SPIS SKRÓTÓW

• ACz – Armia Czerwona
• AK – Armia Krajowa
• AKO – Armia Krajowa Obywateli
• BIP – Biuro Informacji i Propagandy
• chor.– chorąży
• CKW – Centralny Komitet Wykonawczy
• DP – dywizja piechoty
• kapr.– kapral
• KBW – Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• Kedyw – Kierownictwo Dywersji
• KP MO – Komenda Powiatowa Milicji Obywatelskiej
• kpt.– kapitan
• KRN – Krajowa Rada Narodowa
• KW – Komitet Wojewódzki
• MBP – Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
• mjr – major
• MO – Milicja Obywatelska
• MRN – Miejska Rada Narodowa
• NKGB – Narodnyj Komisariat Gosudarstwiennoj Bezopastnosti (Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego)
• NKWD – Narodnyj Komissariat Wnutriennych Dieł (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych)
• NOW – Narodowa Organizacja Wojskowa
• NSZ – Narodowe Siły Zbrojne
• NZW – Narodowe Zjednoczenie Wojskowe
• OKK – Okręgowa Komisja Księży
• ORMO – Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej
• PAS – Pogotowie Akcji Specjalnej
• pchor.– podchorąży
• PKWN – Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
• plut.– plutonowy
• płk – pułkownik
• por.– porucznik
• pp – pułk piechoty
• ppłk – podpułkownik
• ppor.– podporucznik
• PPR – Polska Partia Robotnicza
• PPS – Polska Partia Socjalistyczna
• PRN – Powiatowa Rada Narodowa
• ps.– pseudonim
• PSL – Polskie Stronnictwo Ludowe
• PUBP – Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
• PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
• SD – Stronnictwo Demokratyczne
• sierż.– sierżant
• SL – Stronnictwo Ludowe
• SP – Służba Polsce
• st. – starszy
• TPD – Towarzystwo Przyjaciół Dzieci
• TPPR – Towarzystwo Przyjaźni Polsko Radzieckiej
• TRJN – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
• UB – Urząd Bezpieczeństwa
• UBP – Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
• UdSW – Urząd do Spraw Wyznań
• UW – Urząd Wojewódzki
• UWB – Urząd Wojewódzki w Białymstoku
• WBW – Wojska Bezpieczeństwa Wewnętrznego
• WiN – Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”
• WP – Wojsko Polskie
• WRN – Wojewódzka Rada Narodowa
• WSD – Wyższe Seminarium Duchowne
• WSR – Wojskowy Sąd Rejonowy
• WUBP – Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego
• ZMP – Związek Młodzieży Polskiej
• ZOM – Zakład Oczyszczania Miasta
• ZSCh – Związek Spółdzielni Chłopskich
• ZWM – Związek Walki Młodych
• ZWZ – Związek Walki Zbrojnej

BIBLIOGRAFIA

MATERIAŁY ARCHIWALNE

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Białymstoku
Archiwum Państwowe w Białymstoku Oddział w Łomży
Archiwum Państwowe w Białymstoku
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie

ŹRÓDŁA DRUKOWANE

Białostocczyzna 1944 – 1945 w dokumentach podziemia i oficjalnych władz. Dokumenty do dziejów PRL, Zeszyt 10, opr. J. Kułak, Warszawa 1998
Biuletyny Dzienne Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego 1949-1950, opr. Ł. Kamiński, Warszawa 2004
Podziemie niepodległościowe w woj. białostockim w latach 1944-1956, opr. J. Kułak, K. Sychowicz, Białystok 2001
WUBP – WUd/sBP w Białymstoku (obsada personalna), opr. Piotr Łapiński, Białystok 2004, mps.

