1 września 1939 roku
W „Wikipedii” czytamy – 1. września 1939 roku – Jest to data rozpoczęcia drugiej wojny światowej
A w ówczesnych gazetach i czasopismach:
– O świcie wojska hitlerowskie 3 Rzeszy zaatakowały Polskę. Był to podstępny napad bez wypowiedzenia wojny…..
– O godzinie 4;45 niemiecki pancernik Schleswig-Holstein oddal bez ostrzeżenia strzały w kierunku składnicy tranzytowej na Westerplatte….
– O godzinie 3;34 bombowce III Rzeszy zaatakowały most w Tczewie….
– Radio podaje komunikat, że o godz. 4,45 wojska niemieckie przekroczyły bez wypowiedzenia wojny granice Polski. Atmosfera staje się bardzo nerwowa, wszyscy bez przerwy słuchają radia, dyskutują… i
I głos prezydenta Starzyńskiego zachowany na archiwalnej płycie – A więc wojna!… Wszystkie sprawy prywatne schodzą na plan dalszy….
Można by tak długo… Ile źródeł – tyle wspomnień i relacji…. Każdy zapamiętał ten dzień na swój sposób.
Dla nas, łomżyniaków, ten dzień był pierwszym dniem działań obronnych Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Grupy powołanej 23 marca 1939 roku, opartej początkowo na łomżyńskiej18 dywizji i dowodzonej przez dobrze znanego w Łomży, wieloletniego d-cę 18 DP – generała Czesława Młot-Fijałkowskiego. SGO „Narew” była dla nas ważna jeszcze z jednego powodu – w jej skład wchodził „nasz” 33 pułk piechoty, w którym służyli nasi ojcowie, wujowie, kuzyni, starsi bracia i koledzy, a któremu powierzono obronę Łomży.
Zygmunt Kosztyła, opierając się na relacjach generała Młot –Fijałkowskiego i majora Feliksa Chmielewskiego, w swojej książce „Wrzesień na Białostocczyźnie” pisze:
W dniu 1 września o godzinie 4;45 wojska niemieckie przekroczyły granice Polski bez wypowiedzenia wojny. W pasie obrony SGO „Narew” działania bojowe ograniczały się do wymiany ognia i walk poszczególnych patroli, oraz oddziałów rozpoznawczych. Głębsze wypady przeprowadzili Niemcy na Szczuczyn i Grajewo. Natomiast na lewe skrzydło grupy w kierunku Myszyniec-Ostrołeka wyszło silniejsze uderzenie wykonane całością sil 1 brygady kawalerii…
I moglibyśmy tu napisać jeszcze jeden artykuł omawiający szczegółowo obronę Łomży, Wizny czy walki pod Andrzejewem…
Doszliśmy jednak do wniosku, ze tematyka ta jest naszym Czytelnikom doskonale znana. Że, poza informacjami drukowanymi, przybliżają Im ją także filmy i takie rekonstrukcje jak chociażby ostatnia – „Obrona Nowogrodu”.
Dlatego uznaliśmy, że ciekawsze od naszych „ teoretyczno-historycznych wywodów” będą oryginalne wspomnienia ludzi, którzy tamte czasy przeżyli i zechcieli je kiedyś opublikować na naszych łamach.
Zdajemy sobie sprawę, że niektórzy z Państwa już je kiedyś czytali, ale mamy i nowych, młodszych, czytelników. A nawet jeśli już kiedyś Państwo poznali „wojenne przygody” naszych autorów – to może warto dzisiaj z okazji „72 rocznicy września” przeżyć niektóre wydarzenia jeszcze raz…?
Zapraszamy zatem na strony naszego serwisu.
Ostatnie przedwojenne wakacje
Major Józef Sikora
Łomża miasto mojej młodości
Było ich czterech
Bitwa pod Wizną – Strękowa Góra
Polskie Termopile
Obrona Nowogrodu
Łomża w latach II wojny światowej
Zespól redakcyjny
