historialomzy.pl
  • Kontakt Messenger
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
Grupa do rozmów na FB
Grupa HistoriaLomzy na FB
OBSERWUJ NAS
3K
9
Kontakt
Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej Serwis Historyczny Ziemi Łomżyńskiej
3K
9
historialomzy.pl
  • Home
  • Kategorie
    • Zagadki
    • Miasta
      • Łomża
      • Drozdowo
      • Nowogród
      • Śniadowo
      • Jeziorko
      • Sławiec
    • Wspomnienia
      • Ludzie
      • Jan Paweł II
    • Wojsko
    • Okruchy Historii
      • Wspólna Praca
      • II wojna światowa
      • Rekonstrukcje
      • Powstanie styczniowe
      • ŁTW
    • Kultura Ludowa
      • Gmina Jedwabne
      • Gmina Miastkowo
      • Gmina Nowogród
      • Gmina Piątnica
      • Gmina Przytuły
      • Gmina Śniadowo
      • Gmina Wizna
      • Gmina Zbójna
      • Gmina Łomża
    • Zabytki
      • Kościoły
      • Pomniki
      • Ulice
      • Budowle
    • Poezja
    • Redakcyjne
  • Książki
    • Kronika Panien Benedyktynek
    • Stefan Wyszyński Prymas Polski
    • Chrystus Wczoraj, Dziś, Zawsze
    • Czarne Lata
    • Historia leśnej polany
    • Filip Sulimierski – słownik
    • Harcerstwo
      • Harcerstwo Tom I
      • Harcerstwo Tom II
  • Redakcja
    • Redaktorzy
    • Regulamin
    • Media o nas
    • Wolontariusze
    • Zaloguj
  • Polecane
    • Nazwiska łomżyńskie
    • Łomża mojego dzieciństwa
    • Ziemia Łomżyńska i jej mieszkańcy w latach 1944-1956
    • Jeziorko – Historia leśnej polany
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
    • Dzieje Łomży. Tysiącletnie.
    • Historia kołem się toczy
    • Wspomnienia łomżyniaka
    • Harcerstwo Łomżyńskie Wczoraj i Dziś
    • Czas przeszły. Wspomnienia
    • Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie
    • Lokacja Łomży
    • Czarne Lata na Łomżyńskiej Ziemi
    • Moja Łomża
    • Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku
Ulice Łomży
  • 1
    Łomża. Ulica Senatorska
    • 16.01.09
  • mlyn 2
    Łomża. Plac Niepodległości
    • 23.01.09
  • Nowogrodzka 3
    Łomża. Ulica Nowogrodzka
    • 05.04.09
  • Zatylna od Woziwodzkiej 4
    Łomża. Ulica Zatylna
    • 10.04.11

Szukamy osób do prowadzenia i rozwijania serwisu. Jeżeli masz chęci oraz czas pomóc zapraszamy do kontaktu z redakcją.

Wyróżnienia Serwisu:
Doroczna Nagroda FRDL 2012 pod patronatem Narodowego Centrum Kultury i Polskiego Komitetu ds. UNESCO
Nagroda Prezydenta Łomży w Dziedzinie Kultury 2015
Honorowa Odznaka za zasługi Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów
  • II wojna światowa
  • Jeziorko
  • Okruchy Historii

Prawdy nie da się zabić

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 4 marca 2019
  • No comments
Total
17
Shares
17
0
0
0
17
0
0
0
0

3 marca 2019 roku w piątnickiej świątyni, w samo południe, modlono się za żołnierzy wyklętych. Na uroczystości poświęcenia nowego pomnika upamiętniającego porucznika Stanisława Marchewkę ps. „Ryba” oraz jego żonę Agnieszkę zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej w Białymstoku, Starostwo Powiatowe Łomżyńskie oraz Wójta Gminy Piątnica obecni byli goście w osobach m. in.: posła Lecha Antoniego Kołakowskiego, starosty Lecha Marka Szabłowskiego, wicestarosty Marii Dziekońskiej, wójta Gminy Piątnica Artura Wierzbowskiego, doktora hab. Krzysztofa Sychowicza z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Białymstoku, doktora Jarosława Schabieńskiego, naczelnika Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku. Przybyły też  poczty sztandarowe, mieszkańcy Gminy Piątnica oraz wszyscy ci, dla których pamięć o żołnierzach wyklętych jest  bliska sercu.  I o tę pamięć  i prawdę wołał w homilii proboszcz ks. kanonik Szczepan Dobecki.  Z mocą podkreślił, że prawda jest ważna i zawsze się obroni. Prawdę trzeba przekazywać następnym pokoleniom,  bo jesteśmy kolejnym ogniwem w  łańcuchu pokoleń i naszym obowiązkiem jest strzec prawdy. Odnosząc się do trudnych powojennych czasów i  złożonej ludzkiej natury mówił o żołnierzach niepodległościowego powojennego podziemia: – Nie byli diabłami, nie byli też aniołami. Byli ludźmi. Łączyło ich to, że do końca wypełnili  przysięgę  na wierność Polsce, która brzmiała: “W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej kładę swe ręce na ten Święty Krzyż, znak Męki i Zbawienia, i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił – aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i rozkazom Naczelnego Wodza oraz wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg”.

