Filharmonia Kameralna im. W. Lutosławskiego w Łomży

Łomżyńska Orkiestra Kameralna powstała w październiku 1977 roku, z inicjatywy ówczesnego dyrektora PSM I stopnia w Łomży – Kazimierza Bylicy oraz nauczycieli tej szkoły – Wiesława Sokołowskiego i Jana Boćniewicza. Wydarzenie to poprzedziło utworzenie w czerwcu 1977 r., za sprawą Henryka Gały, poety, literata i dziennikarza, Łomżyńskiego Towarzystwa Muzycznego, które jako jeden z celów działalności przyjęło zorganizowanie zespołu kameralnego. Pierwszym dyrygentem ŁOK został Mieczysław Szymański – skrzypek i pedagog, wieloletni koncertmistrz Filharmonii Białostockiej oraz dyrygent kilku zespołów działających w Białymstoku.

W dniu 29 października 2008 roku Rada Miejska Łomży podjęła decyzję o przemianowaniu Łomżyńskiej Orkiestry Kameralnej na Filharmonię Kameralną im. Witolda Lutosławskiego w Łomży.

W chwili utworzenia orkiestra liczyła 28 muzyków. Byli wśród nich nauczyciele PSM I stopnia w Łomży i Grajewie oraz uczniowie i studenci białostockich placówek kształcenia artystycznego. Aby zachęcić do osiedlania się w mieście muzyków, z których większość nie mieszkała na stałe w Łomży, umożliwiono uzyskiwanie w bardzo krótkim czasie mieszkań spółdzielczych.

Istnienie i działanie ŁOK powiązane było także z utworzeniem Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w 1978 roku, która kształciła członków kadry.

Wiosną 1978 roku Redakcja Muzyczna Telewizji Polskiej zrealizowała audycję „Rzecz Muzyczna – Łomża”, w której wystąpił nowo powstały zespół łomżyńskich kameralistów. 26 kwietnia, w sali widowiskowej Wojewódzkiego Domu Kultury orkiestra koncertowała przed ogólnopolską publicznością. Datę tę uznano jako oficjalne rozpoczęcie działalności ŁOK.

Na początku istnienia orkiestry koncerty odbywały się bardzo rzadko, głównie z okazji świąt państwowych.

Upaństwowienie orkiestry 1 stycznia 1979 roku, kiedy to ŁOK otrzymała status „przedsiębiorstwa państwowego”, okazało się istotnym momentem w jej rozwoju. Celem, jaki przyświecał władzom wojewódzkim powołującym orkiestrę, było wypełnienie „białej plamy” na muzycznej mapie kraju oraz umożliwienie mieszkańcom miasta i regionu brania udziału wżyciu muzycznym.

Od 1979 roku orkiestra zainicjowała systematyczną działalność koncertową oraz, we współpracy z Łomżyńskim Towarzystwem Muzycznym, rozpoczęto akcję audycji szkolnych w Łomży i województwie.

W latach 1979-1982 przy ŁOK działały liczne zespoły instrumentalne. Miały one na celu podniesienie poziomu wykonawczego muzyków, a także urozmaicenie propozycji repertuarowych orkiestry.

Henryk Szwedo – absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, pełnił funkcję dyrygenta orkiestry od 1 marca 1979 roku przez blisko 15 lat.

W kwietniu 1983 roku ŁOK obchodziła jubileusz 5-lecia swego istnienia. Z tej okazji odbyły się dwa uroczyste koncerty. Pierwszy miał miejsce 14 kwietnia w auli Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Łomży pod batutą H. Szwedo, a jako solista wystąpił pianista Karol Radziwonowicz – absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie. W repertuarze znalazły się utwory W.A. Mozarta, F. Chopina i S. Moniuszki. Drugi z jubileuszowych koncertów, pod batutą Mieczysława Szymańskiego, miał miejsce 22 kwietnia. Program stanowiły utwory G. Bizeta i P. Czajkowskiego, a solistą był skrzypek Sławomir Tomasik.

