Z kalendarium łomżyńskiego:
22 grudzień 1944 r – w Zambrowie odbyło się pierwsze w nowym porządku prawnym, posiedzenie Łomżyńskiej Powiatowej Rady Narodowej, w trakcie którego na mocy dyspozycji uchwał Krajowej Rady Narodowej wybrano Prezydium oraz przyjęto budżet Powiatowego Związku Samorządowego.
Kontekst historyczny:
Bolesław Bierut
Przewodniczący, a następnie Prezydent Krajowej Rady Narodowej
żródło: wikipedia -domena publiczna
Wyzwolenie części obszaru Polski spod okupacji hitlerowskiej w II połowie 1944r umożliwiło sukcesywną realizację nowej koncepcji państwowości polskiej opracowanej w trakcie okupacji niemieckiej przez działaczy Polskiej Partii Robotniczej, wspieranej przez Związek Radziecki oraz „bagnety” rosyjskiego oręża. Utworzona przez PPR w nocy z 31 grudnia 1943r na 1 stycznia 1944r pod przewodnictwem Bolesława Bieruta Krajowa Rada Narodowa, była ciałem politycznym o charakterze samozwańczego polskiego parlamentu. Według opracowanej pod wpływem władz sowieckich koncepcji państwa polskiego, przy kreowaniu powojennej państwowości odrzucono kierowniczą rolę legalnego rządu II RP, a cała władza w Polsce miała spoczywać w rękach rad narodowych z Krajową Radą Narodową na czele. Znalazło to odbicie w tekście Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 22 lipca 1944r, gdzie napisano o sprawowaniu przez PKWN władzy przez wojewódzkie, powiatowe, miejskie i gminne rady narodowe. Ostatecznie ramy działania rad narodowych i organów wykonawczych samorządu terytorialnego określiły wstępnie: ustawa Krajowej Rady Narodowej z 11 września 1944r „O organizacji i zakresie działania rad narodowych”, dekret PKWN z 23 listopada 1944r „O organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego” oraz „Obwieszczenie Prezydenta KRN” z 14 stycznia 1946r. Równolegle z radami narodowymi rozpoczęły swoją działalność organy administracji państwowej tj. wojewoda i starosta, które swoją strukturę oparły na aktach normatywnych wzorowanych na okresie międzywojennym.
Utworzenie Łomżyńskiej Powiatowej Rady Narodowej zostało zainicjowane w czasie, gdy w ciągu sierpnia i września 1944r została już wyzwolona południowa część powiatu łomżyńskiego, w której powoływano pierwsze Gminne Rady Narodowe, dlatego też miejscem jej utworzenia był wyzwolony już spod okupacji niemieckiej Zambrów. PRN w Łomży obejmowała swoim zasięgiem powiat łomżyński w jego ówczesnych granicach administracyjnych i hierarchicznie jej podlegały Miejskie Rady Narodowe w Jedwabnem, Łomży, Nowogrodzie, Zambrowie, Kolnie /do połowy 1948r/ i Stawiskach /do połowy 1948r/ oraz Gminne Rady Narodowe w Bożejewie, Chlebiotkach, Czerwonem /do połowy 1948r/, Długoborzu, Drozdowie, Jedwabnem, Kołakach, Kupiskach, Lubotyniu, Małym Płocku /do połowy 1948r/, Miastkowie, Przytułach, Puchałach, Rogienicach, Rutkach, Szczepankowie, Szumowie i Śniadowie.
Obrady rozpoczął pełniący obowiązki starosty Henryk Kalinowski, a w skład pierwszego prezydium łomżyńskiej Powiatowej Rady Narodowej weszli:
przewodniczący – Bolesław Podedworny, przedstawiciel GRN w Szumowie,
wiceprzewodniczący – Tadeusz Grudziński, przedstawiciel Polskiej Partii Socjalistycznej,
sekretarz – Bolesław Decewicz, przedstawiciel MRN w Zambrowie,
członek – Józef Wysocki, przedstawiciel Polskiej Partii Robotniczej,
członek – Rajmund Klimaszewski, przedstawiciel GRN w Długoborzu.
W trakcie posiedzenia przyjęto między innymi budżet Powiatowego Związku Samorządowego w wysokości 617 000 zł oraz ustalenia w sprawie opłaty za przejazdy furmankami dla delegatów do PRN.
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.1
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.2 /lewa strona/
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.2 /prawa strona/
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.3 /lewa strona/
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.3 /prawa strona/
APB-Ł, Protokoły posiedzeń Powiatowej Rady Narodowej z lat 1944-1946, sygn.1, k.4 /lewa strona/
