Szosa Zambrowska. Zaczęto ją budować około 1860 roku jako część bitego traktu, który miał łą­czyć Łomżę z Białymstokiem przez Zambrów. W 1950 roku Szosę Zambrowską przemianowano na ulicę Konstantego Rokossowskiego, ale już w 1956 r. powróco­no do poprzedniej nazwy. Nazwa ulicy jest zestawieniem właściwym, składającym się z rzeczownika szo­sa i przymiotnika zambrowska, który powstał od nazwy miejscowej Zambrów.

Z Szosą Zambrowską związane są ważne wydarzenia z historii miasta. Tu,  na pobliskiej łące odbyły się egzekucje łomżan, którzy wzięli udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku. W 1916 roku w miejscu stracenia ofiar wzniesiono pomnik z napisem „Bojownikom za wolność Ojczyzny – Rodacy”. Obecnie przy Szosie Zambrowskiej w budynku dawnego szpitala mieści się Starostwo Powiatowe oraz siedziba Prokuratury Okręgowej i Rejonowej.

27 lutego 1950 roku Uchwałą MRN przemianowano na cześć marszałka Polski i Związku Radzieckiego Konstantego Rokossowskiego, a od 20 grudnia 1956 roku Szosa Zambrowska i tak jest do dnia dzisiejszego. Na planie Łomży z XVI wieku (Donata Godlewska, Łomża XI wiek – 1795 rok. Str. 46) jest zaznaczony Gościniec Zambrowski, który bierze swój początek od drogi do Giełczyna i Folwarku plebańskiego (dzisiejsze ogrody biskupa). Na początku wieku XIX (plan Łomży z 1805 roku, Witold Jemielity Dzieje Łomży Tysiącletnie, str. 43) zaznaczony jest taka sama nazwa Gościniec Zambrowski, bierze początek od ulicy Giełczyńskiej i jest zaznaczona ulica w dół od Gościńca (prawdopodobnie początek przyszłej Polowej. Następna mapka z 1872 roku (źródło powyżej, str. 44), nazywa się już Szosa do Zambrowska bierze początek na swego rodzaju skrzyżowaniu 5-ciu dróg, jest zaznaczona też ulica Polowa. Rok 1923 (mapka źródło powyżej, str. 46), Szosa Zambrowska połączona z ulicą Polową, Giełczyńską i Placem Nowa Ameryka (późniejszy Plac Zambrowski lub Świński Rynek). Na początku XX wieku była to najważniejsza ulica w Łomży. Była arterią łączącą Łomżę ze światem, przecinała Szosę Obwodową, wały obronne i dalej na wschód do Czerwonego Boru, Zambrowa i Czyżewa. W owych czasach, gdy, kolej w Łomży to sprawa przyszłości (1916-1918 rok), a transport samochodowy całkiem nieznany, można było dojechać Szosą Zambrowską właśnie do Czerwonego Boru lub Czyżewa, a stamtąd pociągiem w świat, do Warszawy, nawet do Petersburga. Sama podróż do Czerwonego Boru ( 22 wiorsty, wiorsta po 1835 r. = 1066,78 m.) zajmowała żydowskim wehikułem całą noc, z postojem w Podgórzu. Drogi do Warszawy na południe były podrzędne kiepskiej jakości. Szosa Zambrowska jest obecnie w ciągu drogi nr 63: granica państwa z obwodem Kaliningradzkim – Giżycko –Łomża –Zambrów – Sokołów Podlaski (kierunek Siedlce, Siemiatycze). W Łomży odcinkiem tej drogi Jest ciąg ulic: Szosa Zambrowska – Sikorskiego – Wojska Polskiego – Plac Kościuszki – Zjazd – granica miasta (kierunek Piątnica). W latach 2004-2005 została zmodernizowana: zrobiono nową kanalizację, wodociągi, położono nowy asfalt, wykonano chodniki. Większość środków pochodziła z Unii Europejskiej. W 2008 roku wykonano dwupasmowy odcinek Szosy Zambrowskie od Starego Młyna Pana Kozłowskiego do Aleji Piłsudskiego. Rondo im. Hanki Bielickiej od strony Szosy Zambrowskiej. Czy to rozwiązało problemy komunikacyjne, to wiedzą tylko ci co zaprojektowali tak rewelacyjne rozwiązanie.