Już pierwsze 5 lat istnienia przyniosło orkiestrze liczne i znakomite wydarzenia muzyczne. Łomżyńscy kameraliści wykonali 231 koncertów dla 57 022 słuchaczy. W roli solistów występowali m.in. pianiści: D. Dworakowska, L Grychtałówna, M. Korecka-Soszkowska, B. Kawalla; skrzypkowie: A. Błaszczok, K. Blezień oraz wiolonczeliści: A. Bauer, A. Wróbel.

Dyrekcja orkiestry stawiała sobie niezmiennie ambitne zadanie dotarcia z muzyką tam, gdzie jest to tylko możliwe oraz istnieją ku temu odpowiednie warunki. Dlatego też orkiestra wyjeżdżała z koncertami do wielu ośrodków zarówno w Polsce, jak i za granicą. We wrześniu 1984 roku, w ramach wymiany międzypaństwowej, ŁOK gościła w Bułgarii, w mieście Vidin, gdzie odbyły się trzy koncerty. W dniach 17-21 września 1985 roku ŁOK została zaproszona do Wilna, gdzie muzycy wykonali 5 koncertów, prezentując głównie twórczość polskich kompozytorów (M. Spisak, F. Janiewicz, A. Jarzębski, A. Górecki, H. Czyż).

9 czerwca 1988 roku ŁOK obchodziła 10-lecie swojej działalności. Tego dnia odbył się jubileuszowy koncert pod batutą B. Kręgielewskiego i H. Szwedo.

Uroczystość rozpoczął B. Szczepański wykonując Koncert G-dur na kontrabas D. Dragonettiego. Następnie flecistki łomżyńskiej orkiestry A. Bartkiewicz i K. Gołaszewska wykonały Koncert na 2 flety D. Cimarosy. Maria Korecka-Soszkowska oczarowała słuchaczy swoją interpretacją I Koncertu fortepianowego f-moll Fryderyka Chopina.

Tak opisywała to wydarzenie muzykolog Elżbieta Leszczyńska: „Swoim koncertem jubileuszowym orkiestra pod batutą H. Szwedo spełniła nadzieję na dobrą muzykę. Tego wieczoru łomżyńska publiczność uczestniczyła bowiem w jednym z ciekawszych koncertów muzycznych ŁOK”.

Podobny entuzjazm wśród słuchaczy orkiestra wzbudziła we wrześniu 1989 r. w mieście Kazań w Tatarstanie. Wykonała tam program złożony przede wszystkim z muzyki polskiej.

Równie entuzjastycznie został przyjęty koncert jubileuszowy z okazji 15-lecia istnienia ŁOK. Na program koncertu 20 października 1992 roku złożyły się: uwertura do opery Sroka złodziejka G. Rossiniego, Koncert skrzypcowy e-moll Mendelssohna, V Symfonia c-moll L van Beethovena. Orkiestrą dyrygował H. Szwedo, a solistką była skrzypaczka Magdalena Szczepanowska.

Orkiestra koncertowała w wielu miejscowościach województwa łomżyńskiego, m. in. w Grajewie, Kolnie, Zambrowie, Marianowie, Wysokim Mazowieckim, Małym Płocku, Piątnicy, a także w województwie ostrołęckim. W ciągu 15 lat wystąpiło z ŁOK wielu znakomitych solistów, a wśród nich: T. Gadzina, K. Radziwonowicz, Z. Piernik i S. Tomasik.

