Dzieje Łomży Tysiącletnie. Rozdział VII. (I. 7a)

Rozdział VII. Szkolnictwo

7. Po 1945 r.

a) Szkoły podstawowe

W sierpniu 1944 r. pod Łomżą toczyły się ciężkie boje. Tragicznym dniem był 12 września. Niemcy cofając się wysadzali w powietrze lepsze i większe budynki, inne domy palili. Następnego dnia ludzie zobaczyli na ratuszu miejskim powiewające czerwone sztandary. Ze względu na działania wojenne dowódca wojsk rosyjskich nakazał wysiedlić z miasta całą ludność cywilną na niedługi, jak mówił czas, może na dziesięć dni. Wysiedlenie przeciągnęło się na kilka miesięcy, ponieważ front utknął na Narwi. Dopiero w końcu stycznia 1945 r. co bardziej śmiali mieszkańcy zaczęli wracać do Łomży. Dnia 1 lutego tego roku odprawiono pierwszą mszę świętą w katedrze.

W pierwszych latach po wojnie sytuacja w szkołach podstawowych w Łomży była trudna. Uczono się na dwie zmiany, przed i po południu, dopiero w 1949/50 w szkole Nr 6 tylko rano. Oto liczba tomów ksiąg w bibliotekach poszczególnych szkół: szkoła Nr 2: w 1947 r. – 71 tomów, w 1949 r. – 334 (wspólnie ze szkołą Nr 6), w 1947/48 r. – 193, w 1948 r. – 231, szkoła Nr 3: w 1947 – 140, w 1948 – 280, szkoła Nr 4: w 1947 r. – 282, w 1948 r. – 324, w 1949/50 r. – 497, szkoła Nr 5: w 1947 r. – 180, szkoła Nr 6: w 1947 r. – 560, w 1948 r. – 664, w 1947/48 r. – 916, w 1949 r. – 738 tomów. Radio: nie było radia w szkołach Nr 5 i Nr 6, w innych szkołach wymieniano je dla 1949/50 r. Szatnia: wszędzie na korytarzach bądź w klasach, dzieci nie zmieniały obuwia. Świetlica: nie było takowej w żadnej szkole. Boisko: tylko przy szkole Nr 5 (525 m²) i przy szkole Nr 6 (400 m²). Ustępy: wszędzie poza budynkiem szkolnym. Opieka lekarska: wszystkie szkoły były pozbawione opieki stałego lekarza, dentysty i higienistki szkolnej, opiekę zdrowotną nad dziećmi sprawowali lekarze miejscy. Dożywianie: szkoła Nr 1: 1948/49 r. – 130 dzieci (25740 posiłków rocznie), szkoła Nr 2 – 1947 r. nie było kuchni, 1948/49 r. – 202 dzieci (28400 posiłków), szkoła Nr 3: 1948/49 r. – 230 dzieci (17964 posiłków), szkoła Nr 4: 1948/49 r. – 173 dzieci (36349 posiłków), rachunkowość prowadzono wspólnie ze szkołą Nr 6, szkoła Nr 5: 1948/49 r. – 220 dzieci (26924 posiłków); szkoła Nr 6: X 1946 r. – 660 dzieci, X 1947 r. – 400 dzieci, X 1948 r. – 270 dzieci (53460 posiłków), część dzieci opłacały posiłki, inne dzieci otrzymywała je za darmo. Oświetlenie elektryczne: 1947/46 r. miały szkoły Nr 3 i Nr 4, nie miały szkoły Nr 2 i Nr 5. Centralne ogrzewanie, kanalizacja i wodociągi: nie posiadały wszystkie szkoły, budynki opalano węglem, w październiku 1947 r. podano, że w szkole Nr 2 z powodu zimna dzieci siedziały w klasie w ubraniach 5 dni, w szkole Nr 4 – 50 dni, w szkole Nr 5 – 60 dni. W lutym 1947 r. miasto Łomża nie posiadało własnych gmachów szkolnych, poza gmachem szkoły Nr 5 w Łomżycy, który jednak z powodu nadmiaru wilgoci i nieodpowiedniej budowy (gdyż został przebudowany z dawnej łaźni) nie nadawał się na cele szkolne i przed wybuchem wojny był przeznaczony na zniesienie i zastąpienie go nowym budynkiem. Szkoła Nr 2 mieściła się w dwu barakach, szkoła Nr 3 w gmachu prywatnym zupełnie nie przystosowanym do potrzeb szkoły; budynek ten zajęty był jeszcze częściowo przez lokatorów. Szkoły Nr 4 i Nr 6 mieściły się również w wynajętych budynkach, ale bardziej przystosowanych do potrzeb szkolnych. Budynku pod przyszłą szkołę Nr 1 nie było i zachodziła konieczność odbudowy gmachu szkoły Nr 1 na Rybakach, spalonego przez Niemców. Szkoła wieczorowa mieściła się w gmachu szkoły Nr 4, w której jedna z sal zajęta była również przez bibliotekę publiczną. We wszystkich szkołach łomżyńskich w 1947 r. brakowało: ławek dwuosobowych 185, normalnych tablic szkolnych 25, stołów 320, szaf 12, krzeseł 45, etażerek 6, spluwaczek 50. W wielu szkołach łomżyńskich zapas węgla już się wyczerpał i sale szkolne były bardzo słabo opalane. W 1947 r. inspektor szkolny stwierdził, że w Łomży dzieci szkolnych było dużo, a klas bardzo mało, 500 dzieci nie mogło się uczyć z braku pomieszczeń na klasy, stan szkół był katastrofalny pod każdym względem. Jeśli nie nastali poprawa, dodał inspektor, to raczej lepiej szkoły pozamykać niż nadal prowadzić. Dzieci zmuszone były przynosić do szkoły taborety, ponieważ nie miały na czym siedzieć. Burmistrz miasta Łomży odpowiedział inspektorowi, że przy odbudowie miasta przyjął następująca kolejność: łaźnia, wodociągi i potem szkoły. W 1951 r. na terenie miasta Łomży zarejestrowano 453 analfabetów i półanalfabetów, z tego 283 osoby zwolniono z obowiązku chodzenia do szkoły z powodu podeszłego wieku i niemożności fizycznej. Dla innych osób, które nie miały ukończonej szkoły podstawowej zorganizowano szkołę dla dorosłych. Obejmowała ona trzy kolejne roczniki nauczania odpowiadające klasie V, VI i VII młodzieżowej siedmioletniej szkoły podstawowej. Warunkiem przyjęcia do tej szkoły było ukończenie 14 lat życia i nie przekroczenie 30 lat życia. W 1956 r. w Łomży do klasy V uczęszczało 15 uczniów, do klasy VI – 20 i do klasy VII – 25 uczniów¹⁵⁶.

