historialomzy.pl
  • Kontakt Messenger
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
Grupa do rozmów na FB
Grupa HistoriaLomzy na FB
OBSERWUJ NAS
3K
9
Kontakt
Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej
3K
9
historialomzy.pl
  • Home
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Ulice Łomży
  • Wojska Polskiego 1
    Łomża. Ulica Wojska Polskiego
    • 21.04.09
  • Ul 2
    Łomża. Ulica Górna.
    • 12.07.16
  • Plac Pocztowy około 1915 roku 3
    Łomża. Plac Pocztowy
    • 26.04.09
  • 3-maja 4
    Łomża. Ulica 3 Maja (Śniadowska)
    • 31.03.09

Szukamy osób do prowadzenia i rozwijania serwisu. Jeżeli masz chęci oraz czas pomóc zapraszamy do kontaktu z redakcją.

Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
  • Łomża
  • Redakcyjne
  • Zagadki

Rozwiązanie zagadki historycznej nr 161 – Dom Ludowy w Łomży – jego historia i przemiany którym podlegał na przestrzeni dziejów

  • Wojciech Winko
  • 2 marca 2021
  • 7 komentarzy
Total
12
Shares
12
0
0
0
12
0
0
0
0
Od redakcji:
Zwycięzcą konkursu na odgadniecie zagadki historycznej nr 161, o treści:
Prosimy o udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak się pierwotnie nazywał oraz kiedy i dla jakiego celu został pobudowany widniejący na zdjęciu gmach?
okazał się pan Damian Getek, który jako pierwszy i w najpełniejszym zakresie odpowiedział na postawione w zagadce pytania.
SERDECZNIE GRATULUJEMY zwycięzcy konkursu, znajomości wiedzy historycznej.

 

Dom Ludowy w Łomży – jego historia i przemiany którym podlegał na przestrzeni dziejów

Gmach rządowego Domu Ludowego wzniesiony został w latach 1900–19041 przez władze carskie, jako budynek parterowy. Budowa, jak również założenie w najbliższym sąsiedztwie w 1905 r. Parku Ludowego, zostało sfinansowane z zysków monopolowych zarządzanych przez rządowe Towarzystwo Trzeźwości, którego statutowym zadaniem było zacieranie różnic narodowych, religijnych i językowych w miejscowym społeczeństwie oraz zbliżenie mieszkańców do Rosji.

Na przełomie XIX i XX wieku w ramach filantropijnych inicjatyw na terenie Kraju Przywiślańskiego (półoficjalna nazwa Królestwa Polskiego używana po zniesieniu przez władze Imperium Rosyjskiego autonomii Królestwa Polskiego) zrealizowano dla upowszechniania oświaty ludowej cały szereg podobnych inicjatyw.2 Decyzja o budowie w Łomży przez władze Guberni Łomżyńskiej gmachu Domu Ludowego była na swój sposób wyjątkowa, ponieważ powstał on jako budynek rządowy. W domach ludowych tego okresu3  było miejsce na prowadzenie działalności kulturalnej tj.: czytelni pism i biblioteki oraz między innymi sali zebrań z miejscem dla wystawiania odczytów, teatrów, chórów i koncertów. Zakazana była tam sprzedaż alkoholu, ale prowadzona była działalność kawiarniana.

Społeczność łomżyńska w większości odbierała działalność tej placówki kultury jako dodatkową formę rusyfikacji, czemu dawał wyraz Władysław Świderski w swojej monografii “Łomża”4 , „ … założone przez rząd „Towarzystwo Trzeźwości”, z części zyskow monopolowych, wybudowało „Dom Ludowy” i założyło przy nim park. Zadaniem Towarzystwa było zatrzeć rożnicę narodową, religijną i językową miejscowego społeczeństwa zapomocą odpowiednich zabaw, widowisk i lektury i zbliżyć mieszkańcow do carosławia i Rosji. I gdy stanęły rządowe: cerkiew, koszary, więzienie i szkoły — gdy „Dom Ludowy” zarzucał misternie sieci na duszę ludu — zdawało się, że Łomża w szybkiem tempie ulegnie rusyfikacji.”

