem K. Daszkiewicz – oficerem 77 P.P. zamordowanym w Katyniu w 1940 r.; Irena ur. 1908, ślub w 1927 r. z Władysławem Lady – wyjechali do Kanady z bratem Henrykiem, Joanna 1909-1966, I ślub z Janem Zamojskim, II ślub z kpt. Klemensem Janitz; Alina 1911-1936, małżeństwo z kpt. Klemensem Janitz). Najstarszy z rodzeństwa Henryk (ur. 1904 r.) na stałe osiedlił się w Kanadzie, gdzie zmarł w 1959 r. Według informacji od krewnych on również wspierał finansowo rodzinny majątek ziemski. Na gospodarstwie, przy ojcu, pozostał najmłodszy z szóstki rodzeństwa Tadeusz (1919-1994). Według spisu ziemian woj. białostockiego z 1930 r. majątek ziemski liczył 98 ha gruntów. W maju 1939 r. jego powierzchnia uległa zmianie po wydzieleniu 14,2 ha tj. z 64 ha do 49,6 ha. W czasie II wojny światowej właściciel wraz żoną zostali wywiezieni przez sowietów (w lutym 1940 roku) do Kazachstanu. Na nieludzkiej ziemi zmarł Aleksander (17 X 1941), wdowa Julia Wiktoria powróciła do kraju w 1947 r. Po wojnie majątek nie został przejęty przez państwo na mocy dekretu o reformie rolnej z 1944 r. ponieważ jego powierzchnia nie przekraczała 50 ha. Jako ostatni sprawami majątku ziemskiego zajmował się Tadeusz. Ożeniony w 1944 r. z Danutą Mirewicz (ślub w parafii Rosochate) w drugiej połowie lat 40-tych przeniósł się do Łomży, gdzie na zakupionej działce wybudował dom dla powiększającej się rodziny. Represjonowany przez władze komunistyczne, rok spędził w więzieniu, osądzony za współpracę z powojennym podziemiem antykomunistycznym (we dworze odbywały się tajne narady).
Tadeusz Skarzyński jeszcze do połowy lat siedemdziesiątych XX w. powoli wyprzedawał ziemię okolicznym rolnikom. Nabyła ją także m.in. Parafia w Rosochatem Kościelnem, która zakupiła teren z myślą o powstaniu na tym obszarze oddzielnej parafii Skarżyńskiej. Obecnie po dawnym osadnictwie nie ma śladu w terenie, a nazwa miejscowości zanikła wraz z likwidacją majątku ziemskiego przez ostatniego właściciela majątku z rodu Skarzyńskich.
Marcin Rydzewski
Wincenty i Józefa Paulina z Dmochowskich Skarzyńscy herbu Bończa
Członkowie rodu Skarzyńskich herbu Bończa w trakcie zjazdu rodzinnego w Drozdowie
(pierwszy z lewej od dołu: Marcin Rydzewski – autor opracowania, drugi z lewej: Andrzej Skarzyński wraz z córką)
Więcej o konferencji naukowej – „III Spotkanie pokoleń w Kręgu Kultury Ziemiańskiej”
https://historialomzy.pl/sprawa-braci-lutoslawskich/
Partner serwisu historycznego Ziemi Łomżyńskiej historialomzy.pl
Zabytki Ziemi Łomżyńskiej:
https://www.facebook.com/groups/1643764569210873/
red.
Jakim prawem usunęliście mój uważny komentarz ?
Jest okazaniem brakiem szacunku z twojej strony redakcji lub autora dla użytkownika.
Brak mi słów.
Wiktoria Skarzyńska poślubiła w roku 1839 (a nie 1841) Stanisława Kaczyńskiego (nie miał on drugiego imienia) jak błędnie Państwo podajecie w ślad za M. Rydzewskim (a ten powtarza za pewną stroną www dotyczącą genealogii).
Cała okolica szlachecka Skarzyno była i jest położona w powiecie zambrowskim, ziemi łomżyńskiej. Genealogia właścicieli majątku w Skarzynie Abramach kończy się nie na Michale Skarzyńskim (ur. ok. 1759), a na pokoleniu jego rodziców: Tomaszu Skarzyńskim (ur. ok. 1729) i jego żonie Mariannie z Zarembów.
Panie Andrzeju cieszę się bardzo, że tu "spotkałam" Pana, może będzie Pan mógł,dzięki uprzejmości Redakcji, przekazać mi Swój adres mailowy. Mam jednocześnie wielką prośbę do Pana i do Redakcji o to,aby dopilnować prawidłowej pisowni nazwy Skarzyn, bez kropki. Pamiętam, że mój św. pamięci Tata, którego Ojciec urodził się w Skarzynie Starym, bardzo tego przestrzegał. Może uda się nawet wrócić do historycznej nazwy miejscowości - naprawdę nie wiem komu to przeszkadzało.
