historialomzy.pl
  • Kontakt Messenger
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
Grupa do rozmów na FB
Grupa HistoriaLomzy na FB
OBSERWUJ NAS
0
0
Kontakt
Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej
0
0
historialomzy.pl
  • Home
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Ulice Łomży
  • wiejska24 1
    Łomża. Ulica Wiejska
    • 26.01.09
  • Ul 2
    Łomża. Ulica Poznańska
    • 21.01.10
  • Ulica Rządowa 3
    Łomża. Ulica Rządowa
    • 13.01.09
  • Kierzkowa 4
    Łomża. Ulica Kierzkowa
    • 04.06.09

Szukamy osób do prowadzenia i rozwijania serwisu. Jeżeli masz chęci oraz czas pomóc zapraszamy do kontaktu z redakcją.

Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
  • Goniec Łomżyński

Popowa Góra

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 8 stycznia 2014
  • No comments
Total
0
Shares
0
0
0
0
0
0
0
0
0

Popowa Góra

„Morena” to pochodzący z francuskiego termin określający rzeźbę terenu uformowaną przez lodowiec. Moreną czołową nazywamy wzgórze lub ciąg wzgórz powstających wzdłuż czoła lodowca w czasie jego stagnacji. Taka właśnie morena rozciąga się na lewym brzegu pradoliny Narwi. Jej częścią jest wzgórze Świętego Wawrzyńca, na którym istniał pierwszy kościół parafialny.

Jak pisze Leon Rzeczniowski w publikowanej na naszych łamach książce „Dawna i teraźniejsza Łomża” – ….Łomża, podług podania, już około 1000 roku, miała kościół Farny pod wezwaniem Ś. Wawrzyńca, w miejscu, dziś zwanem Starą, Łomżą, odłegłem o małe pół mili od teraźniejszego miasta.

Dla uwiekopomnienia świetnego zwycięztwa, odniesionego 1410 r. między Grunwaldem.i 'Tannenbergiem nad Krzyżakami przez Władysława Jagiełłę, na podziękowanie Bogu i ku czci Jego, Jan, Książe Mazowiecki, powróciwszy z wyprawy r. 1411, w miejscu, gdzie teraz kościół i klasztor ojców Kapucynów, założył kościół murowany pod wezwaniem Panny Maryi i Rozesłańców, do którego Jakób z Kurdwanowa, Biskup Płocki, parafię ze Starej Łomży przeniósł, przeniesioną urządził, oznaczył granicami i uposażył….

Kościół ten wybudowano na wzgórzu stanowiącym część tej samej moreny czołowej, które, prawdopodobnie z powodu istniejącego tam kościoła nazwano Górą Popową,(czasami też – Księżą)

Inną datę budowy kościoła podaje prof. Donata Godlewska w swojej książce „Łomża. Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczpospolitej”. Oto fragment poświęcony pierwszemu kościołowi usytuowanemu na Popowej Gorze:

KOŚCIÓŁ NMP I ROZESŁAŃCÓW ŚW. APOSTOŁÓW NA POPOWEJ GÓRZE

Kościół NMP i św. Apostołów Piotra i Pawła, Andrzeja, Wawrzyńca Męczennika i Katarzyny Panny był drugim kościołem parafialnym w Łomży, a pierwszym w przeniesionym i nowo lokowanym mieście. Nazywano go w skrócie kościołem św. Rozesłańców. Kościół wzniesiono przed 1392 r. za czasów księcia Janusza I, kiedy organizowana była sieć parafii w wieku XIV na Mazowszu. Świątynia została konsekrowana w 1410 r. przez biskupa płockiego Jakuba z Kurdwanowa, który przeniósł do niej w tym samym roku parafię ze Starej Łomży. Prawo patronatu nad kościołem miał książę. Niektóre osoby plebanów powiązane były z dworem: Mikołaj z Miączyna od 1489 r., Mikołaj z Żukowa – dawny pisarz księcia Janusza II (1493-1494). W 1517 roku na plebanię łomżyńską prezentowany był przez książąt Mikołaj z Rzechowa, a w 1519 r. Jan Wojsławski, pisarz ziemi łomżyńskiej, który był plebanem wiskim.

Kościół był parafialnym do 1525 r. i znajdował się w północno-wschodniej części miasta, na tak zwanej Popowej Górze, przez którą zaraz przy kościele przechodziła droga publiczna – ulica prowadząca do portu i mostu. Uczęszczali nią liczni przechodnie i przejeżdżały wozy.

Kościół pw. św. Rozesłańców na Popowej Górze, oznaczony na mapce nr. 1

Kościół pw. św. Rozesłańców na Popowej Górze, oznaczony na mapce nr. 1

Przy kościele znajdował się pierwszy cmentarz grzebalny w Łomży, niszczony przez pieszych i konnych. Kościół stał w pewnej odległości od krawędzi skarpy, bliżej rynku niż obecny kościół kapucynów. Był murowany, pokryty dachówką, wewnątrz posiadał trzy ołtarze, z których najładniejszy był ołtarz główny. Poza tym w kościele stał pomnik Janusza III z XVI w., który uległ zniszczeniu w czasie pożaru kościoła w 1538 r. Przy kościele mieściła się drewniana dzwonnica z dwoma dzwonami, poza tym jeden dzwon znajdował się w kościele.