Dawny Dom Ludowy, potem Szkoła Drzewna, a obecnie siedziba Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej

W trakcie I wojny światowej Dom Ludowy został spalony5 , po czym z funduszy komunalnych został odbudowany przez niemieckie władze okupacyjne i przekazany do użytku publicznego. W latach 1922-1924 budynek został rozbudowany (o dwa piętra) przez architekta Zdzisława Świątkowskiego i znalazła w nim siedzibę Państwowa Szkoła Miernicza i Przemysłowa. Ostatecznie w 1938 r. nastąpiła zmiana nazwy i profilu placówki na Państwową Szkołę Przemysłu Drzewnego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Związany z technologią obróbki drewna profil kształcenia całej rzeszy absolwentów został utrzymany do roku 2017, tj. do likwidacji szkoły. Obecnie gmach jest siedzibą Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łomży.

Zachowane w archiwum zdjęcia ukazujące na przestrzeni dziejów gmach Domu Ludowego

Dom Ludowy -pocztówka

 

Dom Ludowy w zbliżeniu

 

Dom Ludowy z widocznym obok założeniem parkowym

 

Okres powojenny ze zrujnowanym całkowicie lewym skrzydłem.

red.

1 – https://zabytek.pl/pl/obiekty/g-236530, źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa
2 – “
Domy ludowe”, Kazimiera Bujwidowa, Wydawnictwo “Krytyka”, 1903, Kraków, Biblioteka Cyfrowa POLONA –  Domy ludowe, Kazimiera Bujwidowa, Wydawnictwo “Krytyka”, 1903, Kraków, Biblioteka Cyfrowa POLONA
3 – “Domy ludowe”, Zofia Daszyńska-Golińska, „Praca oświatowa, jej zadania, metody, organizacja”, podręcznik opracowany staraniem Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza, przez T. Bobrowskiego, Z. Daszyńską-Golińską, J. Dziubińską, Z. Gargasa, M. Heilperna, Z. Kruszewską, L. Krzywickiego, M. Orsetti, H. Orszę, S. Posnera, M. Stępowskiego, T. Szydłowskiego, W. Weychert-Szymanowską, Nakładem Michała Arcta w Warszawie, Kraków 1913., Warszawa, grudniu 1909 r.
4 – “Łomża”, Władysław Świderski, Łomża 1925
5 – “Z pobytu Prezydenta Rzeczypospolitej w Ziemi Łomżyńskiej”, Wspólna Praca, Zeszyt I. Październik, listopad, grudzień 1923 r. str. 3 – 10. 

 

Dziękujemy za przeczytanie artykułu :)

Jeśli chcesz być informowana(-y) o nowych artykułach, to polub naszą stronę na https://www.facebook.com/historialomzy
oraz
zgłoś swój akces do grupy na FB:
https://www.facebook.com/groups/historialomzy

 

 

1996 Ogólnie 1 Dziś
Wojciech Winko

Redaktor Naczelny historialomzy.pl. Łomżyniak, społecznik, redaktor i wydawca czasopisma "Goniec łomżyński", współzałożyciel i sekretarz Łomżyńskiego Bractwa Historycznego, z zamiłowania mediewista i genealog rodów historycznej Ziemi Łomżyńskiej oraz badacz jej historii.

