Z uchwaleniem Konstytucji 3 maja nierozerwalnie, niczym dwie strony tej samej monety, wiąże się Sejm grodzieński 1793 r. Był to ostatni i jeden z najbardziej burzliwych sejmów I Rzeczypospolitej. Od pierwszej jego sesji dochodziło do gwałtownych sporów, rękoczynów oraz interwencji wojsk rosyjskich. Wówczas to m.in.:
– Polska ponownie stała się protektoratem Rosji;
– odrzucono Konstytucję 3 Maja oraz przywrócono Radę Nieustającą (której pracami nieformalnie kierował ambasador rosyjski) oraz praw kardynalnych, których gwarantką została Katarzyna II;
– zredukowano liczebności wojska polskiego do 15 tysięcy
– zniesiono Order Virtuti Militari
– i inne
Moje pytanie brzmi:
Kto na tym sejmie reprezentował ziemię łomżyńską i jaką odegrał na nim rolę?
7 comments
Po wyborach sejmikowych, które miały miejsce w 1793 roku, w naszej łomżyńskiej Katedrze, do Sejmu Grodzieńskiego oddelegowani zostali:
– Floryan Drewnowski – podkomorzy
– Tadeusz Skarzyński – skarbnik
jako posłowie Księstwa Mazowieckiego – Ziemi Łomżyńskiej.
(źródło: D. Iłowajski -Sejm Grodzieński roku 1793: Ostatni sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Moskwa 1870r., w tłumaczeniu M. Iwanowskiego – Warszawa 1871).
Co zaś do roli… Drewnowski nie zapisał się złotymi zgłoskami. Przyłączył się do Targowicy i wspierał podejmowane przez Sejm uchwały. Po wybuchu Insurekcji Kościuszkowskiej został powieszony. Scenę upamiętnia obraz Norblina pt. “Wieszanie Zdrajców”. Płótno znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Niewiele znalazłem na temat Tadeusza Skarzyńskiego, więc w tym temacie zagadka jak najbardziej aktualna.
Pozdrawiam
Może autor zagadki ma więcej wiadomości na temat naszych przedstawicieli w Sejmie Grodzieńskim?
W 2/3 właściwa odpowiedź, ale zaczekajmy jeszcze z ostatecznym rozwiązaniem.
Aj i coś niecoś wygrzebałem:)
Na Sejmie Grodzieńskim poseł Tadeusz Skarzyński należał do Stronnictwa Zelantów, “których rozsądni posłowie, co więcej o swoją kieszeń aniżeli o ojczyznę dbali, nazywali waryatami(…). Gdyby waryatów było więcej na sejmie grodzieńskim, to dzisiaj nieoblewalibyśmy się wstydem hańby na jego wspomnienie.”
Wsławił się niezłomną i niepokorną postawą, a także płomiennymi przemówieniami wygłaszanymi w obronie Ojczyzny. Między innymi 30-go sierpnia, gdy grupa posłów odmawiała przyjęcia uchwał, na obwieszczenie marszałka o zamknięciu obrad, “Skarzyński głosem, pełnym bulu i rozpaczy starał się skłonić większość do oporu i przemocy. – Dzień 17-go lipca i sierpnia – mówił – są dniami nieszczęścia i upadku naszej ojczyzny, dnie które powinniśmy opłakiwać do końca naszego żywota. Będą pomnikami nie tylko ucisku, wywartego przez cudzoziemców, ale i odstąpienia od obywatelskich obowiązków samych Polaków, którzy nie dość byli przywiązani do swej Ojczyzny… Odstępować cudzoziemcowi część własnego kraju, pod pretekstem uratowania reszty, jest to samo, jak gdyby kto chcąc ratować się od utonięcia, wypchnął ze statku do morza człowieka, który takież samo miał prawo do niego… Jeżeli już ma być zgoda, niech przynajmniej potomność nie ma prawa nam wyrzucać; niechaj wspominając o swoich ojcach, wyrzeknie zalewając się łzami: Upadli, ale upadli z honorem!”
Na sesji 21 września, po odczytaniu not cudzoziemskich posłów “Krasnodębski, Skarzyński, Szydłowski, Mikorski w gwałtownych wyrazach upominali większość, by nie dopuściła ostatecznej hańby. Strwożona większość milczała!” Następnego dnia posłowie ci zostali uwięzieni i zmuszeni do wyjazdu.
(źródło: “1793 – 1893 – w stuletnią rocznicę drugiego rozbioru Polski” Nakładem i drukiem związkowej drukarni we Lwowie, Lwów 1893)
Zgadza się. Pozostaje dodać, że 23 września 1793 o świcie kozacy wywlekli z łóżek i deportowali z Grodna 4 przywódców opozycji sejmowej: Jana Stanisława Krasnodębskiego, Szymona Szydłowskiego, Dionizego Mikorskiego i Tadeusza Szymona Skarżyńskiego.
Florian Drewmowski: stolnik, Marszałek Konfederacji Łomżyńskiej i właściciel dóbr Śniadowo i Jakać. Ogólnie postać “spod ciemnej gwiazdy”, która mnie zaintrygowała, ale tym może kiedy indziej…
Tak przy okazji i poza konkursem, należy wspomnieć jeszcze innych niechlubnych uczestników tych wydarzeń, których przodkowie wywodzili się z ziemi łomżyńskiej. Mam tu na myśli braci Kossakowskich (hetmana i biskupa inflanckiego, z którymi, między innymi, Sievers ustalił szczegółowy plan przyszłych wydarzeń, listę posłów, którzy mieli zostać wybrani, oraz instrukcje jakie należało im przekazać.
Tym samym zagadka została rozwiązana
Panie Wojciechu, takich zagadek nam potrzeba. Dzięki.