Do końca wierny przysiędze pozostał ostatni w Polsce żołnierz niezłomny  – sierżant Józef Franczak ps. „Lalek”. Dr Jarosław Szarek, w 2013 roku na  stronie: https://naszdziennik.pl/mysl/57424,wierny-przysiedze-do-konca.html pisał o nim: 21 października 1963 roku – komuniści zamordowali sierżanta Józefa Franczaka „Lalka”. Jego śmierć jest symbolicznym końcem antykomunistycznego powstania rozpoczętego wraz z narzuceniem moskiewskiej władzy w Polsce. Gdy osaczony ginął od strzałów esbeków i zomowców, zdradzony przez konfidenta Służby Bezpieczeństwa Stanisława Mazura, który wydał go za 5 tysięcy ówczesnych złotych, od końca wojny mijało 18 lat. Zabicie „Lalka” nie wystarczyło komunistom. Pohańbili nie tylko jego ciało, ale przede wszystkim zohydzili pamięć o nim. Tego też było mało. Trzeba było jeszcze zemścić się na najbliższych, na rodzinie. Zemsta dosięgła również jego dziecko – naznaczone epitetem „syn bandyty”.

Do końca wierny żołnierskiej przysiędze pozostał też ostatni  partyzant na Białostocczyźnie, walczący z bronią w ręku, ppor. Stanisław Marchewka ps. „Ryba” zamordowany w nocy z 2 na 3 marca 1957 r. przez grupę operacyjną  SB-KBW . Zainteresowanych postacią „Ryby” odsyłam do artykułu opublikowanego przeze mnie na stronie www.historialomzy.p pod linkiem: https://historialomzy.pl/stanislaw-marchewka-ryba-bez-szans-na-normalne-zycie/

Na temat żołnierzy niezłomnych, w tym  o Stanisławie Marchewce „Rybie”  3 marca 2019 r. w piątnickiej świątyni, bezpośrednio po mszy świętej, głos zabrał dr hab. Krzysztof Sychowicz: – Pamiętajmy, że wszystko to ma miejsce w ramach struktury  polskiej niepodległej konspiracji, która istniała od 1939 roku. W tej strukturze jest porucznik Stanisław Marchewka. Nie jest to struktura wymyślona przez  kilku szaleńców, to jest struktura będąca ciągłością  Armii Krajowej, będąca Armią Krajową Obywatelską, a później też Zrzeszeniem  Wolność i Niezawisłość, organizacjami   konspiracyjnymi walczącymi o wolne i niepodległe państwo polskie. To są ci sami ludzie, którzy  walczyli z sowietami, ci sami ludzie, którzy walczyli z Niemcami, to są też ci sami ludzie, którzy nowych sowietów nie witali jak przyjaciół, ponieważ wiedzieli, czego można spodziewać się  z rąk sowieckich. (…) To nie był jego wybór, że on wrócił do konspiracji. On wierzył, że spokojne  życie jest możliwe, ujawnił się, ale ówczesna władza, ówczesne służby bezpieczeństwa, Milicja Obywatelska nie pozwoliły mu na to. Najpierw go zmusiły do nawiązania współpracy, do powrotu do konspiracji. W 1952 Stanisław Marchewka wrócił  na ziemię łomżyńską – nie po to, aby walczyć z bronią w ręku, został zmuszony, aby zdekonspirować swego przełożonego majora Tabortowskiego ps. „Bruzda”, ale on wraca i zachowuje się uczciwie wobec swojego dowódcy, dociera do niego, opowiada mu o wszystkim i zostaje razem z nim, dalej ukrywać się i walczyć z systemem komunistycznym. Nie  dlatego, że chce, ale dlatego, że nie dano mu innego wyboru. On i jemu podobni są wyklętymi, są skazani na zagładę. W latach 50-tych nie mówi się już o walce z podziemiem, to jest polowanie z nagonką. Jest ich kilkudziesięciu ukrywających się na naszym obszarze, przeciwko którym rzuca się kilka tysięcy funkcjonariuszy korpusu bezpieczeństwa wewnętrznego, milicji, UB i donosicieli.