Od 1 września 1993 roku, wraz z objęciem funkcji dyrektora przez Tadeusza Chachaja, rozpoczął się dla orkiestry nowy okres działalności. Tadeusz Chachaj był dyrygentem o imponującym dorobku artystycznym. Koncertował w wielu krajach Europy, prowadząc zarówno koncerty symfoniczne o tradycyjnym „klasycznym” charakterze, jak i koncerty muzyki rozrywkowej. Polskie i zagraniczne gazety wydawały o nim bardzo pochlebne opinie. „Czerwony Sztandar Wileński” w 1981 roku podkreślał „zdolność dyrygenta Tadeusza Chachaja do skonsolidowania zespołu, a także jego lekki, pełen wdzięku gest, na który orkiestra chętnie i żywo reaguje”.

8 września odbył się koncert inaugurujący sezon artystyczny 1993/1994. Wykonano wtedy: W.A. Mozarta uwerturę do opery Wesele Figara, F. Mendelssohna-Bartholdy’ego Symfonię nr 4, zaś gwiazdą wieczoru był światowej sławy pianista Janusz Olejniczak.

W latach 1993-1997 orkiestra także współpracowała z wieloma wspaniałymi artystami. Byli to: K. Jakowicz, J. Olejniczak, P. Paleczny, K.A. Kulka, S. Woytowicz, W. Ochman, B.Ładysz, K. Szostek-Radkowa. Łomżyńscy kameraliści mieli również okazję do występowania pod batutą znakomitych dyrygentów z zagranicy: A. Gulianickiego -dyrektora Filharmonii Krymskiej, L Kudlickiego z Austrii, J. Juziuka – dyrektora Filharmonii Lwowskiej, H. Knussela ze Szwajcarii.

W 1997 roku ŁOK obchodziła jubileusz 20-lecia. Na ten pamiętny koncert złożyły się wykonania: uwertury Egmont L van Beethovena, Tańców węgierskich J. Brahmsa, Melodii cygańskich P. Sarassatego, w których partię solową wykonał K. Jakowicz.

Z tej okazji również została wydana płyta kompaktowa, na której znalazły się utwory G. Bizeta, J. Brahmsa, A. Rubinsteina, J. Straussa i T. Chachaja w wykonaniu orkiestry.

Od 1998 roku orkiestra rozpoczęła cykl koncertów organizowanych i finansowanych przez łomżyńskie banki.

Sezon 1998/1999 okazał się szczególnie bogaty i pełny sukcesów: tylu światowej sławy wykonawców, tyle entuzjastycznych recenzji, tak duże zainteresowanie poczynaniami zespołu, a także cały szereg udanych projektów artystycznych – w okresie zaledwie 10 miesięcy. Razem z łomżyńskimi kameralistami wystąpiło ponad 30 solistów, a wśród nich m.in.: Krzysztof i Kuba Jakowicz, Szymon Kawalla, Joanna Cortes, Agnieszka Fatyga. Również w tym sezonie ukazała się druga płyta orkiestry z nagraniami muzyki popularnej i filmowej. W 1999 r. zespół wyjeżdżał trzykrotnie na tournee do Niemiec na zaproszenie Volksbanku. Na program koncertów złożyły się Symfonia h-moll „Niedokończona”, aria z opery Halka, Koncert na trąbkę i orkiestrę Hummla. Z orkiestrą wystąpiła solistka Teatru Wielkiego K. Wysocka-Kochan i H. Erb -jeden z najlepszych trębaczy niemieckich.

Sezony artystyczne 1997 – 2002 obfitowały przede wszystkim w koncerty z udziałem znakomitych solistów – wystąpili m. in.: K. Jakowicz, K.A. Kulka, B. Nizioł, P. Paleczny, W. Mrozek, K. Duda, J. Cortes, A. Jeremus, K. Kowalski, B. Halska, K. Wysocka-Kochan, L CEwidzinski, J. Laszczkowski.

W 2002 roku ŁOK obchodziła 25-lecie istnienia. Na program koncertu złożyły się: 6 symfonia C-dur F. Schuberta oraz Koncert fortepianowy Es-dur nr 5 L van Beethovena. Publiczność koncertu jubileuszowego porwał swoim występem wybitny pianista Piotr Paleczny.