W 1525 roku, po przeniesieniu parafii do św. Michała kościół opustoszał. Nazywano do Starą Farą. Przy końcu XVI wieku oddano go bractwu – cechowi literatów, którego członkowie gromadzili się w niedziele i święta i śpiewali z udziałem jednego z księży z kościoła św. Michała.

W 1628 roku kościół przekazano sprowadzonym do Łomży benedyktynkom. Od tego czasu miejsce nazywano pl. Panieńskim, w pobliżu którego przechodziła ulica Panieńska.

Jak podaje kronika Panien Benedyktynek opactwa św. Trójcy w Łomży,kościół i klasztor benedyktynek wybudowano z fundacji Adama Kossobudzkiego, wojewody mazowieckiego, starosty łomżyńskiego i wiskiego za pozwoleniem miejscowego proboszcza Jana Chociszewskego w latach 1622- 1628. Zespół klasztorny został wzniesiony przy dawnym kościele farnym (Rozesłańców) na Popowej Górze. Wojewoda mazowiecki wraz ze swoim synem Stanisławem przeznaczył na uposażenie Opactwa Benedyktynek łomżyńskich wieś Cydzyn w ówczesnym powiecie kolneńskim. Pierwsze 9 panien przybyło do Łomży już w 1628 roku. Jeszcze w tym samym roku do klasztoru wstąpiło 25 panien z Łomży i okolic. Klasztor benedyktynek łomżyńskich był bardzo szanowany i ceniony, o czym świadczą liczne darowizny na jego rzecz. W okresie 1635 – 1670 przekazano siostrom wiele łąk, ogrodów i siedlisk w samej Łomży.

Drewniany kościół i Klasztor spłonęły w czasie wojen szwedzkich w 1656 roku, a odbudowane obydwie budowle ogień strawił ponownie w czasie wielkiego pożaru miasta 1696 roku, ale i tym razem obie budowle zostały odbudowane.

W 1773 roku benedyktynki sprzedały zespół klasztorny wraz z placem fundacji ojców kapucynów ponieważ nie było to zbyt wygodne dla nich miejsce (brak wody). Benedyktynki przeniosły się na Stokową Górę tzw. „Siedliska”, gdzie są do dziś.

Jak piszemy to w naszym opublikowanym 19 sierpnia 2009 roku artykule „Kapucyni. Klasztor i kościół” kapucyni zostali sprowadzeni do Łomży roku 1763 przez braci – księdza Józefa Trzaskę, kanonika płockiego i Hilarego Trzaskę, sędziego ziemskiego łomżyńskiego. Miejscem osiedlenia zakonników stała się Popowa Góra. Tam został wzniesiony klasztor wg projektu kapucyna z Węgier Emeryka z Naydorfu w latach 1770 – 1772 i obecny barokowy kościół Matki Bożej Bolesnej w latach 1788 – 1789. Do budowy zużyto cegły z rozebranego w 1765 r. kościoła św. Wawrzyńca w Starej Łomży. Kościół był niewielki, bez naw i witraży, z posadzką z mozaiki marmurowej, kryty rzadko spotykanym łupkiem dachowym. Cztery jego ołtarze w stylu barokowym (ołtarz główny i trzy boczne) pochodziły z warsztatu Jana Żołdykowskiego, snycerza łomżyńskiego. Na uwagę zasługuje umieszczony w ołtarzu głównym obraz Matki Bożej Bolesnej, wykonany przez Szkota Sylwestra Mirysa, na koszt Jana Klemensa Branickiego z Białegostoku. Ciekawy jest również obraz św. Franciszka z 1770 r., namalowany przez Polaka Szymona Czechowicza, zwanego polskim „Fra Angelico”. Obrazy św. Antoniego i św. Feliksa pochodzą z 1844 r. W podziemiach kościoła pochowany jest ksiądz Beniamin Szymański, biskup siedlecki, usunięty przez cara z diecezji po powstaniu styczniowym.

Z prawej strony przylega kaplica z 1859 r. z drewnianym krzyżem z XVIII w. pochodzącym z kościoła jezuitów w Połocku. Na uwagę zasługuje umieszczona po prawej stronie koło drzwi wejściowych tablica marmurowa, poświęcona pamięci Floriana hr. Tyszkiewicza, chorążego gwardii rosyjskiej, który zginął pod Łomżą w 1831 r., oraz z tej samej strony w pobliżu głównego ołtarza tablica – nagrobek marmurowy Leopolda Staniszewskiego, marszałka, posła i sędziego ziemi łomżyńskiej zm. w 1843 r.

W 1825 roku obok klasztoru wzniesiono, według projektu arch. Stefana Szyllera, kolegium św. Fidelisa kształcące zakonników.