Tak więc dalsze losy Stanisława Marchewki w dużej mierze nie były zależne od niego. Natomiast bez wątpienia całym swoim życiem, w okresie II wojny światowej, okupacji i tego, jak zachował się wobec swego dowódcy Jana Tabortowskiego „Bruzdy” świadczą o tym, że potrafi cenić dobro najwyższe – wolność i uczciwość wobec bezpośredniego zwierzchnika. Właściwie – pozostanie w konspiracji w 1952 roku równało się tylko jednemu – śmierci. Stanisław Marchewka faktycznie ginie za wolną i niepodległą Polskę.

Płk  Łukasz Ciepliński, jeden z żołnierzy wyklętych,  osadzony w więzieniu mokotowskim,  na krótko przed śmiercią pisał:  Czy ofiary nasze nie pójdą na marne? Czy niespełnione sny powstaną z mogił? (..) Wierzę, nie pójdą na marne. Sny wstaną, syn zastąpi ojca. Ojczyzna niepodległość odzyska. (..) Żalę się przed Chrystusem, że każe mi ginąć w tych warunkach, a nie na polu chwały. Że zrobiono ze mnie zbrodniarza. (..) Siedzę w celi śmierci (..) co jakiś czas zabierają kogoś. Nadchodzi mój termin. Jestem zupełnie spokojny. Gdy mnie będą zabierać, to ostatnie moje słowa do kolegów będą – Cieszę się, że będę zamordowany jako katolik – za wiarę świętą, jako Polak – za Ojczyznę i jako człowiek – za prawdę.

 O ludzi do końca jej wiernych Polska w końcu się upomniała. Za czasów prezydentury Lecha Kaczyńskiego, z jego inicjatywy, w lutym 2011 roku Sejm RP ustanowił 1 marca  Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Lawina ruszyła. Z grobów powstała pamięć o najwyższej ofierze ludzi niezłomnych, bezkompromisowych w walce z sowieckim okupantem. Tych ludzi godnie reprezentuje m. in. postać majora Szendzielarza „Łupaszki”, który w ulotce z 1946 roku pisał o motywach walki  niezakończonej z końcem II wojny światowej: Rodacy! Naród Polski wypowiedział walkę swym wrogom, by ofiarą krwi i życia swego wywalczyć wymarzoną, wolną, niepodległą i niezależną Polskę. (..) Rodacy! Polska nie jest samodzielna i demokratyczna. My, którzy ponieśliśmy tyle ofiar, nie możemy pozwolić na to, by w naszym Państwie panoszyli się Azjaci i narzucali nam swe prawa przez swych pachołków. My chcemy, by Polska była rządzona przez Polaków oddanych Sprawie i wybranych przez cały Naród, a ludzi takich mamy. (…) Nie jesteśmy żadną bandą, jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej Ojczyzny. My jesteśmy z miast i wiosek polskich. My walczymy za Świętą Sprawę, za wolną, niezależną, sprawiedliwą i prawdziwie demokratyczną Polskę! (..) Nie mamy ani prasy własnej, ani wolności słowa, ani wolności zebrań, ani prawa wiązania się w stronnictwa polityczne. Jesteśmy pozbawieni wszystkich dobrodziejstw demokracji! Jednopartyjne rządy komunistyczne biorą myśl w obcęgi, pozbawiają człowieka woli, przywiązań, umiłowań tych najistotniejszych cech człowieczeństwa i czynią z niego pozbawionego ducha i serca robota. (..) Mamyż milczeć? Mamyż poddać się gwałtowi, zadawanemu obcą, zbrodniczą ręką?! Mamyż pod groźbą obcych bagnetów wyrzec się prawa stanowienia o sobie?! Mamyż wyrzec się ducha, serca i zaprzeć się wiary?! Nigdy! Jeżeli zdrajcom i jurgieltnikom moskiewskim podoba się to wszystko, niech się wynoszą do Moskwy.(cytat z artykułu Piotra Szubarczyka  opublikowanym w: https://wpolityce.pl/polityka/152231-jak-prezydent-lech-kaczynski-honorowal-zolnierzy-wykletych-dzieki-jego-staraniom-1-marca-jest-narodowym-dniem-pamieci-zolnierzy-wykletych)

Współcześnie w całym kraju upamiętniamy żołnierzy wyklętych na różne sposoby, m. in. poprzez cykliczną organizację tzw. „biegów pamięci”, stawiamy im pomniki, fundujemy tablice z nazwiskami, organizujemy uroczystości, prelekcje, pogadanki, „żywe lekcje historii” itp.