W 2004 roku, po odejściu Tadeusza Chachaja, nowym dyrygentem oraz dyrektorem naczelnym i artystycznym ŁOK został Jan Miłosz Zarzycki – laureat VII Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. A. Toscaniniego w Parmie. Obejmując stanowisko przyznat swojemu poprzednikowi godności Honorowego Dyrygenta ŁOK.

Inauguracja sezonu 2004/2005 pod dyrekcją nowego dyrygenta odbyła się 18 listopada 2004 roku. Na koncercie wystąpiła wybitna skrzypaczka Katarzyna Duda. Jeszcze w tym samym roku ŁOK gościła flecistkę Jadwigę Kotnowską oraz Agnieszkę Fatygę.

Od tego czasu orkiestra niezmiennie prowadzi ożywioną działalność koncertową, dając szereg koncertów i goszcząc wielu znakomitych solistów, m.in.: Jadwigę Kotnowską, Agnieszkę Fatygę, Krzysztofa Jakowicza, Konstantego Andrzeja Kulkę, Wiesława Ochmana, Piotra Palecznego, Jana Ptaszyna Wróblewskiego, Jerzego Karwowskiego, Annę Sikorzak-Olek, Wojciecha Mrożka, Annę Jeremus, Leszka Świdzińskiego, Adama Zdunikowskiego oraz dyrygentów, m.in.: Pierangelo Gelmini, Marka Pijarowskiego, Jerzego Salwarowskiego, Józefa Wiłkomirskiego.

Do niewątpliwych sukcesów należą koncerty: z cyklu koncertów czwartkowych w Filharmonii Narodowej w Warszawie oraz w ramach Tygodnia Papieskiego na Wigrach. Orkiestra uczestniczyła w wielu prestiżowych festiwalach muzycznych m.in.: V Moniuszkowskim Festiwalu Podlasia w Białymstoku, I Warszawskim Turnieju Tenorów, IV Festiwalu Operetkowo-Operowym na Mazowszu, Królewskim Festiwalu Wokalnym w Wilanowie i Festiwalu Wokalnym Belcanto w Nałęczowie.

Ponadto filharmonia jest organizatorem Jesiennego Festiwalu Muzycznego „Sacrum et Musica”, który po raz pierwszy odbył się w 2005 roku.

Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży jest laureatem wielu nagród – m.in. dwukrotnie nagrody „Złotego Bociana” dla najpopularniejszego zespołu w swoim regionie. W 1997 roku za wydanie płyty kompaktowej orkiestra została nominowana przez Wyższą Szkołę Zarządzania i Przedsiębiorczości im. B. Jańskiego w Łomży do nagrody „Konkret ’97”. Te osiągnięcia potwierdzają fakt, że orkiestra odgrywa w miejscowym środowisku szczególną rolę.

Łomżyńscy kameraliści niezmiennie podejmują szeroko zakrojone działania edukacyjne, do których należy zaliczyć szkolne koncerty organizowane w wielu placówkach edukacyjnych. Udział w prestiżowych wydarzeniach kulturalnych w kraju i za granicą przyczynia się do promowania nie tylko filharmonii, ale również środowiska, w którym ona funkcjonuje, a przede wszystkim miasta, które jest jej mecenasem.

W uznaniu tych zasług Rada Miejska Łomży 29 października 2008 roku podjęła decyzję o przemianowaniu Łomżyńskiej Orkiestry Kameralnej na Filharmonię Kameralną im. Witolda Lutosławskiego w Łomży.

[slideshow id=17 w=400 h=267]

fot. Mariusz Patalan

Wywiady na temat filharmonii – prowadzone przez Adama Dąbrowskiego

Rozmowa z Jerzym Brzezińskim
Prezydentem Miasta Łomża

Dla takiego niewielkiego, powiatowego teraz miasta jak Łomża, orkiestra to przedewszystkim promocja, prestiż czy obciążenie finansowe…?

