historialomzy.pl
  • Kontakt Messenger
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
Grupa do rozmów na FB
Grupa HistoriaLomzy na FB
OBSERWUJ NAS
3K
9
Kontakt
Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej
3K
9
historialomzy.pl
  • Home
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Ulice Łomży
  • Ul 1
    Łomża. Ulica Poznańska
    • 21.01.10
  • Ul 2
    Łomża. Ulica Górna.
    • 12.07.16
  • Polowa 3
    Łomża. Ulica Polowa
    • 03.07.09
  • Łomża ul 4
    Łomża. Ulica Piękna
    • 01.03.10

Szukamy osób do prowadzenia i rozwijania serwisu. Jeżeli masz chęci oraz czas pomóc zapraszamy do kontaktu z redakcją.

Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

Wielkanoc u Lutosławskich

  • Tomasz Szymański
  • 16 kwietnia 2022
  • No comments
Total
1
Shares
1
0
0
0
1
0
0
0
0

Polski dwór w XIX wieku i pierwszej połowie wieku XX żył wedle staropolskiej obyczajowości i tradycji, w rytmie pór roku i świąt katolickich. Jako że zbliżają się Święta Wielkanocne, spróbujmy ze wspomnień które posiadamy, odwzorować atmosferę Wielkiej Nocy w ziemiańskiej rodzinie Lutosławskich z Drozdowa. Czas, jaki nas interesuje, to przełom wieków XIX i XX. Wówczas w Drozdowie istniały dwa dwory: górny (nie przetrwał do naszych czasów), który prowadziła nestorka rodu Paulina Lutosławska, żona zmarłego w 1891 roku budowniczego gospodarczej świetności majątku – Franciszka Dionizego Lutosławskiego, a także dwór dolny będący w posiadaniu Stanisława Lutosławskiego i jego żony Marii (obecna siedziba muzeum).

Dwór górny w Drozdowie – zdjęcie archiwalne

Przygotowania do świąt trwały cały tydzień, a do Drozdowa miała zwyczaj zjeżdżać cała rodzina. Bywało, że na święta lub latem kuchnia przyrządzała posiłki nawet dla 40 osób na tak zwany stół państwa (był jeszcze stół oficjalistów i służby). Pokazuje to nam jakim „gospodarstwem domowym” był dwór polski i jak piękna była jego gościnność.
Oczywiście dwór Lutosławskich miał swoją kuchnię, kucharza, kucharkę oraz dwie pomocniczki, którzy zajmowali się przyrządzaniem potraw i pieczeniem chleba. Zapleczem kuchni dworu górnego były spiżarnia, dwie tak zwane „zachowanki”, oddzielny skład na mąkę i kasze na poddaszu, olbrzymia szafa na konfitury, lodownia i aż pięć piwnic (do ziemniaków, do włoszczyzny, dwie do owoców i podręczna kucharza).
Przyrządzano na Wielkanoc między innymi kiełbasy, schaby, szynki, pieczenie, sery, kaszanki, galarety, ryby; wypiekano sękacz, babki wielkanocne oraz kilka rodzajów mazurków lukrowanych i rozmaicie przyozdabianych. Święconkę miejscowy proboszcz miał zwyczaj święcić osobiście, na ostatku, po zakończeniu święcenia we wszystkim miejscowościach drozdowskiej parafii.
Rodzina udawała się w Niedzielę Wielkanocną na rezurekcję o 6:00 rano. Później był czas na pomoc ubogim. Paulina Lutosławska zawsze na Wielkanoc przygotowywała „święcone” dla osób potrzebujących i emerytów ze służby. Każdy otrzymywał kilka rodzajów wędlin, dania mięsne, jajka, chleb i duży kawałek babki wielkanocnej. Przychodzili wtedy do Drozdowa biedni z różnych miejscowości Ziemi Łomżyńskiej. Paulina Lutosławska często widząc ich ubogie odzienie, rozdawała nowe ubrania – spódnice, koszule i kaftany ze „skrzyni ubogich”, bo taka właśnie znajdowała się w drozdowskim dworze, specjalnie dla nich.
Przy stole wielkanocnym gromadzono się w dworze górnym, w obszernym pokoju zwanym stołowym. Przyozdabiano go gałązkami borowiny oraz roślinami pochodzącymi z oranżerii. Gdy święta wypadały później, w cieplejszym czasie, ozdabiano stół kwiatami takimi jak hiacynty i przylaszczki. Oprócz członków rodziny Lutosławskich zasiadali przy nim inni goście. Tak opisuje stół wielkanocny w roku 1897 Wacława Lignowska – nauczycielka, pomocniczka Pauliny Lutosławskiej i autorka bardzo ciekawych pamiętników: „Z dolnego dworu przyjdzie co najmniej 10 osób, państwa z księdzem proboszczem także 10, kasjer, rządca, piwowar, nadleśny jeden i drugi, rządca z Piątnicy, z Elżbiecina, z Wiktorzyna, nauczycielka z córką, buchalter z synem i mechanik Lewiński, taki jeszcze pana dziedzica wychowanek, to czternaście, a kto wie, czy jeszcze się kto nie zjawi niespodziewanie”.
W Poniedziałek Wielkanocny spotykano się przy śniadaniu. Atmosfera poranków w dworze pełnym gości była urzekająca. Tak opisywała go Izabella z Lutosławskich Wolikowska: „Wielki spokój, dom pachnący owocem i kwiatami, kawa uroczyście zaparzana, o woni rozchodzącej się po pokojach, jak najlepsze perfumy…”. Możemy śmiało wnioskować, że kawa musiała być w Drozdowie najlepszej jakości, podobnie zresztą jak u innych zacnych rodzin herbowych. Nic dziwnego, że Adam Mickiewicz pisał w „Panu Tadeuszu” (księdze II) „Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju”.
Oczywiście w Poniedziałek Wielkanocny młodzi Lutosławscy praktykowali obyczaj śmigusa-dyngusa. Bywało, że „cały stołowy był zalany wodą w drugie święto”.
W tamtych czasach, był jeszcze uroczyście obchodzony trzeci dzień świąt, zwany niekiedy Wtorkiem Wielkanocnym. Miał taki sam świąteczny charakter jak Poniedziałek Wielkanocny. W ten dzień również oblewano się wodą, z tym że rodzimą, polską tradycją było to, że inicjatywa przechodziła na dziewczęta – w poniedziałek jako pierwsi oblewali chłopcy, we wtorek one. Niewykluczone, że tak też było u Lutosławskich. Dlatego „w trzecie święto”, po obiedzie, gdy starsi spotykali się w salonie przy czarnej kawie, w tym samym czasie – jak wspominała Wacława Lignowska – „młodsi w stołowym trochę się oblewali ku rozpaczy lokaja i pokojówki”.
Po Mszach spędzano czas rodzinnie. Nie brakowało żartów, rozmów, spacerów i odwiedzin innych ziemian (przeczytać możemy o mieszkających na Ziemi Łomżyńskiej Jabłońskich oraz Woyczyńskich). Jak było ciepło wybierano się wspólnie do przydworskiego ogrodu na zbieranie pierwszych fiołków.

