W ostatnią środę września br. Muzeum Diecezjalne w Łomży, Łomżyńskie Bractwo Historyczne i Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe zaprosiło miłośników historii na swoje cykliczne spotkanie z historią. Osnową kolejnej gawędy historycznej była prezentacja filmu Roberta Miętusa “Krew na bruku. Grodno 1939”. Zrealizowany przez warszawską Fundację Joachima Lelewela we współpracy ze Związkiem Polaków na Białorusi i firmą producencką LunarSix fabularyzowany dokument, opowiedział o bohaterskiej obronie polskiego Grodna przed zdradziecką agresją wojsk sowieckich we wrześniu 1939 roku. Film powstał dzięki inicjatywie Związku Polaków na Białorusi, któremu poprzez m. innymi publiczną zbiórkę udało się pokryć koszta znacznej części produkcji filmu.
Sowiecki nóż w plecy
17. września 1939r na zawsze w historii naszej Ojczyzny będzie naznaczony barbarzyńskim aktem sowieckiej napaści na Polskę. Związek Sowiecki realizując zbrodniczy plan hitlerowskiego paktu Ribentrop – Mołotow zajął wschodnie województwa II Rzeczypospolitej. Walka o Grodno była jednym z najbardziej bohaterskich epizodów obrony polskości tych ziem, a marsz pancernych jednostek armii sowieckiej został na 3 dni zatrzymany przez ludność cywilną – mieszkańców Grodna oraz improwizowane i nieliczne siły wojska polskiego.
Z butelką benzyny na czołgi
Już 20 września 1939r Grodno zostało zaatakowane przez pułkowe jednostki armii sowieckiej. Przywódcami obrony stali się wiceprezydent miasta Roman Sawicki i szef Komendy Uzupełnień mjr Benedykt Serafin. Wzmocniono obronę miasta poprzez wykopanie rowów i wybudowanie zapór przeciwczołgowych oraz przeszkolono ochotników i służby pomocnicze, w tym harcerzy. Nieliczni obrońcy przez trzy dni w nierównej walce stawili opór wojskom pancernym, niszcząc w walce wręcz butelkami z benzyną 19 czołgów. Dopiero przybycie kolejnych sowieckich jednostek pancernych oraz otoczenie miasta przełamało polskie linie obrony.
Zapomniana cena krwi
W odwecie za obronę miasta sowieci wymordowali w Grodnie przynajmniej kilkaset osób. Film „Krew na bruku. Grodno 1939” dokumentując historię wydarzeń tamtych dni, jest po upływie 76. lat pierwszym fabularyzowanym materiałem oddający cześć Polakom z Grodna, którzy podjęli heroiczną walkę z sowieckim najeźdźcą o godność swojej Ojczyzny. W czasach PRL temat obrony Grodna był podobnie jaki i Katyń, tematem zakazanym. Obecny na pokazie senior Bractwa Ojciec Jan Bońkowski, ze wzruszeniem podzielił się swoimi wspomnieniami z czasów swojego duszpasterstwa na Białorusi. Jak powiedział, do dzisiaj jeszcze żyją w sercach tamtejszych Polaków wspomnienia tej bohaterskiej walki i kultywowana jest przez nich miłość do Ojczyzny. Wypada mieć nadzieję, jak powiedział starszy Bractwa Czesław Rybicki, że zapomniany przez wiele lat bohaterski czyn obrońców Grodna, stanie się godnym realizacji wielowymiarowej akcji Pamięci o tych Patriotach, którzy oddali swojej Ojczyźnie swój najcenniejszy dar.
Cześć Ich Pamięci
red.: Wojciech Winko
Autor zdjęć: Henryk Sierzputowski, Wojciech Winko.