OPRACOWANIA

Brenda W., Narodowe Zjednoczenie Wojskowe w powoecie kolneńskim (Komenda Powiatu „Łużyca”, „Łuków”), [w:] Podziemie niepodległościowe w woj. białostockim w latach 1944-1956, pod red. T. Danileckiego, Białystok 2004
Brodzicki Cz., Kolno na Mazowszu, Łomża 2001
Brodzicki Cz., Łomża i powiat łomżyński w latach drugiej wojny światowej i trudnych latach powojennych, Warszawa 2004
Chodunaj S., Wieś białostocka w latach 1944 – 1949 (życie polityczne i społeczne), Warszawa 1986
Długoborski T., Próby kolektywizacji wsi w powiecie łomżyńskim w latach 1949-1956, [w:] Studia Łomżyńskie, t. XI, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 2000
Długoborski T., Wyhamowanie tempa kolektywizacji w latach 1955-1956, [w:] Studia Łomżyńskie, t. XII, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 2001
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944-1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997
Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970, Kraków 1995
Dudziński A., Akcja opanowania Grajewa w nocy z 8 na 9 maja 1945 r., Zapis. Grajewskie Zeszyty Historyczne, VII/IX 2001
Dzieniszewski K., Malanowska A., Pakuła L., Gimnazjum i Liceum łomżyńskie w latach 1944-1948, [w:] 380 lat szkoły średniej ogólnokształcącej w Łomży 1614-1994, Warszawa 1994
Figura J., Żołnierze Polski Walczącej (1939-1947). Obwód łomzyński SZP-ZWZ-AK-AKO-WiN, [w:] Studia Łomżyńskie, t. VII, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 1996
Gregorowicz D., Procesy księży i biskupów polskich w latach 1949 – 1953, [w:] Rubieże, nr 2/3, Białystok 1993
Gryz R., Państwo a Kościół w Polsce 1945 – 1956 na przykładzie województwa kieleckiego, Kraków 1999
Hoszowska M., Praktyka nauczania historii w Polsce 1944-1956, Rzeszów 2002,
Informator o nielegalnych antypaństwowych organizacjach i bandach zbrojnych działających w Polsce Ludowej w latach 1944-1956, Lublin 1993
Jemielity W., ks. Aleksander Drozd, [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, t. 1, pod red. J. Myszora, Warszawa 2002
Jemielity W., Księża diecezji łomżyńskiej więzieni w latach 1949-1956, [w:] Studia Teologiczne Białostocko-Drohiczyńsko-Łomżyńskie, Nr 14(1996)
Jemielity W., Łomża w latach 1945-1999, Łomża 2004
Kocoń L., Meldunki sytuacyjne starostów z Łomży, Kolna i Wysokiego Mazowieckiego (1944-1950) część II, [w:] Studia Łomzyńskie, t. XV, Łomża 2004
Kocoń L., Meldunki sytuacyjne starostów z Łomży, Kolna i Wysokiego Mazowieckiego (1944-1950), [w:] Studia Łomżyńskie, t. XIV, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 2003
Konopka H., Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944-1961), Białystok 1997
Kułak J., Działania operacyjne WUBP w Białymstoku na przykładzie likwidacji grupy NZW Stanisława Grabowskiego „Wiarusa”, [w:] „Zwyczajny” resort. Studia o aparacie bezpieczeństwa 1944-1956, pod red. K. Krajewskiego i T. Łabuszewskiego, Warszawa 2005
Kułak J., Michał Bierzyński (1924-2002), [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 2, Kraków-Warszawa-Wrocław 2004
Kułak J., Z historii Zambrowskiego Obwodu Armii Krajowej Obywatelskiej (AKO), [w:] Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska, nr 8, Białystok 1994
Kułak J., Zbrodnia zinstytucjonalizowana, Biuletyn IPN, nr 6(16), VI 2002
Kwiek H., 35 lat Zambrowskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego, [w:] Ziemia Łomżyńska, t. 4, Łomża 1990
Laszczkowski M., Ziemia Łomżyńska w latach wojny i okupacji 1939-1945, Warszawa 2003
Łukasik A., Działalność organizacji podziemnych w pow. łomżyńskim w latach 1944-1950, [w:] Studia Łomżyńskie, t. VIII, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 1997
Majecki H., Białostocczyzna w pierwszych latach władzy ludowej 1944-1948, Warszawa 1977
Majecki H., Początki władzy ludowej na białostocczyźnie (1944-1947), Lublin 1969