Szkoła Nr 1. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: Jana z Kolna, Kapucyńska, Krzywe Koło, Radziecka, Rybaki, Plac Zielony, część 22 Lipca, Senatorska, część Sikorskiego, Stara Łomża nad rzeką, Szkolna, Woziwodzka, Zamiejska, Zdrojowa, Zielona, Zjazd. W 1952 r. uczyło się 462 dzieci. Z początkiem roku szkolnego 1982/83 szkoła podstawowa przy ul. Rybaki 26 uległa likwidacji. Połączono ją ze Szkołą nr 6 przy ul. 22 Lipca; włączono tam ul. Zamiejską i ul. Zjazd z dotychczasowego rejonu Szkoły Nr 1. Budynek dotychczasowej Szkoły Nr 1 przekazano na rzecz Studium Nauczycielskiego¹⁵⁷.

Szkoła Nr 1. Z dniem 1 września 1982 r. powstała Szkoła Nr 1 na osiedlu Jantar. W klasach I – IV podjęło naukę 874 uczniów w 27 oddziałach oraz 129 dzieci w pięciu oddziałach przedszkolnych. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Broniewskiego, Chopina, Mazowiecką, Prusa, Reymonta, Staffa, Żeromskiego. Z dniem 1 września 1993 r. kurator oświaty ustalił zasięg terytorialny szkoły Nr 1 obejmujący ulice: Broniewskiego, Chopina, Mazowiecka, Prusa, Reymonta, Staffa, Żeromskiego, jednocześnie odwołał orzeczenie z 8 lutego 1990 r.; te same ulice należały do tej szkoły w 1990 r. i 1993 r. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Bema, Broniewskiego, Chopina, Mazowiecką, Prusa, Reymonta, Staffa i Żeromskiego;. Były to więc te same ulice, doszła tylko ul. Bema, uprzednio znajdująca się w obwodzie szkoły Nr 7. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Reymonta 2¹⁵⁸. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną izbę lekcyjną wynosiła 61 i brakowało 28 pomieszczeń do nauki na jedną zmianę. W 1986 r. uczyło się 2455 dzieci w 71 oddziałach. W 1989 r. pracowało 108 nauczycieli. Budynek szkoły wzniesiono w 1982 r. na 1080 uczniów.

Szkoła Nr 2. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: Bernatowicza, Jakuba Wagi, Kanalna, Nadnarwiańska, Piękna, Stacha Konwy, Wiejska. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Bernatowicza, Kanalną, Kolegialną, Łąkową, Nadnarwiańską, Nowogrodzką (do nr 63 i 80), Piękną, Plac Kościuszki, Plac Pocztowy, Stacha Konwy, Wiejską, Zamiejską, Zjazd. Z dniem 1 września 1995 r. kurator oświaty ustalił zasięg terytorialny obejmujący ulice: Bernatowicza, Kanalną, Kolegialną, Łąkową, Nadnarwiańska, Nowogrodzka (od nr 63 do nr 80), Piękna, Plac Kościuszki, Plac Pocztowy, Stacha Konwy, Wiejską, Zamiejską, Zjazd. W skład obwodu szkoły w zakresie klas V – VIII weszła miejscowość Jednaczewo; w tymże roku odwołano zarządzenie dotyczące szkoły w Jednaczewie. Utraciło też moc orzeczenie z 8 lutego 1990 r¹⁵⁹. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Bernatowicza, Kanalną, Kolegialną, Łąkową, Nowogrodzka (do nr 63 i 80), Piękną, Plac Kościuszki, Plac Pocztowy, Nadnarwiańską, Stacha Konwy, Wiejską, Zamiejską, Zjazd; te same ulice tworzyły obwód szkoły w 1990 r., w 1995 r. i w 1997 r. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Pięknej 2. W 1952 r. uczyło się tu 230 dzieci, w 1982 r. – 524 dzieci w 18 oddziałach, w 1986 r. – 453 w 16 oddziałach. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną izbę lekcyjną wynosiła 43 i brakowało 11 pomieszczeń do nauki na jedną zmianę. W 1989 r. pracowało 38 nauczycieli. W 1955 r. lokal szkoły ćwiczeń Liceum Pedagogicznego znajdował się na drugim piętrze. Był ciasny i niewygodny, zupełnie nie odpowiadał wymogom szkoły, nie było boiska. Budynek szkoły wzniesiono w 1958 r. na 250 uczniów przy ul. Pięknej 2.