Na podstawie:
Wacława Lignowska „Pamiętniki 1897-1918”, Drozdowo 2007.
Hanna z Lutosławskich Zalewska „Wspomnienia”, wydanie własne potomków rodziny, brak daty wydania.
Izabella z Lutosławskich Wolikowska, „Roman Dmowski. Człowiek, Polak, Przyjaciel”, Wrocław-Drozdowo, 2007.

Tomasz Szymański (kustosz)

695 Ogólnie 1 Dziś
Tomasz Szymański

Adiunkt w Muzeum Przyrody w Drozdowie, socjolog, absolwent Uniwersytetu w Białymstoku, autor artykułów nt. myśli politycznej, społecznej oraz historii.

Powiązane tagi
  • Rodzina Lutosławskich
  • wielkanoc
Poprzedni post
  • Gmina Piątnica

Nadanie imienia Ofiar Katynia szkole w Jeziorku – zaproszenie

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 30 marca 2022
Czytaj artykuł
Następny post
  • Życzenia

WESOŁEGO ALLELUJA !!!

  • Wojciech Winko
  • 16 kwietnia 2022
Czytaj artykuł
Może Ci się spodobać
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

Zaproszenie na międzynarodową konferencję o Sofii Casanovie-Lutosławskiej

  • Wojciech Winko
  • 8 czerwca 2022
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

“CHLEB I OJCZYZNA” – zaproszenie na rozstrzygnięcie konkursu

  • Wojciech Winko
  • 16 maja 2022
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

WYJĄTKOWA „SOLIDARNOŚĆ”

  • Tomasz Szymański
  • 9 października 2020
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

Doktor Jan Lutosławski.

  • Tomasz Szymański
  • 25 czerwca 2020
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

Ekonomia według Lutosławskich

  • Tomasz Szymański
  • 15 lutego 2020
Czytaj artykuł
  • Muzeum Przyrody – Dwór Lutosławskich w Drozdowie

 „O miłości – kameralnie”

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 7 lutego 2020

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Golden Pixel | historialomzy.pl | copyright © 2023

Wprowadź słowa kluczowe wyszukiwania i naciśnij Enter.