ROZDZIAŁ IV
DZIAŁALNOŚĆ PROGRAMOWA HUFCA W ŁOMŻY cz.2
Dorota Górska
Spotkania Listopadowe str.143-145
Święto Niepodległości to okazja do przekazania młodemu pokoleniu wartości związanych z patriotyzmem, poznaniem historii naszego kraju oraz spotkania pokoleń. Jak co roku, w dniach 10 – 12 listopada drużyny harcerskie uczestniczą w Złazie Drużyn Hufca, związanym z obchodami Święta Niepodległości oraz w „Spotkaniach listopadowych” Drużyny Weteranów Harcerzy Ziemi Łomżyńskiej (DWHZŁ). Drużyną odpowiedzialną za przygotowanie Złazu Drużyn jest już od kilku lat 11 Starszoharcerska Drużyna Harcerska „Exodus” im. 33 PP SK. Podczas biegu harcerskiego szlakiem miejsc pamięci narodowej Łomży i okolic, młodzi ludzie poznają miejsca związane z historią miasta, a podczas spotkania pokoleń z weteranami DWHZŁ poznają świadków wielu wydarzeń historycznych. Bierzemy udział w uroczystościach miejskich obchodów tego Święta oraz we Mszy za Ojczyznę.
Przygotowania do tego święta rozpoczynają się dużo wcześniej, bo pod koniec października, kiedy to podczas porządkowania grobów razem z członkami Drużyny weteranów harcerzy ziemi Łomżyńskiej młodzież poznaje na cmentarzu miejsca, w których spoczywają harcerze, zarówno z początków powstania harcerstwa na ziemi łomżyńskiej, jak i te współczesne. W 2009 r. spotkania na cmentarzu łomżyńskim było okazją do spisania biografii znanych łomżyńskich harcerzy. Po raz kolejny młodzież przychodziła na cmentarz podczas Złazu z okazji Święta Niepodległości.
Obchody Święta Niepodległości w 2008 roku miały nieco inny charakter, chociaż nie brakowało stałych elementów. Rozpoczęliśmy od udziału w powiatowych obchodach tego Święta w dniu 9 listopada, organizowanych przez Starostwo Powiatowe w Łomży. Na początku odbyły się uroczystości przed tablicą pamiątkową Romana Dmowskiego Muzeum Przyrody w Drozdowie. Na tę część przybyło ponad 80 harcerzy z łomżyńskich drużyn oraz weterani harcerscy. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło także przedstawicieli władz miasta Łomży, wójtów i burmistrzów, radnych, dyrektorów szkół powiatu łomżyńskiego. Starosta przekazał sadzonki dębów, aby każdy mógł je posadzić w swoich środowiskach. Zwieńczeniem uroczystości było wypuszczenie 90 białych gołębi, które poszybowały nad okolicą.
Po części oficjalnej, w kościele w Drozdowie, odbyła się Msza Święta za Ojczyznę, koncelebrowana przez ks. Biskupa Tadeusza Bronakowskiego. Po Mszy Świętej harcerze wyruszyli na grę terenową po Drozdowie, której zadania dotyczyły rodziny Lutosławskich oraz twórców Harcerstwa Łomżyńskiego. Patrole poszukiwały więc informacji u okolicznej ludności, w tym przeprowadzili wywiad z proboszczem parafii w Drozdowie, który oprócz przekazania potrzebnych informacji ugościł ich godnie.
Po ognisku z kiełbaskami w parku uczestnicy obchodów wzięli udział w koncercie kwartetu smyczkowego z Łomży. W repertuarze były znane pieśni i utwory patriotyczne, tematy z filmów i znanych utworów muzyki klasycznej. Po tej części odbyła się promocja książki Marii Kaczyńskiej „Romeo i Julia z Łomży” – o miłości Leona Kaliwody i Halinki Jarnuszkiewicz, skończonej tragicznie: on zmarł podczas rozbrajania Niemców 11 listopada, ona – popełniła samobójstwo na grobie ukochanego. Autorka opowiadała o historii powstania książki i chętnie odpowiadała na pytania słuchaczy. Wielu z weteranów podzieliło się swoimi wspomnieniami związanymi z opowieściami o rodzinie dziewczyny. Na zakończenie – wszyscy zainteresowani zakupili książki z dedykacjami autorki.
Drugi dzień obchodów i Złazu Drużyn „Spotkania listopadowe” rozpoczął się w Bursie nr 3 na ul. Zjazd razem seniorami z Drużyny Weteranów Harcerzy Ziemi Łomżyńskiej. Oprócz okolicznościowej gawędy dh. Oli Grodzkiej odbyły się wspólne śpiewy i opowieści. Na spotkanie przybył także komendant Chorągwi Białostockiej hm. Andrzej Bajkowski. Udekorował złotymi Krzyżami „Za zasługi dla ZHP” hm. Krystynę Mieszkowską i hm. Edwarda Stefanowicza. Udekorowani obiecali, że mimo uzyskania najwyższego odznaczenia harcerskiego nie przestaną działać w organizacji.
Po spotkaniu z weteranami harcerze udali się na grę po Łomży szlakiem miejsc pamięci narodowej, związanych m.in. z harcerstwem w Łomży i okolicy. Ważnymi osobami, które były tematem obu dni byli m.in. Leon Kaliwoda, Teodor Kliendiest – Klonowski, Stanisław Dębowski, Jan Grzymkowski. Podsumowaniem tej gry była pomoc i udział w Inscenizacji rozbrajania Niemców z 11 listopada 1918 roku, odgrywana przez rekonstruktorów Harcerskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej 33 Pułku Piechoty Strzelców Kurpiowskich oraz zaprzyjaźnionych – przybyłych z Polski.