Szkoła Nr 3. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: część Armii Czerwonej, 1 Maja, Nowogrodzka, Ogrodowa, Państwowy Dom Dziecka, Turlejskiego bloki 2, 4, 6, 8, część ul. Wojska Polskiego. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. obwód szkoły obejmował ulice: Aleję Legionów (do nr 42 po stronie szkoły), Beztroską, Bliską, Chabrową, Chętnika, Ciborowskiego, Dmowskiego, Glogera, Kaktusową, Księżycową, Kwiatową, Makową, Malinową, 3 Maja, Miłą, Obrońców Łomży, Ogrodową, Partyzantów, Pogodną, Polową (od Wojska Polskiego do nr 31 Legionów), Promienną, Przyjaźni, Przytulną, Ptasią, Raginisa, Różaną, Sikorskiego (od nr 101 do 239), Skłodowskiej, Spacerową, Szczęśliwą, Szeroką, Uśmiechu, Wojska Polskiego (do nr 91 i 36), Wyzwolenia, Zabawną, Zaciszną, Żwirki i Wigury, Z dniem 1 września 1994 r. kurator oświaty określił obwód szkolny obejmujący ulice: Aleję Legionów (od nr 42 po stronie szkoły), Beztroską, Bliską, Chabrową, Chętnika, Ciborowskiego, Dmowskiego, Glogera, Kaktusową, Księżycową, Kwiatową, 3 Maja, Makową, Malinową, Miłą, Obrońców Łomży, Ogrodową, Partyzantów, Pogodną, Polową (od Wojska Polskiego do nr 31 Alei Legionów), Promienną, Przyjaźni, Przytulną, Ptasią, Raginisa, Różaną, Sikorskiego (od nr 101 do nr 239), Skłodowskiej, Spacerową, Szeroką, Szczęśliwą, Uśmiechu, Wojska Polskiego (do nr 91 do nr 36), Wyzwolenia, Zabawną, Zaciszną, Żwirki i Wigury. Utraciło moc orzeczenie z 8 lutego 1990 r.¹⁶⁰. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Aleję Legionów (do nr 42 po stronie szkoły to jest do ul. Sikorskiego), Beztroską, Bliską, Chabrową, Chętnika, Ciborowskiego, Dmowskiego, Glogera, Kaktusową, Kwiatową, Księżycową, 3 Maja, Makową, Malinową, Miłą, Obrońców Łomży, Ogrodową, Partyzantów, Pogodną, Polową (od nr 20 i 45 do 26 i 65 to jest od Alei Legionów do ul. Wojska Polskiego), Promienną, Przyjaźni, Przytulną, Ptasią, Radosną, Raginisa, Różaną, Sikorskiego (od nr 101 i 126 do nr 162 i 239 to jest od ul. Wojska Polskiego do ul. Alei Legionów), Skłodowskiej, Spacerową, Szczęśliwą, Szeroką, Uśmiechu, Wojska Polskiego (do 91 i 36 to jest do ul. Sikorskiego), Wyzwolenia, Zabawną, Zaciszną, Żwirki i Wigury. Te same ulice należały do tej szkoły w 1990 r., w 1994 r. oraz w 1997 r. z tym, że wówczas doszła ul. Radosna. Budynek szkoły znajdował się przy ul. M. C. Skłodowskiej 3. Szkoła istniała od 1946 r., mieściła się na rogu ulic Polowej i Świerczewskiego i wówczas. Zaraz po wojnie uczyło się w niej 280 dzieci, było 7 oddziałów i 8 nauczycieli. W 1952 r. uczyło się 306 dzieci, w 1955 r. – 447 dzieci. Ilość izb szkolnych powiększono z pięciu do jedenastu przez dobudowanie jednej części dawnego „Domu Żołnierza”. Sale były małe (18 m²), a mieściły od 30 do 35 uczniów. Dwa baraki chociaż ocieplane płytą pilśniową, w ogóle nie nadawały się do użytku, gdyż w okresie letnim było w nich gorąco, a w czasie mrozów temperatura spadała do 3^0C. W 1982 r. W szkole uczyło się 922 dzieci w 31 oddziałach, w 1986 r. – 960 w 32 oddziałach. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną izbę lekcyjna wynosiła 56 i brakowało 16 pomieszczeń do nauki na jedną zmianę. W 1989 r. pracowało 61 nauczycieli. Budynek szkoły wzniesiono w 1964 r. na 600 uczniów.

