W dorocznym święcie 11. listopada symbolicznie obchodzimy doniosły w historii Polski moment, kiedy po 123 latach zaborów nasz kraj powrócił na mapę Europy. Oddajemy przy tej okazji hołd kolejnym pokoleniom Synów Polski, którzy w walkach „Za wolność Naszą i Waszą” oraz powstaniach narodowych poświęcali często dla Najjaśniejszej wszystko, co w życiu każdego człowieka jest najcenniejsze. To właśnie im w preambule Konstytucji Marcowej z 1921 r. jej twórcy wyrazili wdzięczność za: „męstwo i wytrwałość ofiarnej walki pokoleń, które najlepsze wysiłki swoje w sprawie niepodległości bez przerwy poświęcały (…)”.
I chociaż w ostatecznym i zwycięskim Wielkim Dziele odrodzenia polskiej państwowości w 1918 r. wielkie dokonania możemy przypisać całemu szeregowi wybitnych polskich działaczy niepodległościowych, w tym: Ignacemu Janowi Paderewskiemu, Wojciechowi Korfantemu, Ignacemu Daszyńskiemu, Wincentowi Witosowi, Józefowi Hallerowi i wielu innym, to jednak w sposób szczególny należy tutaj wyróżnić dwie sylwetki Wielkich Polaków: Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Im to właśnie przypadło w udziale odegrać – każdemu na swoim polu, w okresie kształtowania zrębów odzyskanej państwowości rolę nadzwyczajną. Obaj też stali się za życia legendami i twórcami ruchów społecznych oddziałujących na miliony Polaków i kreujących polską państwowość w dwudziestoleciu międzywojennym.
To wieloletni trud działań niepodległościowych i heroiczny „czyn legionowy” pod wodzą Józefa Piłsudskiego oraz niestrudzona obywatelska działalność Romana Dmowskiego prowadząca go ostatecznie do odegrania wiekopomnej roli jako prezes Komitetu Narodowego Polskiego w konferencji pokojowej w Paryżu i organizator Błękitnej Armii gen. Hallera, zapewniły Polsce godne miejsce wśród zwycięzców na konferencji pokojowej w Paryżu. To dzięki ich talentom i zdolnościom do zawarcia – pomimo różnych wizji polskiej państwowości – kompromisu, możliwe stało się ostateczne uznanie przez państwa zwycięskiej w I wojnie światowej koalicji, polskiego bytu państwowego oraz polskich granic.
Wspominając przy okazji Święta Niepodległości sylwetki i równoważne zasługi dla Niepodległej tych Wielkich Polaków należy wyrazić nadzieję, że nawet w dobie dzisiejszego sporu politycznego dzielącego nasze społeczeństwo, ich dokonania i pozycja w panteonie Wielkich Polaków oraz niesione przez nich dziedzictwo, pozostaną dla przyszłych pokoleń niewzruszone.
red.: Wojciech Winko
