25 lipca obchodzimy 220. rocznicę urodzin Jakuba Ignacego Wagi, wybitnego przyrodnika i botanika, autora „Flory polskiej”, jednego z patronów Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów.
Jakub Ignacy Waga, h. własnego urodził się 25 lipca 1800 r. w Grabowie koło Łomży jako syn Bernarda Wagi i Agaty Gutowskiej. Był bratem Antoniego Wagi, uczonego i botanika. Ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim. W 1828 r. wrócił do Łomży, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel i gdzie w 1833 r. ożenił się z Kornelią Roman, h. Ślepowron. Nauczał języka polskiego, kaligrafii, geografii, historii Polski i historii powszechnej. Poprzez swoją pracę w szkole zyskał duży szacunek wśród swoich uczniów. Jak wspominał go później jeden z jego uczniów – Julian Borzym, był to: Inspektor już siwy, stary, ogolony, nadzwyczaj ruchliwy, pocierający ciągle czoło i czuprynę, zrobił na nas bardzo dodatnie wrażenie. (…) mąż bardzo uczony, sławny przyrodnik, a szczególniej botanik. W okresie swojej pracy w szkole był wierny postawie patriotycznej, za co został jednym z dwóch łomżyńskich profesorów napiętnowanych przez władze carskie. Niewykluczone, że przyczyniła się do tego również jego nieznajomość języka rosyjskiego, o czym w dalszej części napisał Borzym: Waga, który zupełnie nie umiał po rosyjsku, kazał sobie profesorowi Gontarskiemu nasze cenzury tłomaczyć…
W Łomży kontynuował swoje prace nad wydaniem „Flory polskiej”, opublikowanej w 1847 r., w której opisał ponad 1050 gatunków roślin występujących w Królestwie Polskim. Do dnia dzisiejszego dzieło to stanowi jedno z podstawowych źródeł do badań florystycznych oraz nad geografią roślin. Był autorem wielu innych prac z zakresu botaniki, dokonywał również przekładów ważnych dzieł o tej tematyce na język polski. Przez znaczny okres współpracował z Warszawskim Ogrodem Botanicznym, którego był profesorem i któremu przesyłał liczne okazy roślin. W czasie swojej pracy nawiązał kontakty z wybitnymi uczonymi Królestwa Polskiego. Wiele instytucji bezskutecznie proponowało mu zajęcie wyższych stanowisk kierowniczych, takich jak chociażby rektorat szkoły w Pułtusku. Zdecydował się jednak pozostać w Łomży i tu do końca życia kontynuował swoją pracę.
Jakub Waga zmarł 23 lutego 1872 r. w Łomży, do ostatnich chwil życia pozostając aktywnym naukowo. Został pochowany na starym łomżyńskim cmentarzu, w grobie, w którym po siedmiu latach spoczęła również jego żona Kornelia.
Za swoje zasługi został uhonorowany dwoma pomnikami: odsłoniętym 3 maja 1918 r. w Warszawskim Ogrodzie Botanicznym oraz w 1967 r. w Łomży w parku jego imienia. Wraz z bratem Antonim patronuje Łomżyńskiemu Towarzystwu Naukowemu od momentu jego założenia w 1975 r.
Materiał udostępniło Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów.
Materiały udostępnione w Serwisie Historycznym Ziemi Łomżyńskiej.
https://historialomzy.pl/jakub-waga/
https://historialomzy.pl/pomnik-jakuba-wagi/
https://historialomzy.pl/zagadka-144/
https://historialomzy.pl/setna-rocznica-urodzin-wagi