Szkoła Nr 4. W styczniu 1960 r. radni podjęli uchwałę, aby utrzymać w mocy dotychczasowy obwód szkoły Nr 4 przy ul. Kierzkowej obejmujący swoim zasięgiem ulice: Armii Czerwonej (od Szosy Zambrowskiej do Świerczewskiego), Drogę Zawadzką, Giełczyńska, Górną, Kierzkową, Marynarską, Mikołaja, Nową, Plac Zambrowski, Projektowaną, Sienkiewicza, Sikorskiego (od Szosy Zambrowskiej do 22 Lipca), Starą Łomżę (Zosin), Wąską, Zawadzką. W marcu 1960 r., w związku ze zmianą obwodu szkolnego ustalono, ze tworzą go następujące ulice: Górna, Kierzkowa, Marynarska, Nowa, Plac Zambrowski, Projektowana, Sienkiewicza, Stara Łomża (Zosin) jako punkt dojazdowy autobusem, Sikorskiego (od szosy Zambrowskiej do 22 Lipca), Szosa Zambrowska, Wąska, Zawadzka. Z uwagi na dużą liczbę dzieci od lat 3 do 14 zamieszkałych w tym obwodzie (636 dzieci) stwierdzono konieczność budowy szkoły¹⁶¹. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: część Armii Czerwonej, Boczna, Górna, Hanki Sawickiej, Janka Krasickiego, Kierzkowa, Marynarska, Mikołaja Kopernika, Nowa, część Sikorskiego Plac Niepodległości, Stara Łomża nad rzeką, Szosa Zambrowska, Wąska, Zawadzka. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Aleja Legionów (do nr 17), Boczna, Bohaterów Monte Cassino, Kierzkowa, Kopernika, Marynarska, Nowa, Plac Niepodległości, Polowa (od Alei Legionów do Placu Niepodległości), Projektowana, Sikorskiego (od nr 180 i 241), Szosa Zambrowska, Stara, Stara Łomża, Szymańskiego, Wąska, Witosa, Zawadzka (od ul. Sikorskiego), Zdrojowa. Z dniem 1 września 1994 r. kurator oświaty określił obwód szkolny obejmujący ulice: Aleja Legionów (od nr 17), Boczna, Bohaterów Monte Cassino, Górna, Kierzkowa, Kopernika, Marynarska, Nowa, Plac Niepodległości, Polowa (od Alei Legionów do Placu Niepodległości), Projektowana, Sikorskiego (od nr 180 do nr 241), Stara Łomża, Szosa Zambrowska, Szymańskiego, Zawadzka (od Sikorskiego), Wąska, Witosa, Zdrojowa. Utraciło moc rozporządzenie z 8 lutego 1990 r. W porównaniu do 1990 r. doszła ul. Górna. Z dniem 1 września 1992 r. do rejonu Szkoły Nr 4 włączono Plac Niepodległości i ul. Armii Czerwonej¹⁶². Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Aleja Legionów (do nr 15 to jest do ul. Sikorskiego po stronie szkoły), Boczna, Bohaterów Monte Cassino, Górna, Kierzkowa, Kopernika, Łagodna, Marynarska, Nowa, Plac Niepodległości, Polowa (od Pl. Niepodległości do nr 16 i 39 to jest do ul. Sikorskiego), Projektowana, Sikorskiego (od nr 180 i 241 to jest od Al. Legionów), Stara, Stroma, Szosa Zambrowska, Szymańskiego, Wąska, Witosa, Zawadzka (do nr 23 i 30 to jest do ul. Sikorskiego), Zdrojowa. Do poprzednich ulic doszły ul. Łagodna i Stroma. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Kierzkowej 7. W 1982 r. uczyło się w nim 389 dzieci, w 1982 r. – 774 w 26 oddziałach, w 1986 r. – 651 w 24 oddziałach. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną zmianę wynosiła 66 i brakowało 18 pomieszczeń do nauki na jedną zmianę. W 1989 r. pracowało 41 nauczycieli. W 1955 r. szkoła mieściła się w budynku prywatnym. W 1961 r. radni podjęli uchwalę o budowie szkoły Nr 4 przy ul. Kierzkowej 3 na części posesji klasztoru Panien Benedyktynek o pow. 1,25 ha. Budynek szkoły wzniesiono w 1964 r. na 600 uczniów.