1. Widok na Szosę Zambrowską od strony Rond im. Hanki Bielickiej.
2, 3. Pomnik (od ulicy Szosa Zambrowska napis) – Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski w latach 1939-1956. Od ulicy Zawadzkiej napis) – Pamięci Więźniów Politycznych Zamęczonych i Pomordowanych w latach 1939-1956. Pomnik odsłonięto 20 czerwca 2003 roku. Autor projektu Edward Stefanowicz.
4. Budynek z okresu międzywojennego. W czasach komunistycznych mieścił się w tym budynku Sklep Żelazny Pana Kubraka. Obecnie sklepy spożywcze.
5. Budynek mieszkalny wielorodzinny także z okresu międzywojennego. W budynku tym mieścił się jedyny sklep mięsny tzw. Tania Jatka.
6. Budynek wybudowany w latach 70- tych XX wieku na potrzeby nowo powstałego w 1975 roku Województwa Łomżyńskiego. Siedziba Województwa Łomżyńskiego, do chwili reformy administracyjnej 1stycznia 1999 roku.
7. Budynek wybudowany w latach 70 – tych i 80- tych XX wieku  dla Wojewódzkiego Komitetu P.Z.P.R. Nie zdążyli jednak zasiedlić towarzysze tego budynku, ponieważ w wyniku przemian ustrojowych w naszym kraju zmienił się ustrój z komunistycznego na demokratyczny. W wyniku tego budynki otrzymała służba zdrowie na przychodnie specjalistyczne.  Obecnie w tym budynku mieści się Starostwo Powiatowe.
8. Budynek z tego samego kompleksu, obecnie siedziba Ochotniczych Hufców Pracy.
9. Trzeci budynek z tego kompleksu tym razem siedziba Pogotowia Ratunkowego i Prokuratury Rejonowej.
10. Była kaszarnia Burbutowskiego na ulicy Nowej.
11. Widok  z  z Szosy Zambrowskiej na ulicę Projektowaną. Powstała w latach czterdziestych XX wieku. W 1960 r. została przemiano­wana na Hanki Sawickiej. Nazwę tę zmieniono dopiero w 1993 r. w uchwale nr 247/XXXIII RM w Łomży. Ulica usytuowana jest w pobliżu Szosy Zambrowskiej, a także ulic Starej i Nowej. Nazwa wskazuje na to, że w momencie mianowania ulica mogła być nie-ukończona i jeszcze realizowano jej budowę.
12, 13. Budynki mieszkalne z okresu powojennego Szosa Zambrowska 18, 20 i 22, 24.
14. Bank Polskiej Spółdzielczości.
15. Łomżyńska (nowo wybudowana)  siedziba PZU – największego ubezpieczyciela na polskim rynku.
16. Łomżyńska siedziba ZUS – u.
17. Rondo im. Witolda Lutosławskiego 2006 rok.
18. Rondo im. Witolda Lutosławskiego na skrzyżowaniu ulicy Generała Władysława Sikorskiego i Szosy Zambrowskiej 2009 rok.
19. Wjazd z ulicy Sikorskiego na rondo Lutosławskiego od strony Narwi.
20. Wjazd z ulicy Sikorskiego od strony Al. Legionów na rondo Lutosławskiego.
21. Zjazd z ronda Lutosławskiego na ulicę Sikorskiego w stronę Al. Legionów.
22. Widok na Szosę Zambrowską od ronda Lutosławskiego w stronę Zambrowa.
23 – 29. Budynki mieszkalne jednorodzinne z lat 50 – tych  XX wieku na odcinku od ronda Lutosławskiego do Al. Piłsudskiego.
30 – 35. Pomnik – głaz ufundowany w dniu 2 listopada 1916 roku powstańcom styczniowym rozstrzelanych i powieszonych w tym właśnie miejscu na tzw. łączce 1863 roku. Zdjęcia z różnych okresów czasu i różnych ujęć tego pomnika.
36. Posesja z młynem (dom mieszkalny  i młyn) zdj. 2006 r.
37. Zrujnowany młyn Pana Kozłowskiego zdj. 2006 rok.
38. Początek  dwupasmowej Szosy Zambrowskiej, wybudowanej w 2008 roku, nie wiadomo po co. Czy usprawnił ruch ten odcinek na Szosie Zambrowskiej? Wiedzą ci co zaplanowali takie rozwiązanie. Długość dwupasmówki od nieco powyżej zrujnowanego młyna do Skrzyżowania z Aleją Piłsudskiego.
39. Ścieżka rowerowa równolegle z odcinkiem dwupasmowej Szosy Zambrowskiej.
40. Dojazd do ulicy Wąskiej od Szosy Zambrowskiej zdj. 2006 rok.
41. Skrzyżowanie Szosy Zambrowskiej z ulicą ulicą Ks. Anny. Istnieje na mocy uchwały nr XXXII/115/83 MRN w Łomży od dn. 2 grudnia 1983 roku. Usytuowana jest na osiedlu Mazowieckim i łączy się z ulicami: Zawadzką, Rycerską oraz Szosą Zambrowską.