Powiązane tagi
  • Damian Getek
  • Dom Ludowy w Łomży
  • Domy Ludowe
  • Kazimiera Bujwidowa
  • Łomża
  • Okręgowa Komisja Egzaminacyjna
  • Państwowa Szkoła Miernicza i Przemysłowa
  • Państwowa Szkoła Przemysłu Drzewnego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  • Szkoła Drzewna
  • Towarzystwo Trzeźwości
  • Wspólna Praca
  • Zofia Daszyńska-Golińska
Poprzedni post
  • Redakcyjne

Nowy Redaktor Naczelny czasopisma historialomzy.pl

  • Mariusz Patalan
  • 1 marca 2021
Czytaj artykuł
Następny post
  • Wspomnienia

Kartka z kalendarza – 2. marca

  • Jerzy Jastrzębski
  • 4 marca 2021
Czytaj artykuł
Może Ci się spodobać
Czytaj artykuł
  • Redakcyjne

Minęło już 5113 dni… 14. urodziny historialomzy.pl

  • Mariusz Patalan
  • 13 stycznia 2023
Czytaj artykuł
  • Redakcyjne

Wesołych Świąt Bożego Narodzenia 2022

  • Mariusz Patalan
  • 23 grudnia 2022
Czytaj artykuł
  • Redakcyjne

Po 8 latach nowe spojrzenie na historię…

  • Mariusz Patalan
  • 17 listopada 2022
Czytaj artykuł
  • Łomża

80. rocznica likwidacji łomżyńskiego Getta

  • Wojciech Winko
  • 7 listopada 2022
Czytaj artykuł
  • Łomża
  • Wspomnienia

Odeszli, ale pozostają w naszej pamięci

  • Wojciech Winko
  • 1 listopada 2022
Czytaj artykuł
  • Redakcyjne

Odszedł ks. prof. dr hab. Witold Jemielity

  • Mariusz Patalan
  • 27 września 2022
7 comments
  1. krzysztof pisze:
    3 marca 2021 o 9:46

    30 czerwca 1903 roku odbyło się wmurowanie kamienia węgielnego i poświęcenie fundamentów domu w obecności przedstawicieli władz gubernialnych. W fundamenty włożono pojemnik, w którym umieszczono pergaminowy akt erekcyjny z podpisem gubernatora łomżyńskiego wraz z monetami znajdującymi się wówczas w obiegu.
    Otwarcie Domu Ludowego nastąpiło 31.10.1904 roku, dokonał tego przewodniczący Komitetu Kuratorium Trzeźwości gubernator Siemion Korf, a pełny koszt jego budowy zamknął się kwotą 44 400 rubli.

    Odpowiedz
  2. Wojciech Winko pisze:
    3 marca 2021 o 10:27

    Bardzo dziękuję za cenny komentarz. Czy można poznać jego źródło ?

    Odpowiedz
  3. Tomasz.P pisze:
    3 marca 2021 o 18:37

    Małe spostrzeżenie! Okazuje się, że pan Damian Getek, “pierwszy” i w najpełniejszym zakresie odpowiedział na postawione pytania w zagadce nr 161. Oczywiście gratuluję Panu Damianowi wygranej i wiedzy historycznej. Nie mniej w odpowiedziach internautów pod zagadką, tak jak zazwyczaj to bywało, nie pojawiła się odpowiedź Pana Damian, chyba, że o czymś nie wiemy. Stało się jako stało się, ale zawsze bywało tak, że pojawiały się tam komentarze, odpowiedzi internautów. Bardziej trafne lub mniej. A w tym przypadku, mamy tylko rozstrzygnięcie konkursu, kiedy to wcześniej mieliśmy możliwość zapoznać się z odpowiedziami i komentarzami internautów oraz komentarzami redaktora, co stanowiło największa zabawę i przyjemność uczestniczenia w tej zabawie historycznej.