Szkoła Nr 5. W 1955 r. szkoła ta została włączona do miasta Łomży z gromadzkiej rady narodowej Kupiski. W marcu 1959 r. radni ustalili punkt szkolny w obrębie wsi Łomżyca na działce szkolnej położonej przy ul. Wesołej nr 85. Do obwodu szkolnego weszły ulice: Fabryczna, wieś Łomżyca, Kwadratowa, Nowoprojektowana, Obywatelska, Polna, Rzemieślnicza, Wojska Polskiego (do Obwodowej), Spokojna, Wesoła¹⁶³. W styczniu 1960 r. radni postanowili utrzymać w mocy obwód szkolny z siedzibą we wsi Łomżyca obejmujący ulice: Fabryczna, Kwadratowa, wieś Łomżyca, Obywatelska, Polna, Nowoprojektowana, Rzemieślnicza, Spokojna, Wojska Polskiego (do Sikorskiego), Wesoła. Radni powołali komitet budowy szkół Nr 4 i Nr 5 i powierzyli mu zadanie uzyskania prawnej własności placów pod budowę tych szkół. W 1971 r. do obwodu szkoły należały ulice: Akacjowa, Bacławskiego, Browarna, Brzozowa, Bukowa, Cicha, Głogowa, Kwadratowa, Nowoprojektowana, Poznańska, Rzemieślnicza, Piaskowa, Polna, Tońskiego, Sosnowa, Staszica, Wesoła, Włókiennicza, część Wojska Polskiego. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. w skład obwodu szkoły weszły ulice: Akacjowa, Bartnicza, Bawełniana, Bratnia, Browarna, Brzozowa, Bukowa, Cicha, Cisowa, Dębowa, Dobra, Fabryczna, Głogowa, Harcerska, Jasna, Jesionowa, Jodłowa, Kaczeńców, Kaliwody, Kasztanowa, Klonowa, Korczaka, Kręta, Kurpiowska, Kwadratowa, Leszczynowa, Leśna, Jednaczewska, Lipowa, Lniarska, Łączna, Łukasińskiego, Miodowa, Modrzewiowa, Nowogrodzka (od nr 65 i 82), Nowoprojektowana, Ogrodnika, Opłotki, Piaski, Piaskowa, Piwna, Podleśna, Polna, Poprzeczna, Poznańska (od nr 117 i 144), Prosta, Pułaskiego, 33 Pułku Piechoty, Radosna, Rzemieślnicza, Sikorskiego (od Wojska Polskiego do Nowogrodzkiej), Sosnowa, Spokojna, Staszica, Strażacka, Strojna, Strzelców Kurpiowskich, Świerkowa, Tkacka, Wesoła, Wiązowa, Winiarskiego, Włókiennicza, Wojska Polskiego (od Sikorskiego do Łomżyńskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego), Wronia, Zielna, Zgody, Żabia, Żurawia. Z dniem 1 września 1994 r. kurator oświaty ustalił obwód szkolny obejmujący ulice: Akacjowa, Brzozowa, Bukowa, Bartnicza, Bawełniana, Bratnia, Browarna, Cicha, Cisowa, Dębowa, Dobra, Fabryczna, Głogowa, Harcerska, Jasna, Jednaczewska, Jesionowa, Jodłowa, Kaczeńców, Kaliwody, Kasztanowa, Klonowa, Korczaka, Kręta, Kwadratowa, Kurpiowska, Leśna, Leszczynowa, Lipowa, Lniarska, Łączna, Łukasińskiego, Miodowa, Modrzewiowa, Nowogrodzka (od nr 65 do nr 82), Piaski, Piwna, Podleśna, Polna, Prosta, Nowoprojektowana, Ogrodnika, Opłotki, Piaskowa, Poprzeczna, Poznańska (od nr 117 do nr 144), Puławskiego, 33 Pułku Piechoty, Radosna, Rzemieślnicza, Sikorskiego (od Wojska Polskiego do Nowogrodzkiej), Sosnowa, Spokojna, Staszica, Strażacka, Strojna, Strzelców Kurpiowskich, Świerkowa, Tkacka, Tońskiego, Wesoła, Wiązowa, Winiarskiego, Włókiennicza, Wojska Polskiego (od Sikorskiego do Łomżyńskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego), Wronia, Zielna, Zgody, Żabia, Żurawia. Utraciło moc rozporządzenie z 8 lutego 1990 r. o organizacji tej szkoły. W obwodzie szkolnym pozostawały te same ulice jak w 1990 r.¹⁶⁴. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Akacjową, Bartniczą, Bawełnianą, Bratnią, Browarną, Brzozową, Bukową, Cegielnianą, Cichą, Cisową, Dębową, Dobrą, Fabryczną, Głogową, Harcerską, Jasną, Jednaczewską, Jesionową, Jodłową, Kaczeńców, Kaliwody, Kasztanową, Klonową, Korczaka, Krętą, Krzywą, Kurpiowską, Kwadratowa, Leszczynową, Leśną, Lipową, Lniarską, Łączną, Łukasińskiego, Miodową, Modrzewiową, Nowogrodzką (od nr 65 i 82), Nowoprojektowaną, Ogrodnika, Opłotki, Piaski, Piaskową, Piwną, Podleśną, Polną, Poprzeczną, Poznańską (do nr 117 i 144), Prostą, Puławskiego, 33 Pułku Piechoty, Rzemieślniczą, Sikorskiego od ul. Nowogrodzkiej (od nr 97 i 116 to jest do ul. Wojska Polskiego), Sosnową, Staszica, Spokojną, Strażacką, Strojną, Strzelców Kurpiowskich, Wojciecha Śmiarowskiego, Świerkową, Tkacką, Wesołą, Wesołowskiego, Wiązową, Winiarskiego, Włókienniczą, Wronią, Wojska Polskiego (od nr 38 i 103 A to jest od ul. Sikorskiego do Łomżyńskich Zakładów Przemysłu Bawełnianego), Zielną, Zgody, Żabią, Żurawią, Żwirową. W porównaniu z poprzedni obwodem doszły: ul. Cegielniana, ul. Krzywa, ul. Śmiarowskiego i ul. Wesołowskiego. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Polnej 40a. W 1952 r. uczyło się 298 dzieci, w 1986 r. – 1116 w 36 oddziałach, w 1988 r. – 1257 w 39 oddziałach i wówczas zaznaczono, iż w rejonie tej szkoły była alarmująca sytuacja: następował szybki przypływ ludności, a w niedalekiej przyszłości miało powstać osiedle „Maria” na 3000 mieszkańców. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną izbę lekcyjną wynosiła 50 i brakowało 18 pomieszczeń do nauki na jedną zmianę. W 1989 r. pracowało tu 63 nauczycieli. W 1955 r. nauka odbywała się w dwóch oddalonych od siebie budynkach. W 1961 r. radni podjęli uchwalę o budowie szkoły Nr 5 przy ul. Wojska Polskiego na gruntach osób prywatnych Józefa Sawickiego i Teofila Szabłowskiego oraz w nieznacznej części na terenie stanowiącym własność miasta. Budynek szkoły wzniesiono w 1973 r. przy ul. Wesołej 5 na 600 miejsc.