Serdecznie dziękuję za konstruktywne odniesienie się do artykułu, który w dalszym ciągu jak widać ma szansę na poszerzenie ujętej treści, czemu m.in. ma służyć również niniejszy serwis historyczny. Jak wspomniano w artykule jest on częścią większego opracowania stąd też skrótowe potraktowanie pewnych wątków. Artykuł jest w przygotowaniu do publikacji książkowej, Treści powielane w internecie nie stanowiły podstawy niniejszego opracowania.
Szanowna Pani Ewo
Pani uwagę skierowałem do autora opracowania, a kontakt do kol. Andrzeja Skarzyńskiego udostępniłem Pani w wiadomości na priv.
pozdrawiam
red. Wojciech Winko
Czy ktoś z Państwa ma jakieś informacje o Eugeniuszu Skarzyńskim, który podobno, w 1895 wybudował dwór w Starym Lubiejewie?
Mam w moim drzewie jednego Eugeniusza Skarzyńskiego syna Rudolfa Napoleona ale to chyba nie ten o którego Pani pyta
Bo ten którego ja mam żył w latach 1831- 1873
Coś bliżej o rodzinie Zamoyskich poproszę. Moja mama pracowała razem z Joanną Skarzyńską córką Aleldandra w ZZPB. Znały się.
A dokładnie z córką Joanny = Aleksandrą Zamoyska urodzoną prawdopodobnie około roku 1931.
Witam .Poszukuję informacji o majątku Biel k.Łomży / pewnie był nieduży , może szlachta zaściankowa ?/ Właściciel miał siostrę która obraziła się na rodzinę i popełniła mezalians/ związała się z zarządcą?/ . Czy gdzieś w przekazach rodzinnych Państwa jest wspomniane o tym.
Przeczytałam z ciekawością ten artykuł i muszę dodać jeszcze innych Kaczyńskich powiązanych z rodem Skarzyńskich, bo prowadząc badania genealogiczne mojej rodziny Galskich znalazłam ślub w Łomnie w dniu 25 stycznia 1842 roku Floriana Galskiego syna Jana i Salomei z Snopczyńskich Galskich ( moich 3 x pradziadków) z panną Zofią Kaczyńską, córką Adama i Marianny z Podbielskich Kaczyńskich urodzoną w Kaczynie jak zeznała do ślubu.
Na podstawie aktu ślubu jej rodziców zawartego w parafii Rutki-Kossaki w 1811 roku ustaliłam, że cytuję:
"Jegomość Pan Adam Kaczyński Kawaler Strażnik Komory w Łasi Toczydłowie Parafii Zawadzkiey JJ Państwa Franciszka Kaczyńskiego na Wsi Kaczynie Tobolice Parafii Rzekuńskiey Dziedzica, i Katarzyny z Mierzejewskich Małżonków Syn mający Lat Dwadzieścia Dziewięć.
J Wielmożna Marianna Podbielska Panna z Jaworów Klepaczów , Wielmożnych Dyonizego i Anny ze Skarzyńskich Podbielskich Podwojewództwa Zambrowskich Małżonków Zmarłych Córka mająca Lat Dwadzieścia Siedm."
Mam także akt zgonu Anny z Skarzyńskich Podbielskiej żony Dionizego i matki Wawrzyńca, Rozalii i Marianny Podbielskich, która zmarła w dniu 23 czerwca 1797 r w Jaworach Klepaczach i została pochowana w parafii Rutki-Kossaki pod sklepieniem ( w grobie)od ołtarza Najświętszej panny Marii.
Mam także akt ślubu w 1777 roku w Goworowie Franciszka i Katarzyny z Mierzejewskich Kaczyńskich oraz akt ślubu jako wdowca ich syna Ignacego Kaczyńskiego Sędziego Trybunału Cywilnego Województwa Płockiego , czyli stryja Zofii Kaczyńskiej, zawarty w dniu 11 grudnia 1836 roku z panną Teklą Konstancją Trzcińską córką Jana i Klary z Rokickich Trzcińskich. Ten Ignacy się nobilitował potwierdzając szlachectwo i herb Pomian.
Rodzina tragicznie zmarłego prezydenta Polski Lecha Kaczyńskiego także nosiła herb Pomian więc mimo braku bezpośredniego powiązania tych rodzin Kaczyńscy herbu Pomian dwukrotnie zostali powiązani koligacjami z rodem Skarzyńskich.
Nie mam pewności czy Anna Skarzyńska była córką Szymona Skarzyńskiego, ale tak ją wykazuje dr Minakowski na podstawie badań prof. Bronisława Wojciechowskiego. Jeśli ktoś badający dzieje rodu Skarzyńskich ma wiedzę na ten temat to proszę o kontakt bo mam bardzo ciekawe dokumenty dotyczące rodów szlacheckich ziemi łomżyńskiej
Pani Janino, proszę o kontakt na info@skarzyn.pl
Pozdrawiam serdecznie
Marek Skarzyński
Nie nobilitował tylko wylegitymował przed HKP nobilitacja mu do niczego potrzebna nie była bo pochodził ze szlachty odwiecznej, a takiej się nie da nobilitować.
Ignacy Kaczyński wylegitymował się przed HKP, należał do szlachty odwiecznej więc nie mógł być nobilitowany...