Kościół pw. św. Michała cz. V

Epitafium – napis na nagrobku lub pomniku upamiętniającym zmarłego. Także sam taki pomnik w postaci płyty czy tablicy z napisem ku czci zmarłego, najczęściej nie w miejscu pochówku, lecz w innym miejscu związanym z daną osobą, np. w kościele, na ścianie, filarze lub posadzce.

Katedra. Epitafia część I

1. Dominik Sadowski i jego małżonka Emilia z Porazinskich umieszczona jest przy wejściu na chór, ściana zachodnia prawej nawy. Brak opisu. Zdj. 1
2. Sienkiewicz Henryk, pseudonim Litwos (1846-1916), polski prozaik. Laureat Nagrody Nobla 1905. Jeden z najpopularniejszych pisarzy XX w. Laureat na grody Nobla za powieść Quo vadis (1896) z czasów Nerona, ukazująca męczeństwo chrześcijan.  Zdj. 2.  Sienkiewicz zmarł 15 XI 1916 w Vevey. W 1924 miało miejsce uroczyste sprowadzenie prochów pisarza do Polski, a 27 X 1924 nastąpił ponowny pogrzeb Sienkiewicza w katedrze św. Jana w Warszawie.
3. Kamień wmurowany pod epitafium ku czci Henryka Sienkiewicza.  Zdj. 3
4. Ks. Kazimierz Lutosławski Zdj. 4 (1880–1924), ksiądz katolicki, doktor medycyny i teologii, działacz endecki, poseł na Sejm II RP I i II kadencji, dziennikarz, pedagog, ideowy mentor twórców  i skautingu polskiego, jeden z projektantów krzyża harcerskiego. Harcerstwo to nie jest coś, co się umie, ale to jest coś, czym się jest. Symbolikę jednego z projektów krzyża harcerskiego opisana własnymi słowami: „… Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność, sprawność i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem „Czuwaj”. Kształt tego krzyża jest dawny: takiego użyto do naszego orderu waleczności: Virtuti Militari; uprzytamnia on w szczególności obowiązek dzielności. Ma on pośrodku kółko – symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło przewodnie: „ad astra!” A sam krzyż znaczy: per aspera, bo wskazuje ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną drogę, a przy tym oznacza też gotowość do walki i do wszelkich poświęceń – aż do męczeństwa za wiarę, aż do śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku. Hasło „Czuwaj” na nim – to pobudka, ostrzeżenie: oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej…” ks. Jan Zawada (Kazimierz Lutosławski).
5. Józef  Makowieski Zdj. 5 Dyrektor Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z medalionem portretowym z białego marmuru, signaturka, Antoni Olesiński, 1891.
6. Piotr Piasecki Zdj. 6 Magister Farmacji obywatel miasta Łomży i Franciszka z Trojanowskich Piasecka. I filar nawy południowej strona północna filaru.
7. Bohdan Winiarski Zdj. 7 urodził się 27 kwietnia 1884 r. w leśniczówce Bohdanowo kilka kilometrów na zachód od Nowogrodu. Winiarski chciał jak najlepiej służyć narodowi polskiemu dlatego wybrał studia prawnicze. W dniu 6 lutego 1946 r. Zgromadzenie Ogólne i Rada Bezpieczeństwa ONZ wybrały prof. Winiarskiego sędzią w Sądzie Międzynarodowym w Hadze na kadencję trzyletnią. Ponowny wybór nastąpił w końcu 1948 r., tym razem na kadencje dziewięcioletnią. Po raz trzeci prof. Winiarski wybrany był sędzią w 1957 r., pełnił więc urząd niezależnego sędziego międzynarodowego przez 21 lat (do 5 lutego 1967 r.), będąc w tym czasie przez trzy lata prezesem Sadu haskiego. Przed Winiarskim żaden prawnik nie miał w Sądzie Międzynarodowym tylu lat aktywnego i nieprzerwanego sędziostwa. Sędzią był dobrym i sprawiedliwym – taka jest o nim opinia międzynarodowa. Był Winiarski sędzia niezależnym, wiernym swemu sumieniu i swym poglądom. Ta postawą pozyskał dla siebie, przede wszystkim zaś dla polskiej myśli prawniczej, szacunek na całym świecie. Przez cały okres sędziostwa w trybunale międzynarodowym Bohdan Winiarski ustosunkowany był krytycznie do wszelkich prób, podejmowanych zawłaszcza na forum ONZ, by trybunał haski włączyć do rozmaitych posunięć i akcji politycznych, które nie nadawały się do rozstrzygania na drodze sądowej. Bohdan Winiarski zmarł 4 grudnia 1969 r. w Poznaniu.I filar nawy południowej południowa strona filaru
8. Epitafium ku czci Kapłanów i Alumnów zamordowanych w czasie II wojny światowej na ziemi Łomżyńskiej Zdj. 8. Filar III   nawy południowej, strona wschodnia filaru.