Szkoła Nr 6 przy ul. Giełczyńskiej 1 (podawano też ul. Dworną 22; róg ul. Giełczyńskiej i Dwornej). W czerwcu 1960 r. radni ustalili obwód szkolny przy ul. 22 Lipca obejmujący swoim zasięgiem ulice: Buczka, Giełczyńską, Jatkową, Krótką, 22 Lipca (do Zielonej), Piękną, Plac Duboisa (Pocztowy), Plac Żeglickiego, Pocztarską, Rządowa, Sadową, Ściegiennego, Wiejską, Zatylną. Liczba dzieci urodzonych w latach 1946 – 1957 w obwodzie szkolnym wynosiła 1060. Radni podjęli tę uchwałę celem uzyskania orzeczenia organizacyjnego według obowiązujących zasad. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: Buczka, Giełczyńska, Jatkowa, Kaznodziejska, Krótka, część ul.22 Lipca, Plac Żeglickiego, Pocztarska, Rządowa, Sadowa, Sienkiewicza, Ściegiennego, Zatylna. Z dniem 1 września 1982 r. Plac Niepodległości i ul. Armii Czerwonej odeszły do rejony Szkoły Nr 6¹⁶⁵. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkolnego włączono ulice: Długa, Dworna, Farna, Giełczyńska, Jana z Kolna, Jatkowa, Kapucyńska, Kaznodziejska, Krzywe Koło, Krótka, Plac Papieża Jana Pawła II, Plac Zielony, Pocztarska, Radziecka, Rybaki, Rządowa, Sadowa, Senatorska, Sienkiewicza, Stary Rynek, Szkolna, Woziwodzka, Zatylna, Zielona, Żydowska. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Długa, Dworna, Farna, Giełczyńska, Jana z Kolna, Jatkowa, Kapucyńska, Kaznodziejska, Krzywe Koło, Krótka, Plac Jana Pawła II, Plac Zielony, Pocztarska, Radziecka, Rybaki, Rządowa, Sadowa, Senatorska, Sienkiewicza, Stary Rynek, Szkolna, Woziwodzka, Zatylna, Zielona, Żydowska; były to te same ulice jak w 1990 r. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Dwornej 22. W 1952 r. uczyło się w nim 222 dzieci, w 1982 r. – 651 w 23 oddziałach, w 1986 r. – 432 w 16 oddziałach. W 1989 r. pracowało 31 nauczycieli. Budynek szkoły wzniesiono w 1910 r.