9 września 1939 roku budynek kolegium został częściowo zbombardowany, ale już w tym samym roku okupujące Łomżę władze radzieckie odremontowały go organizując tam szkołę rzemiosł. Kiedy w czerwcu 1941 roku do Łomży wkroczyli Niemcy zajęli gmach na składy wojskowe.

Po wyzwoleniu przez pierwsze lata mieścił się w nim szpital, a następnie wprowadził się tu Zakład Doskonalenia Zawodowego.

Obecnie w budynku, który jest własnością Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie, działa założona w 1997 roku Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. Bogdana Jańskiego.

Dzisiaj Popowa Góra to jedynie fragment łomżyńskiej starówki kojarzący się z kościołem i klasztorem Ojców Kapucynów.

Wejście na Popową Górę (ul
Wejście na Popową Górę (ul. Woziwodzka)
Klasztor i kościół Braci Mniejszych Kapucynów na Popowej Górze od strony ul
Klasztor i kościół Braci Mniejszych Kapucynów na Popowej Górze od strony ul. Rybaki
Popowa Góra od ul
Popowa Góra od ul. Zjazd do ul. Kapucyńskiej Widok od ul. Rybaki
Ulica Kapucyńska na Popowej Górze od ul
Ulica Kapucyńska na Popowej Górze od ul. Krzywe Koło do ul. Rybaki
Klasztor i kościół Braci Mniejszych Kapucynów na Popowej Górze od strony ul
Klasztor i kościół Braci Mniejszych Kapucynów na Popowej Górze od strony ul. Rządowej
Kościół pw
Kościół pw. św. Rozesłańców na Popowej Górze, oznaczony na mapce nr. 1
Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów i zabudowania miejskie
Klasztor Braci Mniejszych Kapucynów i zabudowania miejskie. Widok od ul. Zjazd.
Schodki kamienne prowadzące na Popową Górę od strony wschodniej
Schodki kamienne prowadzące na Popową Górę od strony wschodniej. Łomża 1957 r
Wejście na Popową Górę Kamiennym schodkami w ciągu ul Krzywe Koło
Wejście na Popową Górę Kamiennym schodkami w ciągu ul Krzywe Koło
Popowa Góra od rzeki Narew
Popowa Góra od rzeki Narew
Miejsce gdzie w XIV w
Miejsce gdzie w XIV w. pobudowano kościół pw. św. Rozesłańców

Opracowanie HS i JS
Fotografie – Henryk Sierzputowski

Źródła:

Wikipedia
Leon Rzeczniowski „Dawna i teraźniejsza Łomża” – Warszawa 1861
Donata Godlewska „Łomża. Dzieje Łomży od czasów najdawniejszych do rozbiorów Rzeczpospolitej”.- Warszawa 1962
https://historialomzy.pl/opactwo-przenajswietszej-trojcy-w-lomzy/
https://historialomzy.pl/klasztor-i-kosciol-braci-mniejszych-kapucynow/

 

śp. Henryk Sierzputowski

Pierwszy Redaktor Naczelny historialomzy.pl Pomysłodawca i twórca serwisu. Członek Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów, Łomżyńskiego Bractwa Historycznego, Lokalnej Organizacji Turystycznej Ziemia Łomżyńska oraz łomżyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Powiązane tagi
  • Klasztor Benedyktynek w Łomzy
  • Kościół Matki Bożej Bolesnej
  • kościół p/w św. Michała
  • Kościół pw św. Rozesłańców
  • Łomża
  • Popowa Gora
Poprzedni post
HEJ KOLĘDA_CHOCHLIKI_42
  • Sławiec

Kolędowanie 2014 – Sławiec

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 3 stycznia 2014
Czytaj artykuł
Następny post
Zygmunt Gloger
  • Wspomnienia

Polskie Towarzystwo Krajoznawcze w Łomży do 1918r. Część I

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 12 stycznia 2014
Czytaj artykuł
Może Ci się spodobać
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński
  • ludzie
  • Wspomnienia

Florian Krzysztof Junosza Drewnowski – carski jurgieltnik

  • Wojciech Piętka
  • 17 listopada 2013
Ratusz w Łomży 1916 rok
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński

Łomżyńskie Ratusze

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 15 listopada 2013
5aParafia
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński

Parafia pw. Bożego Ciała w Łomży

  • Wojciech Winko
  • 17 stycznia 2011
elektrownia /zdj
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński

Miejska elektrownia

  • Wojciech Winko
  • 5 stycznia 2011
4kapucyni
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński

Parafia pw. Matki Bożej Bolesnej

  • Wojciech Winko
  • 4 stycznia 2011
Wojciech Giełżyński i Jerzy Lipiński
Czytaj artykuł
  • Goniec Łomżyński

Nigdy właściwie stąd nie wyjechałem

  • Wojciech Winko
  • 29 grudnia 2010

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Golden Pixel | historialomzy.pl | copyright © 2023

Wprowadź słowa kluczowe wyszukiwania i naciśnij Enter.

Strona korzysta z ciasteczek. Zapoznaj się z Polityką prywatności.ZgodaPolityka prywatności