Katedra. Epitafia część II

1. Adam Skowroński inżynier Gubernii Łomżyńskiej, Zdj. 9 epitafium neoklasycystyczne z medalionem portretowym z białego marmuru umieszczone na ścianie zachodniej.
2. Tablica poświęcona Solidarności na Ziemi Łomżyńskiej Zdj. 10 w murowano w XX rocznicę jej powstania.
3. Adam Chętnik żył w latach 1885-1967 urodził się w Nowogrodzie nad rzeką Narwią w rodzinie rolniczo-rzemieślniczej. Zdj.11 Całe życie poświęcił Kurpiom i ich kulturze. Po przejściu na emeryturę w 1958 roku został rzeczoznawcą do spraw regionu kurpiowsko – łomżyńskiego przy Muzeum w Łomży i Nowogrodzie. Był niezmordowanym badaczem i piewcą kultury Kurpiowskiej.
4. Konstancja z Radzickich Rościszewska komisarz Skarbu (zm.1839) epitafium z brunatnego plamistego marmuru z herbem Nałęcz w zwieńczeniu.  Zdj. 12
5. Markiewicz.  Zdj. 13 Epitafium to ufundowali jego uczniowie. Umieszczone jest na I filarze od strony wschodniej.
6. Tablica upamiętniająca żołnierzy, cywilów, duszpasterzy Armii Krajowej Łomżyńskiego Obwodu którzy zginęli w II wojnie światowej nie tylko na Ziemi Łomżyńskiej ale i tym co zginęli na obczyźnie i pomordowani zostali w obozach koncentracyjnych.  Zdj. 14
7. Jan Kamil Bisping,  Zdj. 15 ordynat massalański w dawnym powiecie grodzieńskim, po napaści ZSRR na II Rzeczypospolitą uciekał wraz z rodziną w kierunku zachodniej części kraju. Na początku października 1939 roku, znalazł się, wraz z żoną Marią i dziećmi, we wsi Sieburczyn koło Łomży. Miał wówczas 59 lat. W dniu 4 października 1939 roku Jan Kamil Bisping, , wraz z żoną i dziećmi został pojmany we wsi Sieburczyn. Dokonało tego kilku mężczyzn, którymi dowodził niejaki P. Z Sieburczyna przewiezieni zostali do Wizny, a następnie do Łomży. Tam żona Jana Bispinga i jego dzieci zostały zwolnione.

Jan Kamil Bisping został zamęczony przez NKWD.

Zdjęcia autor tematu.

Katedra. Epitafia Biskupów Łomżyńskich.