W szkole w Jeziorku również przekazujemy naszym uczniom prawdę o trudnych powojennych losach naszej ojczyzny i zawsze znajdujemy czas, aby opowiedzieć o ppor. Stanisławie Marchewce ps. „Ryba”. Nie inaczej było i w bieżącym roku. Uczniowie, pod opieką swoich nauczycieli,  po raz kolejny spotkali się pod ogromnym głazem z tablicą upamiętniającą mieszkańca Jeziorka – żołnierza wyklętego – w dniu 1 marca 2019 roku.

Uczniowie szkoły w Jeziorku obok głazu z tablicą upamiętniającą ppor. Stanisława Marchewkę ps. “Ryba” – 1 III 2019 r.

W niewielkiej skarbnicy pamiątek po żołnierzach wyklętych pozostały słowa, które wypowiedzieli przed śmiercią, przekazane bliskim, najczęściej za pośrednictwem więziennych grypsów. Słowa te brzmią dziś w naszych uszach jako swoisty testament, pozostawiony następnym pokoleniom Polaków:

Płk Łukasz Ciepliński: ”Andrzejku! Pamiętaj, że istnieją tylko trzy świętości: Bóg, Ojczyzna i Matka”.

Płk Witold Pilecki ps. „Witold”:  „Kochajcie ojczystą ziemię, kochajcie swoją świętą wiarę i tradycję własnego Narodu. Wyrośnijcie na ludzi honoru, zawsze wierni uznanym przez siebie najwyższym wartościom, którym trzeba służyć całym swoim życiem”.

„Bo choćby mi przyszło postradać me życie, tak wolę niż żyć wciąż, a w sercu mieć ranę”.

opracowała Beata Sejnowska-Runo

materiał filmowy oraz zdjęcia  z uroczystości poświęcenia pomnika upamiętniającego Stanisława Marchewkę i jego żonę Agnieszkę dostępne są  na portalu www.mylomza.pl  pod linkiem:

https://mylomza.pl/artykul/ostatni-z-wykletych/614392

1356 Ogólnie 1 Dziś
Beata Sejnowska-Runo

Nauczycielka. Sprawuje funkcję społecznego Kustosza Miejsca Pamięci w Jeziorku. Odznaczona w 2007 roku przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Otrzymała w 2011 roku Nagrodę Starosty Łomżyńskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i obrony dóbr kultury w Powiecie Łomżyńskim za pielęgnowanie pamięci narodowej i upowszechnianie dziedzictwa patriotycznego i kulturowego.

Powiązane tagi
  • "Ryba"
  • Jeziorko
  • Stanisław Marchewka
  • Żołnierze wyklęci
Poprzedni post
ZHP_harcerstwo_lomzaynskie_wczoraj_i_dzisstr16
  • Bez kategorii

Harcerstwo Łomżyńskie. Wczoraj i Dziś. Tom 2.

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 23 lutego 2019
Czytaj artykuł
Następny post
  • Drozdowo

Zaproszenie na Koncert – Muzeum Przyrody w Drozdowie

  • śp. Henryk Sierzputowski
  • 5 marca 2019
Czytaj artykuł
Może Ci się spodobać
Czytaj artykuł
  • Jeziorko

  Miejsce Pamięci Narodowej w Jeziorku  –  historia

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 30 października 2022
Czytaj artykuł
  • Biogramy
  • Jeziorko
  • Wspomnienia

Odszedł Tadeusz Rydzewski – człowiek legenda

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 21 października 2022
Czytaj artykuł
  • Historia leśnej polany
  • Jeziorko

“Pamiętać to za mało” – kolejna żywa lekcja historii w MPN w Jeziorku

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 17 października 2022
Czytaj artykuł
  • Jeziorko
  • uroczystości rocznicowe

Jedna jest Polska, czyli o uroczystościach w Miejscu Pamięci Narodowej w Jeziorku

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 5 czerwca 2022
Czytaj artykuł
  • Jeziorko
  • uroczystości rocznicowe

Uroczystości rocznicowe w Miejscu Pamięci Narodowej w Jeziorku – zaproszenie

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 25 maja 2022
Czytaj artykuł
  • Jeziorko
  • Okruchy Historii

Pamiętamy i będziemy pamiętać

  • Beata Sejnowska-Runo
  • 17 września 2021

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Golden Pixel | historialomzy.pl | copyright © 2023

Wprowadź słowa kluczowe wyszukiwania i naciśnij Enter.