Szkoła Nr 7. W 1971 r. do obwodu szkolnego należały ulice: Bema, Fabryczna, Kraska, Mickiewicza, Poznańska, Sikorskiego, Słoneczna, Spokojna, Spółdzielcza, Świerczewskiego, Turlejskiego 1, Zawady, Żabia. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Aleja Legionów (od nr 44 i nr 19), Bema, Dworcowa, Kraska, Mickiewicza, Moniuszki, Poznańska (od nr 131A do Alei Legionów), Słowackiego, Spółdzielcza, Wyszyńskiego, Zawady. Od 1 września 1994 r. kurator oświaty ustalił obwód szkolny obejmujący ulice: Aleja Legionów (od nr 44 do nr 19), Bema, Dworcowa, Kraska, Mickiewicza, Moniuszki, Poznańska, Słowackiego, Spółdzielcza, Wyszyńskiego, Zawady oraz unieważnił orzeczenie z 8 lutego 1990 r. Obwód tworzyły te same ulice jak w 1990 r. ¹⁶⁶. Od 1997 r. obwód szkolny obejmował ulice: Aleję Legionów (od nr 19 i 50 to jest od ul. Sikorskiego), Bazową, Dworcową, Kolibrową, Kraskę, Kruczą, Małą Kraskę, Magazynową, Mickiewicza, Moniuszki, Poligonową, Pawią, Poznańską (od nr 119 do Al. Legionów), Przemysłową, Słowackiego, Spółdzielczą, Strusią, Wyszyńskiego. W porównaniu z poprzednim obwodem: ul. Bema odeszła do obwodu szkoły Nr 1, przybyły ulice: Bazowa, Kolibrowa, Krucza, Mała Kraska, Magazynowa, Pawia, Poligonowa, Poznańska, Przemysłowa i Strusia, co wiązało się z rozwojem przestrzennym miasta. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Mickiewicza 6. W 1982 r. uczyło się 1041 dzieci w 35 oddziałach, w 1986 r. – 1048 w 38 oddziałach. W 1984 r. przeciętna liczba uczniów na jedną izbę lekcyjną wynosiła 51 i brakowało 12 pomieszczeń na jedną zmianę. W 1989 r. pracowało tu 55 nauczycieli. Budynek szkoły wzniesiono w 1957 r. przy ul. Mickiewicza 2 na 600 uczniów.

Szkoła Specjalna Nr 8 podlegała Wydziałowi Oświaty i Wychowania. Budynek szkoły wzniesiono w 1961 r.

Szkoła Nr 9. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Aleję Józefa Piłsudskiego (od ul. Zawadzkiej do Szosy Zambrowskiej), Hipokratesa, Kasztelańską, Księcia Janusza, Księżnej Anny, Mazowiecką, Rycerską, Zawadzką (od ul. Sikorskiego do Alei Józefa Piłsudskiego). Z dniem 1 września 1994 r. kurator oświaty określił obwód szkolny obejmujący ulice: Aleję J. Piłsudskiego (od Zawadzkiej do Szosy Zambrowskiej), Hipokratesa, Kasztelańską, Księcia Janusza, Księżnej Anny, Mazowiecką, Rycerską, Zawadzką (od Sikorskiego do Alei J. Piłsudskiego). Utraciło moc orzeczenie z 8 lutego 1990 r.¹⁶⁷. Od 1997 r. do obwodu szkolny należały ulice: Aleja J. Piłsudskiego (od nr 4 i 11 A to jest od ul. Szosa Zambrowska do ul. Zawadzkiej), Hipokratesa, Kasztelańska, Księcia Janusza, Księżnej Anny, Rycerska, Zawadzka (od ul. Sikorskiego do Al. J. Piłsudskiego). W latach 1990 – 1997 do obwodu należały te same ulice. Budynek szkoły znajdował się przy ul. Księżnej Anny 18. W 1986 r. uczyło się 588 dzieci w 20 oddziałach, w 1988 r. – 1508 w 48 oddziałach. Zaznaczono, że obserwuje się wzrost liczby dzieci w tym obwodzie szkolnym. Budynek szkoły wzniesiono w 1986 r na 900 miejsc, a przy niepełnej liczbie oddziałów ( VII – VIII) w 1988 r liczba dzieci wynosiła 1508 plus 235 w oddziałach przedszkolnych. W 1989 r. pracowało 75 nauczycieli.

Szkoła Nr 10. Orzeczeniem z 8 lutego 1990 r. do obwodu szkoły włączono ulice: Kazańską, Kołłątaja, Konstytucji 3 Maja, Małachowskiego, Niemcewicza, Józefa Piłsudskiego (od Alei Legionów do ul. Zawadzkiej), Przykoszarową, por. Łagody, Sybiraków, Śniadeckiego, Zawady Przedmieście. W skład obwodu tej szkoły w zakresie klas IV-VIII weszła miejscowość Giełczyn. Z dniem 1 września 1994 r. kurator oświaty ustalił obwód szkolny obejmujący ulice: Kazańską, Kołłątaja, Konstytucji 3 Maja, por. Łagody, Małachowskiego, Niemcewicza, J. Piłsudskiego (od Alei Legionów do Zawadzkiej), Przykoszarową, Sybiraków, Śniadeckiego, Zawady Przedmieście. W skład obwodu tej szkoły w zakresie klas IV – VIII weszła miejscowość Giełczyn. Utraciło moc rozporządzenie z 23 czerwca 1992 r.¹⁶⁸. Od 1997 r. do obwodu szkolnego obejmował ulice: Aleja J. Piłsudskiego (od nr 91 to jest od Al. Legionów do ul. Zawadzkiej), Kazańska, Kołłątaja, Konstytucji 33 Maja, Por. Łagody, Małachowskiego, Niemcewicza, Przykoszarowa, Sybiraków, Śniadeckiego, Zawady Przedmieście, Zawadzka (od Al. J. Piłsudskiego do ul. Przykoszarowej). W 1990 r. i w 1994 r. do obwodu tej szkoły należały te same ulice, w 1997 r. doszły: Aleja Józefa Piłsudskiego i ul. Zawadzka. Budynek szkoły był oddawany do użytku partiami: w 1988 r., w 1990 r. i w 1991 r., znajdował się przy ul. Niemcewicza 17. W 1988 r. uczyło się tu 637 dzieci w 22 oddziałach. W 1989 r. pracowało 38 nauczycieli.

