Wydawać by się mogło, że Pan Ramotowski, w swoim artykule opublikowanych w Studiach Łomżyńskich tom XXIV z 2013 roku, a opublikowanym również na niniejszym portalu (https://historialomzy.pl/akiba-rubinstein-krol-krolewskiej-gry), wyczerpał już temat Akiwy Rubinteina. Tymczasem jest jeszcze kilka tematów, nad którymi warto by się pochylić.
Podobno w życiu każdego człowieka pewne są tylko dwie rzeczy: narodziny i śmierć. W przypadku Akiwy Rubinsteina pewna jest tylko data śmierci, która nastąpiła 14 marca 1961 roku. Mistrz pochowany został na cmentarzu Begraafplaats Etterbeek-Cimetiere w d’Etterbeek przy Rue du Inng Chene, w rejonie Wezembeek-Oppem (gmina leżąca na obrzeżach Brukseli), w kwaterze K, grób nr 681. Zamieszczone poniżej zdjęcia nagrobka publikuję dzięki uprzejmości i za zgodą Pana Janusza Wody, byłego Prezesa Polskiego Związku Szachowego, który wykonał je podczas pobytu w Brukseli. Oglądając je proszę zwrócić uwagę na widoczne tam daty. Jeśli Akiwa urodził się 12 grudnia 1882 roku, Jak podaje większość autorów, czemu na nagrobku widnieje data 1 grudnia 1880 r? Zaintrygowani tą niezgodnością, Państwo Elżbieta i Jan Kusina zlecili w Archiwum Państwowym w Białymstoku Oddział w Łomży, stosowną kwerendę. Niestety… Akta metrykalne Okręgu Bożniczego w Stawiskach uległy podczas ostatniej wojny całkowitemu zniszczeniu i nie można było odnaleźć metryki urodzenia. Udało się jednak znaleźć dwie metryki ślubu. Jedna, sporządzona 12 czerwca 1920 roku przez Burmistrza miasta Szczuczyna, jako datę urodzenia podaje 1 grudnia 1880 roku. Drugi akt sporządzony przez Rabina w Szczuczynie dnia 14 maja 1920 roku podaje datę zawarcia małżeństwa 30 marca 1918 roku, ale jako datę narodzin Akiwy wymienia tylko 1 grudnia, bez wskazania roku. Mamy zatem dwa dokumenty potwierdzające datę dzienną i jeden wskazujący rok 1880. W tym momencie z pomocą przychodzi nam Pan Hans Renette, który na stronie http://www.chesshistory.com opublikował dokumenty z archiwum Antwerp Police Immigration Index, 1840-1930, w które definitywnie potwierdzają, że Akiwa Rubinstein urodził się 1 grudnia 1880 roku.
Interesująca jest również kwestia pisowni imienia. Również tutaj większość publikacji podaje imię Akiba. Prawdopodobnie jest to pozostałość po błędnej transkrypcji z języka rosyjskiego, gdzie litera „w” pisana jest jak łacińska litera „b”. Ponadto w języku hebrajskim jednym znakiem Bet zapisuje się zarówno literę „b” i „v”. Tymczasem w akcie sporządzonym przez Burmistrza Miasta Szczuczyna jak i w dokumentach imigracyjnych podano imię Akiwa. Należy zatem uważać, że prawidłową formą imienia jest Akiwa. Potwierdzają to również opublikowane w 2013 roku kopie własnoręcznych podpisów Rubinsteina.
Źródła:
- Szachista nr 6/2014; s.17-19.
- http://www.chesshistory.com/winter/winter99.html
- http://www.akibarubinstein.republika.pl/rubinste.htm