    Odpowiedz
    1. Wojciech Winko pisze:
      4 marca 2021 o 0:57

      Zagadka historyczna nr 161 została opublikowana jednocześnie na portalu historialozmy.pl oraz na medium społecznościowym FB, tj.: na portalowej
      stronie: https://www.facebook.com/historialomzy
      i grupie: https://www.facebook.com/groups/historialomzy.
      Są to obecnie trzy równoważne kanały komunikacji redakcji z czytelnikami portalu.
      Pan Damian Getek biorąc pod uwagę upływ czasu od godziny zamieszczenia Zagadki historycznej nr 161, jako pierwszy doszedł do prawidłowych konkluzji.
      Redakcja portalu od dłuższego czasu zachęca przy okazji każdego publikowanego artykułu, do polubienia na FB strony portalu oraz do udziału w grupie społecznościowej następującym komunikatem:
      “Jeśli chcesz być informowana(-y) o nowych artykułach, to polub naszą stronę na https://www.facebook.com/historialomzy
      oraz
      zgłoś swój akces do grupy na FB:
      https://www.facebook.com/groups/historialomzy”
      Dawniej kanały na FB nie były w dużym stopniu wykorzystywane przy redagowaniu treści redakcyjnych, ale z uwagi na ich coraz większą dostępność, są obecnie równoważnym sposobem komunikacji z czytelnikami naszego portalu.
      Po dokładnej analizie czasu udzielenia odpowiedzi informuję, że Pan Damian Getek udzielił prawidłowej odpowiedzi jeszcze w dniu publikacji Zagadki …. tj. 28. lutego br, a Pan w dniu 1 marca.
      Dlatego też Panie Tomaszu, dla jak najszybszego dostępu do treści zamieszczanych na portalu, serdecznie zachęcamy do polubienia strony portalu na FB lub/i uczestnictwa w grupie na FB.

      Odpowiedz
  4. krzysztof pisze:
    3 marca 2021 o 20:32

    Wiadomości Łomżyńskie nr 50/2017 r.

    Odpowiedz
  5. Tomasz.P pisze:
    4 marca 2021 o 15:49

    Przyjmuję informację Pana Redaktora z pokorą i jednocześnie przepraszam za zamieszanie, które mogłem spowodować moim wpisem na forum. Życzę wszystkiego dobrego i jeszcze raz przepraszam za zaistniałą sytuację. Przy okazji wszystkim współtwórcom, współpracownikom serwisu dziękuję za zaangażowanie i podjęcie trudu realizacji tego bardzo cennego projektu, który moim zdaniem jest jednym z ważniejszych inicjatyw społecznych w Łomży i regionie ostatnich lat, jak nie dziesięcioleci. Pozdrawiam serdecznie.

    Odpowiedz
    1. Wojciech Winko pisze:
      4 marca 2021 o 18:49

      Panie Tomaszu,
      naprawdę nic się nie stało, bo przecież wszyscy kochamy nasze miasto i jego bardzo złożone dzieje. Ponadto będzie jeszcze niejedna okazja do wysilenia swojej pamięci i wiedzy.
      Miałbym tylko w imieniu redakcji prośbę do Pana, żeby polubić nas na FB, który jest jednak trochę szybszym medium niż tradycyjna strona internetowa. Bardzo cenię Pana zaangażowanie w pracę portalu, bo przecież to najlepiej świadczy o tym, że nasz zespół redakcyjny ma dla kogo się starać.
      Postaramy się ponadto opracować krótki regulamin udziału w konkursie historycznym, żeby wyrównać trochę szansę dla osób nie korzystających z FB.
      Chciałbym ponadto nadmienić, że portal historialomzy.pl jest dziełem całego zespołu redakcyjnego, w tym zwłaszcza śp. Henryka Sierzputowskiego i Jerzego Smurzyńskiego, którzy przy wsparciu technicznym Mariusza Patalana i społecznej pracy całego szeregu redaktorów, dla jego niezakłóconego funkcjonowania, poświęcili przez minione 12 lat tysiące godzin swojego czasu.
      Serdecznie pozdrawiam i dziękuję za miłe słowa – Red. naczelny

      Odpowiedz

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Golden Pixel | historialomzy.pl | copyright © 2023

Wprowadź słowa kluczowe wyszukiwania i naciśnij Enter.