Patronująca ulicy księżna mazowiecka Anna żyła na przełomie XV i XVI wieku. Zasłużyła się dla miasta tym, że wraz z synami Stanisławem i Januszem III, ufundowała kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła, który budowano w la­tach 1504—1525. Jest to dzisiejsza katedra. Księżna Anna znana jest też z innych przywilejów nadanych Łomży. W 1513 roku zwolniła łomżan z płacenia podatków na 14 lat.218 Z jej inicjatywy prowadzono też prywatną szkołę przy kaplicy zam­kowej. Rola księżnej Anny, matki ostatnich książąt mazowieckich Stanisława i Ja­nusza III, którzy zmarli bezpotomnie, wydaje się być niewątpliwie ogromna dla Łomży i jej mieszkańców.

42. Skrzyżowanie Szosy Zambrowskiej z ulicą Kasztelańską. Powstała na mocy uchwały nr XXXIV] 15/83 MRN w Łomży z dn. 2 grud­nia 1983 roku. Usytuowana jest na osiedlu Mazowieckim w rozgałęzieniu pomiędzy Szosą Zambrowską i al. Piłsudskiego. Łączy się z ulicami Rycerską i Księcia Janu­sza!
Kasztelan to urząd piastowany w Polsce do XIII stulecia, później był tytułem urzędnika ziemskiego. Kasztelanie byli przedstawicielami panujących i w ich imie­niu zarządzali kasztelami, czyli zamkami i przylegającymi do nich dobrami ziem­skimi. Nazwa powstała od urzędu, który istniał na ziemi łomżyńskiej za czasów, gdy znajdowała się ona pod władzą książąt mazowieckich.
43. Ulica dojazdowa do kościoła pw. św. Andrzeja Boboli. Naprzeciw Skrzyżowania z ulicą Kasztelańską.
44. Budynki mieszkalne po lewej stronie ulicy Ks. Anny od strony Szosy Zambrowskiej zdj. 2006 r.
45. Szkoła Podstawowa nr 9 . zdj. 2006r ( widok z Szosy Zambrowskiej) zdj. 2006 r.
46.  Budynki mieszkalne w budowie.  Prawa u  strona ulicy Ks. Anny od  od wjazdu z Szosy Zambrowskiej. zdj. 2006 r.
47. Budynki mieszkalne przy ulicy Rycerskiej przy Szosie Zambrowskiej. zdj. 2006 r.
48. Szosa Zambrowska od Al. Piłsudskiego w stronę miasta zdj. 2006 r
49. Szosa Zambrowska przy Al. Piłsudskiego zdj 2006 r.
50. Dwupasmowa Szosa Zambrowska od Strony Zambrowa 2009 r.
51. Wjazd na Al. Piłsudskiego z dwupasmowej Szosy Zambrowskiej.
52. Zjazd z Al. Piłsudskiego na Szosę Zambrowską 2009 r.
53. Widok na skwer Al. Piłsudskiego przy Szosie Zambrowskiej. 2006 r.
54. Osiedle Medyk 2006 r.
55. Widok na Dolinę Narwi od Szosy Zambrowskiej.

Źródła zdjęć: Zdjęcia Łomży współczesnej wykonane przez autora tematu.
Zdjęcia Łomży przedwojennej:

www.lomza.glt.pl,

 www.bagnowka.com
www.szukamypolski.com

Artykuł opracowano na podstawie:
Anna Pańkowska, Justyna Piechocka – „Nazewnictwo Miejskie Współczesnej Łomży”
Czesław Nicewicz Województwo łomżyńskie – Przewodnik
Witold Jemielity. Dzieje Łomży tysiącletnie
Maria Kałamajska Saed.  Katalog Zabytków Sztuki – Łomża i okolice.