Od redakcji:
W artykule przedrukowujemy za zgodą autora, treść postu zamieszczonego w dniu 7. marca br. na profilu FB administrowanym przez Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży.
7 Marzec
Rok
1918 – wybicie szyb, przez bojówkę harcerską, w oknach instytucji i urzędów niemieckich
Stanisław Dębowski „Była taka drużyna”.
„Na przygotowania było już tylko dwie godziny. Tłuczenie szyb miało się odbyć o dziewiątej wieczór, jak tylko trębacze niemieccy skończą grać capstrzyk. I zaraz po drugiej nucie capstrzyku – kamieniami. Zaczynać od parteru, a potem kolejno: pierwsze piętro, drugie piętro i dalej do końca. Stłuczone szyby policzyć, wycofywać się ogrodami. Zbiórka na cmentarzu wojskowym z raportem o przebiegu akcji.
/…/ Wszystko poszło jak w zegarku. Wszystkie niemieckie urzędy, mieszkania prywatne, a nawet koszary zostały na noc bez szyb. Także i gubernator, chociaż mieszkał w oddzielnej willi w ogrodzie, a przy bramie stał posterunek. Ale za płotem rósł wysoki kasztan. Jak się na kasztan wlazło i rozkręciło na sznurku paczkę żelaznych muter, to wjechała panu gubernatorowi wprost na łeb i na biurko. Nie przyłapali nikogo. Budynek Feldpolizei (ul. Sienkiewicza) podparło się od ulicy kołkami, żeby drzwi nie mogli otworzyć i już spokojnie rąbano jedno okno po drugim, póki gdzie jeszcze co zostało. Nazajutrz na miasto nałożono kontrybucję i godzinę policyjną przesunięto na szóstą wieczorem. Na miasto wyszły patrole w hełmach szturmowych, zaczęły się łapanki.”
Najwyższą władzę wojskową na obszarze gubernatorstwa łomżyńskiego sprawował gubernator – Militargouverneur, któremu odpowiadało stanowisko służbowe generała brygady. Pierwszym gubernatorem w Łomży został w 1915 roku gen. por. armii bawarskiej von Staudt, 10 kwietnia 1917 roku został przeniesiony. Jego miejsce zajął, aż do czasu odzyskania niepodległości, gen. por. Paul z Monachium. Generał podpisał 8. marca 1918 roku zarządzenie opublikowane m.in. we Wspólnej Pracy „Na miasto Łomżę nakładam grzywnę w wysokości 2000 mk za rozmyślne uszkodzenie wieczorem 7. marca 1918 r. gmachów wojskowych i administracyjnych przez nieznanych sprawców”.
Na prywatną kwaterę gubernatorzy obrali willę przy ulicy Zjazd wzniesioną przez Tyburcego Chodźkę. Gubernator wojskowy urzędował w budynku znajdującym się pomiędzy obecnymi ulicami Wojska Polskiego i Nowogrodzką, gdzie po odzyskaniu niepodległości mieściło się Starostwo Powiatowe. /JJ/
2007 – weszła do obiegu, w ramach serii „Historyczne miasta w Polsce” moneta o nominale 2 złotych na awersie której umieszczono katedrę łomżyńską
2013 – otwarcie Galerii Veneda przy ulicy Zawadzkiej
autor: Jerzy Jastrzębski
Dziękujemy za przeczytanie artykułu :)
Jeśli chcesz być informowana(-y) o nowych artykułach, to polub naszą stronę na https://www.facebook.com/historialomzy
oraz
zgłoś swój akces do grupy na FB:
https://www.facebook.com/groups/historialomzy