1. Biskup ROMUALD JAŁBRZYKOWSKI Biskup Łomżyński w latach: 1925 – 1926Urodzony 7 lutego 1876 roku, wieś Łętowo Dąb, parafia Kołaki, Diecezja Sejneńska czyli Augustowska, od 1925 roku Diecezja Łomżyńska.  Zdj. nr 16 Papież Pius XI Bullą cyrkumskrypcyjną „Vixdum Poloniae unitas” z 28 października 1925 roku erygował DIECEZJĘ ŁOMŻYŃSKĄ z terenów pozostałej w ówczesnych granicach polskich Diecezji Sejneńskiej czyli Augustowskiej, do której zostały dołączone trzy dekanaty z Diecezji Płockiej: Czyżew, Ostrołęka (bez parafii Goworowo) i Ostrów Mazowiecka. Pierwszym ordynariuszem został właśnie Romuald Jałbrzykowski 15 grudnia 1925 roku, 24 czerwca 1926 roku został mianowany Arcybiskupem Metropolitą Wileńskim ; w Białymstoku od 15 lipca 1945 roku; zmarł 19 czerwca 1955 roku, pochowany w Katedrze Białostockiej
2. Stanisław Kostka Łukomski. Zdj. 17 Biskup Łomżyński   w latach: 1926-1948  (ur. 21 października 1874 r., zm. 28 października 1948 r.) – polski duchowny katolicki, w latch 1926-1948 biskup łomżyński. Urodził się we wsi Borek, parafia Sadki w archidiecezji gnieźnieńskiej. Został wyświęcony na kapłana 24 lutego 1898 r., zaś mianowany biskupem pomocniczym arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego (ze stolicą tytularną Sicca Veneria) 8 marca 1920 r. Po śmierci kardynała Edmunda Dalbora w 1926 r. przez krótki czas zarządzał archidiecezją jako wikariusz kapitulny. 24 czerwca 1926 r. został biskupem łomżyńskim. Koordynował pracę diecezjalnej Akcji Katolickiej, przyczynił się do rozbudowy katedry. Od 1926 pełnił także funkcję sekretarza Konferencji Episkopatu Polski, z której zrezygnował w 1936, ale jego rezygnacja została przyjęta dopiero w maju 1946. W 1948, jako nieprzejednany przeciwnik władz komunistycznych był najpoważniejszym kandydatem na urząd arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski, opróżniony po śmierci prymasa Augusta Hlonda. Jednak już 28 października 1948 biskup Łukomski zginął w wypadku samochodowym, którego niejasne okoliczności każą podejrzewać intencjonalne działanie Urzędu Bezpieczeństwa.Został pochowany w katedrze łomżyńskiej.Wsławił się tym, że uratował naszą katedrę od wysadzenia w powietrze przez Niemców.
3. Czesław Falkowski. Zdj. nr 18 Biskup łomżyński w latach 1949-1969  (ur. 28 listopada 1887 w Warszawie, zm. 25 lipca 1969). W 1904 roku ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie. Wyświęcony na kapłana został 26 lipca 1910 r. w Innsbrucku. Inkardynowano go do archidiecezji mohylewskiej. Był profesorem Akademii Duchownej w Petersburgu, Uniwersytetu Lubelskiego oraz Uniwersytetu Wileńskiego, gdzie w latach 1928-1930 pełnił funkcję rektora. Po II wojnie światowej wykładał w Seminarium Duchownym w Białymstoku. Mianowany biskupem łomżyńskim został 24 lutego 1949 r., a konsekrowany 8 maja 1949 r. w Białymstoku w prokatedrze pw. Wniebowzięcia NMP przez arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego, współkonsekratorami byli Bp. Ignacy Świrski i Bp. Władysław Suszyński. pochowano go w katedrze łomżyńskiej.
4. Mikołaj Sasinowski. Zdj. nr 19 Biskup Łomżyński w latach: 1970 – 1982 zdj. 4 Urodzony 16 października 1909 roku, wieś Mieczki, parafia Puchały, Diecezja Sejneńska czyli Augustowska, od 1925 roku Diecezja Łomżyńska; wyświęcony na kapłana 28 marca 1936 roku; mianowany Biskupem Łomżyńskim 19 marca 1970 roku; zmarł 6 września 1982 roku; pochowany w Katedrze Łomżyńskiej.
5. Kaplica Matki Boskiej Łomżyńskiej. Krypta.  Miejsce spoczynku biskupów łomżyńskich  Stanisław Kostka Łukomski, Czesław Falkowski, Mikołaj Sasinowski. Zdj. 20

Opracowano na podstawie:
I. Katalog  Zabytków Sztuki Województwo Łomżyńskie. :: Maria Kałamajska – Saed
II. Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczypospolitej XI w.  – 1795r. :: Donata Godlewska
www.lomza.friko.pl