W 1951 r. na terenie miasta zarejestrowano 453 analfabetów i półanalfabetów, z tego 283 osoby zwolniono z obowiązku chodzenia do szkoły z powodu podeszłego wieku i niemożności fizycznej. Inne osoby nie ukończyły programu szkoły podstawowej i dla tych organizowano szkołę dla dorosłych. Obejmowała ona trzy kolejne roczniki nauczania odpowiadające klasie V, VI i VII młodzieżowej siedmioletniej szkoły podstawowej. Warunkiem przyjęcia do tej szkoły było ukończenie 14 lat życia i nie przekroczenie 30 lat życia. W 1956 r. w Łomży do klasy V uczęszczało 15 uczniów, do VI – 20 i do VII – 25; najstarsza osoba miała 46 lat. W 1947 r. nawet nie wszystkie dzieci chodziły do szkoły, ponieważ rodzice oddawali je do pracy zarobkowej. Ponadto stan szkół był niezadowalający. W tym roku jedynie szkoły nr 2 i nr 3 miały odpowiednie i dostosowane do potrzeb pomieszczenia. Inspektor szkolny stwierdził, że dzieci w wieku szkolnym było dużo, a klas bardzo mało, 500 dzieci nie mogło się uczyć z braku pomieszczeń na klasy. Dodał iż stan szkół był katastrofalny pod każdym względem. Jeśli nie nastąpi poprawa – stwierdził – raczej szkoły lepiej pozamykać niż nadal prowadzić. Dzieci zmuszone były przynosić taborety, ponieważ nie miały na czym siedzieć. Burmistrz miasta wyjaśniał, iż przy odbudowie miasta przyjął kolejność: łaźnia, potem wodociągi i szkoła¹⁶⁹.

Oto ogólna liczba uczniów szkół podstawowych w kolejnych latach: 1951 r. – 2025 uczniów, 1952 r. – 1917, 1961 r. – 3343, 1968 r. – 4212, 1969 r. – 4525, 1970 r. – 4344, 1971 r. – 4292, 1972 r. – 4230, 1973 r. – 4696, 1974 r. – 3466, 1975 r. – 4367, 1976 r. – 4495, 1980 r. – 5139, 1981 r. – 5291, 1982 r. – 4764, 1983 r. – 5275, 1984 r. – 6714, 1985 r. – 7255, 1989 r. – 9238 i 880 w klasie „O”, 1992 r. – 10133, 1997 r. – 10188 uczniów. W 1984 r. przegęszczenie uczniów w szkołach wynosiło 3000 dzieci, w 1987 r. 3500 dzieci, w 1989 r. -62,5%. W 1989 r. średnie zagęszczenie uczniów szkół podstawowych wynosiło 185%, a zmianowość wynosiła 1,5. Radni uznali, że dalszy intensywny rozwój budownictwa mieszkaniowego w rejonie szkoły Nr 5 bez podjęcia budowy szkoły spowoduje, iż znaczna liczba uczniów pozbawiona zostanie możliwości pobierania nauki. Oto liczba nauczycieli w kolejnych latach: 1952 r. – 65, 1961 r. – 123, 1978 r. – 193, 1984 r. – 336, 1985 r. – 340, 1989 r. – 459 nauczycieli. W 1978 r. 38 nauczycieli posiadało wykształcenie wyższe, 53 wyższe zawodowe, 95 studium nauczycielskie, 7 liceum pedagogiczne; w 1989 r. – 204 osoby wyższe magisterskie, 65 wyższe zawodowe, 149 studium nauczycielskie, 31, średnie pedagogiczne, 10 ogólnokształcące¹⁷⁰.

Źródła:

156 ArPł, sygn. 2 k. 148; sygn. 3 k. 25; sygn. 8 k. 29, 112, 116, 120, 127, 129; sygn.19 k. 34, 42, 50, 84; sygn. 20 k. 137; sygn. 24 k. 47, 139, 148, 154, 163, 165; sygn. 30 k. 24, 30, 36, 38, 40, 43, 48, 50, 54; sygn. 36 k. 34, 37, 40, 43, 46, 49, 60, 65; sygn.38 k. 120, 127, 131, 140,149, 155, 162.

170 ArPł, Prez. MRN, sygn. 2 k. 57, 103; sygn. 8 k. 178; sygn. 21 k. 234; sygn. 22 k. 289. Rada Narodowa, sygn. 2 k. 69; sygn. 5 k. 44; sygn. 9 k. 85; sygn. 13 k. 33; sygn. 38 k. 112; sygn. 42 k. 13; sygn. 44 k. 28; sygn. 68 k. 135; sygn. 75 k. 107, 133; sygn. 140 k. 63. Rocznik Statystyczny Woj. Łomż. 1977, s. 33; 1981, s. 75; 1986, s. 94; 1992 r. – 64; 1998, s. 97. Przeżyjemy to jeszcze raz. Monografia szkoły podstawowej nr 10 w Łomży im. Papieża Jana Pawła II, Łomża 2003.