Kilkunastu harcerzy w strojach z epoki przywołało wydarzenia z 11 listopada 1918 roku, kiedy to pod siedzibą ówczesnego sztabu niemieckiej policji przy ul. Sienkiewicza w Łomży Kaliwoda, trzymając w dłoni pistolet, wezwał oddział niemieckich żandarmów do poddania się, a następnie zginął od ich kuli. Jak powiedział PAP Zbigniew Dobkowski, szef Harcerskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej 33. Pułku Piechoty Strzelców Kurpiowskich, która przygotowała inscenizację, harcerze starali się jak najwierniej oddać tamte wydarzenia. Podczas trwającej ok. pół godziny rekonstrukcji pojawiły się więc m.in. strzały i wykrzykiwane po niemiecku komendy. Zbigniew Dobkowski podkreślił, że zorganizowana po raz pierwszy przez tę grupę inscenizacja nawiązuje do podobnych rekonstrukcji, które do 1939 roku odgrywali w Łomży stacjonujący w tym mieście żołnierze 33 Pułku Piechoty Strzelców Kurpiowskich.
„ … Mrok spowija w chłodny listopadowy wieczór ulicę Sienkiewicza. U wylotu z Polową pojawia się kilkuosobowy patrol niemiecki. Żołnierze w hełmach przyklękają, chwilę mierzą z karabinów w kierunku pobliskich kamienic. W jednej z bram ukrywają się harcerze. Nagle na środek ulicy wybiega 18-letni chłopak w szkolnej czapce. Oddaje strzał z pistoletu. Padają niemieckie salwy. Biało – czerwona opaska na ramieniu dotyka bruku, na którym Leon Kaliwoda walczył do ostatniej kropli krwi…”
„- Nasza rekonstrukcja nie odda realiów ani przeżyć ludzi, którzy walczyli w tamte dni 1918 r. – mówi po zakończeniu trwającej ok. kwadransa inscenizacji założyciel i kierownik grupy Zbigniew Dobkowski. Jeszcze salwami pamięci uczcijmy pamięć bohaterskich harcerzy. Dziś młodzi sprzed 90 lat spoczywają w jednym grobie na cmentarzu katedralnym. To dla nich te salwy..” W inscenizacji rolę Leona Kaliwody odegrał phm. Adam Mazewski, a rolę Halinki – pwd. Monika Rosochacka, którzy od ponad roku są mocno zaangażowani w działalność grupy rekonstrukcyjnej. Leon Kaliwoda urodził się w 1897 r. w Tiumeniu na Syberii, jako kilkuletni chłopiec powrócił z rodziną do Polski. W Warszawie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i ukończył kurs oficerski. W kwietniu 1917 roku Komenda Główna POW skierowała 20- letniego Kaliwodę do pełnienia obowiązków komendanta X Okręgu POW w Łomży. Kaliwoda zginął z rąk Niemców 11 listopada 1918 roku, w dniu odzyskania przez Polskę niepodległości i odwrotu Niemców z Łomży. Pogrzeb Kaliwody (pochowano go na najstarszym, zabytkowym cmentarzu w Łomży) stał się manifestacją patriotyczną mieszkańców miasta. W Łomży imię Kaliwody nosi jedna z ulic oraz skwer z pomnikiem harcerek i harcerzy poległych w obronie ojczyzny. Przyjęła je także łomżyńska Drużyna Harcerzy-Weteranów.
Kulminacyjnym momentem obchodów Święta Niepodległości yły uroczystości przed tablicą L. Kaliwody na ul. Sienkiewicza. Odbyła się uroczysta odprawa pocztów sztandarowych, okolicznościowe przemówienia oraz apel poległych w wykonaniu żołnierzy. Po części oficjalnej wszyscy udali się na Mszę Świętą za Ojczyznę do łomżyńskiej katedry, a następnie na cmentarz łomżyński, aby pochylić się nad grobami tych, którzy oddali życie w walce o wolność Ojczyzny.
Kadra Złazów Drużyn hufca z okazji Święta Niepodległości:
2003 r.
pwd. Mariusz Patalan – komendant
pwd. Paweł Witkowski – z-ca
Adrian Wądołowski – oboźny
2004
Jerzy Sawicki
phm. Krzysztof Pyczot
pwd. Paweł Witkowski
pwd. Daniel Kowalewski
phm. Mariusz Patalan
phm. Mirosław Walczyk
Piotr Zera
2005
phm. Tomasz Nidzgorski – komendant
pwd. Adam Mazewski – oboźny
Beata Godlewska – programowiec
2006
phm. Tomasz Nidzgorski – komendant
pwd. Adam Mazewski – z-ca org.
pwd. Kamil Kaszuba – z-ca progr.Tomasz Kocoń
Monika Rosochacka
pwd. Piotr Zera
pwd. Beata Dzięgielewska
2007
phm. Adam Mazewski
phm. Tomasz Nidzgorski
Monika Rosochacka
Rafał Kenigsman
Bartosz Żebrowski
Paulina Modzelewska
2008
Dorota Górska
pwd. Rafał Kenigsman
pwd. Stanisław Grodzki
pwd. Zbigniew Dobkowski
2009
Dorota Górska
pwd. Rafał Kenigsman
pwd. Stanisław Grodzki
Zdjęcia ze spotkań listopadowych
Redakcja Serwisu