Majecki H., Reakcyjne podziemie na Białostocczyźnie w latach 1944-56, Białystok 1980
Malanowska A., Z dziejów walk z okupantami w pow. zambrowskim w latach 1939-1945, Warszawa 2003
Markiewicz M., Konflikty społeczne wokół świadczeń rzeczowych w Polsce 1944-1956: przykład Białostocczyzny, [w:] Dzieje Najnowsze 2004/4, Warszawa 2004
Nicewicz Cz., Łomża współczesna, [w:] Łomża i województwo, Warszawa 1984
Nowak J. R., Walka z Kościołem wczoraj i dziś, Szczecinek 1999
Ocalona godność, [w:] Ziemia Łomżyńska, t. 6, Łomża 2001
Ożlański S., Stosunki państwo – Kościół w latach 1944-1950 w świetle materiałów źródłowych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Białymstoku, [w:] 50 lat Archiwum Państwowego w Białymstoku. Księga pamiątkowa, Białystok 2003,
Podziemie niepodległościowe w woj. białostockim w latach 1944-1956, opr. J. Kułak, K. Sychowicz, Białystok 2001
Poleszak S., Akcja na Grajewo, „Zeszyty Historyczne WiN-u”, 1999, nr 12
Poleszak S., Jeden z wyklętych mjr Jan Tabortowski „Bruzda”, Warszawa 1998
Poleszak S., Podziemie antykomunistyczne w łomżyńskiem i grajewskiem (1944-1957), Warszawa 2004
Poleszak S., Pogrobowcy podziemia. Ostatni okres działalności majora Jana Tabortowskiego ps. Bruzda” (kwiecień 1950 – 23 sierpień 1954), [w:] Studia Łomżyńskie, t. IX, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 1998
Poleszak S., Stanisław Marchewka (1908-1957), [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t. 1, Kraków-Warszawa-Wrocław 2002
Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski w dokumentach aparatu bezpieczeństwa PRL (1953 – 1956), opr. Bogdan Piec, Warszawa 2001
Stefaniak J., Duchowieństwo katolickie wobec władz państwowych w woj. białostockim w latach 1945 – 1956, [w:] Studia Podlaskie, t. X, Białystok 2000
Stefaniak J., Duchowieństwo katolickie wobec władz państwowych w woj. białostockim w latach 1945-1956, „Białostocczyzna”, 1/57/2000
Sychowicz K., bp Stanisław Kostka Łukomski (1874-1948), [w:] Słownik biograficzny białostocko-łomżyńsko-suwalski, zeszyt 2, Białystok 2003
Sychowicz K., Bp Stanisław Kostka Łukomski na Ziemi Łomżyńskiej, [w:] Ziemia Łomżyńska, t. 8, Łomża 2004
Sychowicz K., Działania władz wobec Kościoła katolickiego w diecezji łomżyńskiej w latach 1945-1949, [w:] Studia Łomżyńskie, t. XV, Łomża 2004
Sychowicz K., Kilka słów o likwidacji „Caritas”, [w:] Ziemia Łomżyńska, t. 7, Łomża 2003
Sychowicz K., ks. A. Drozd, [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, t.2, Kraków-Warszawa-Wrocław 2004
Sychowicz K., Okoliczności upaństwowienia organizacji „Caritas” na terenie woj. białostockiego w początkach 1950 r., [w:] Studia Podlaskie, t. XIV, Białystok 2004
Sychowicz K., Oświata łomżyńska w świetle materiałów Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, [w:] Ziemia Łomżyńska, t. 7, Łomża 2003
Sychowicz K., Stanisław Cieślewski (1907-1952), [w:] Słownik biograficzny białostocko-łomżyński, zeszyt 1, Białystok 2002
Sychowicz K., Śladami Stanisława Cieślewskiego ps. „Lipiec”, Zeszyty Łomżyńskie 4/16/2002
Szabuńko J., Zdanowicz Z., Kalendarium lata 1948-1994, [w:] 380 lat szkoły średniej ogólnokształcącej w Łomży 1614-1994, Warszawa 1994
Szarota T., Kalendarium, [w:] Wokół Jedwabnego, t. 1, pod red. P. Machcewicza i K. Persaka, Warszawa 2002
Taborski L., Muzealnictwo w Łomży w latach 1946-1998, [w:] Studia Łomżyńskie, t. X, pod red. M. Gnatowskiego, Łomża 1999
Walichnowski T., U źródeł walk z podziemiem reakcyjnym w Polsce, Warszawa 1987
Wałach S., Świadectwo tamtym dniom, Kraków 1976
Wincenciak W., Linia walki i porozumienia w PRL ze szczególnym uwzględnieniem woj. łomżyńskiego, [w:] Łomżyńskie w XL-leciu PRL, Łomża 1984
Wójtowicz K., Z kroniki woj. białostockiego w latach 1944-1974, [w:] Województwo białostockie w XXX-leciu Polski Ludowej. Wybrane problemy społeczno-ekonomiczne, pod red. M. Gnatowskiego, Warszawa 1974

Dr Krzysztof Sychowicz

Koniec