– Na pewno w jakiejś części każdy z tych elementów. Uważam jednak, że najważniejsze to prestiż i promocja miasta. Bo wśród wielu placówek kultury w Łomży, nasza Orkiestra Kameralna ma swoje miejsce od lat. I rzeczywiście jest to żywa promocja. Kiedy spotykam się z biznesmenami, pytają mnie o świat kultury. Więc im mówię: mamy Teatr Lalki i Aktora, orkiestrę mamy… Orkiestrę macie? Mamy! A więc jest to instytucja. I żeby mogła godnie spełniać swoje zadania, musi kosztować… I rzeczywiście, Orkiestra Kameralna jest tym elementem świata kultury, który kosztuje. Jest to ujęte w budżecie miasta Łomży, a poza tym jest dofinansowana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, więc te elementy pozwalają orkiestrze egzystować. Poza tym ma swoje dochody z koncertów…
A kiedy bywam na tych koncertach, widzę, że świat opery polskiej przyjeżdża do nas i to mnie cieszy, bo to znaczy, że łomżyńska orkiestra jest uznawana przez tych artystów za godnego partnera do wspólnych występów.

Rozmowa z Jego Ekscelencją
ks.bp Stanisławem Stefankiem

Poszedł Ksiądz Biskup przy pierwszej okazji posłuchać orkiestry?

-To także. Zresztą do dzisiaj obserwuję program. Oczywiście, moje zajęcia popołudniowe, nawet wtedy, kiedy trwa festiwal „Sacrum et Musica”, bardzo kolidują z czasem występów orkiestry, ale kiedy tylko mam wolny czas, z przyjemnością w nich uczestniczę. Po prostu: muzyka jest mi bardzo bliska, a jeszcze bliższy jest mi ten entuzjazm, ciągle młodych artystów, bo ciągle dochodzi młodzież, którzy podejmują się takiego -jak bym to nazwał językiem dzisiaj bardziej używanym -produktu kulturowego. Mniej popularnego, co oznacza: mniej nastawionego na sukces kasowy, czy jakieś tłumy młodzieży, która skanduje rytmy i oklaskuje bardzo mocnego perkusistę.

Rozmowa z Janem Miłoszem Zarzyckim
dyrektorem naczelnym i artystycznym ŁOK

Jak ocenia Pan obecną sytuację Łomżyńskiej Orkiestry Kameralnej, jakie są plany na lata po jubileuszowym sezonie?

–   Dla mnie najważniejsze jest to, że z roku na rok coraz więcej koncertujemy. Nie jesteśmy zespołem bardzo znanym, a przecież propozycji występów dostajemy naprawdę dużo i to zarówno z kraju, jak z zagranicy. Występowaliśmy już w Warszawie w Filharmonii Narodowej i w Sali Kongresowej, braliśmy udział w rozmaitych festiwalach, m.in. “Musica sacra” w Warszawie, Moniuszkowskim w Białymstoku, “Śladami wielkich Polaków” w Sopocie. Orkiestra odwiedziła z koncertami Szwajcarię, Niemcy, Litwę, Bułgarię. Własnymi siłami w tym roku we wrześniu organizujemy już po raz czwarty festiwal “Sacrum et Musica”, w ramach którego damy około dziesięciu koncertów. 20 listopada zagramy uroczysty koncert kończący jubileuszowy, trzydziesty sezon artystyczny. W nieco dalszych planach mamy także wyjazd do Stanów Zjednoczonych, bo Łomża jest miastem siostrzanym amerykańskiego Muscatine w stanie Iowa. Rozmowy w sprawie naszego tournee są już mocno zaawansowane.

Źródło:
Jubileuszowa książeczka – “30 lat Łomżyńskiej Orkiestry Kameralnej”
fot. www.orkiestrakameralna.lomza.pl