Rozdział V. Działalność programowa drużyn oraz środowisk harcerskich.
str.263-267
phm. Marcin Chludziński
pwd. Rafał Kenigsman
11 Starszoharcerska Drużyna Specjalnościowa „Exodus”
im. 33 Pułku Piechoty
Dawno, dawno temu… czyli od tego wszystko się zaczęło.
Początki naszej drużyny sięgają końca XX w. Wtedy to na kursie drużynowych w Centralnej Szkole Instruktorskiej w Załęczu dwóch harcerzy z naszego Hufca, wpadło na pomysł stworzenia własnej drużyny starszoharcerskiej. Drużyny, która będzie drużyną z prawdziwego zdarzenia, jedyną w swoim rodzaju. Będzie najlepsza! Te osoby to: Marcin Chludziński i Konrad K. Flejter. Tak oto od słów przeszli do czynów. Powstały zamierzenia, struktury organizacyjne, no i oczywiście wpłynął meldunek do Hufca o wszczęciu przez drużynę działalności. Zaczęli zbierać ekipę. Dnia 06.09.1995 r. odbyła się pierwsza zbiórka 11 Starszoharcerskiej Drużyny Specjalnosciowej „EXODUS”. Było na niej obecnych ok. 10 osób. Ta grupka, wspólnie bawiąc się i pracując, stworzyła solidną drużynę z bogatymi tradycjami, która działa do dnia dzisiejszego.
W swoim założeniu byliśmy i jesteśmy drużyną specjalnościową o charakterze proobronym (tzw. „Czerwone Berety”). Rozszerzamy swoje horyzonty oraz zainteresowania poprzez zapoznawanie się z zagadnieniami takimi jak: survival (sztuka przetrwania w warunkach ekstremalnych), łączność, terenoznawstwo, topografia, ratownictwo medyczne, alpinistyka.
Jednak zawsze na pierwszym miejscu stawiamy wychowanie metodą harcerską. Staramy się postępować zgodnie z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim oraz przekazujemy te ideały naszym młodym harcerzom. Nie przesadzając, można powiedzieć, iż praca w naszej drużynie jest doskonałą „szkołą życia”, kształtującą charakter i osobowość jej członków.
Charakterystycznymi znakami „11-stki” są jednolite polowe mundury oraz chusty, wykonane z materiału w kamuflażu „woodland”, noszone na zewnątrz kołnierza. Są nimi także emblematy (uskrzydlony sztylet z lilijką) noszone na czarnych koszulkach oraz naszywki drużyny umieszczane na mundurach harcerskich. Naszym mottem jest powiedzenie: „Kto nie maszeruje, ten ginie!”.
Już w początkach naszej działalności postanowiliśmy wybrać właściwego, dla charakteru pełnionej przez nas służby oraz wyznaczonych ideałów – patrona. Najwłaściwszą kandydaturą, m.in. ze względu na tradycję, z którymi chcielibyśmy się związać, wydał się nam łomżyński 33 Pułk Piechoty. Dlaczego właśnie ten pułk? Odpowiedź na to pytanie nasuwa się od razu. Każdy, choć trochę obeznany z historią naszego miasta dostrzegłby, że istnienie 33 Pułku Piechoty jest mocno związane z życiem Łomżan, a szlak bojowy tej formacji podczas II Wojny Światowej przypadł na okolice miasta Łomża. Ta sugestia jest jak najbardziej słuszna, ale dokonując wyboru wzięliśmy także pod uwagę poświęcenie i bohaterstwo jego żołnierzy, z których niektórzy to nasi znajomi, sąsiedzi i dziadkowie.
Wybór takiego, a nie innego patrona nie jest sprawą prostą, przynajmniej nie dla nas, gdyż bardzo zależy nam, aby godnie podpisywać się jego nazwą. Musimy więc w pełni na to zasłużyć. W tym celu m.in. organizujemy zbiórki o historii 33 Pułku Piechoty. Niedawno nawiązaliśmy współpracę z Grupą Rekonstrukcji Historycznej „SGO Narew”. Nasi harcerze wzięli udział w organizacji „Rekonstrukcji obrony Nowogrodu”. Kilka osób brało też czynny udział w samej inscenizacji. Działając w grupie rekonstrukcji mamy doskonałą okazję nie tylko czytać czy słuchać o naszym patronie, ale także zobaczyć umundurowanie i wyposażenie żołnierzy, poznać tradycje i zwyczaje pułku.
Aby upamiętnić bohaterstwo i pamięć 33 Pułku Piechoty, stałą imprezą drużyny, powtarzająca się co rok, jest Marsz Szlakiem Bojowym 33 Pułku Strzelców Kurpiowskich. Marsz przyczynia się do podniesienia poziomu świadomości historycznej i patriotycznej wśród młodego pokolenia oraz umożliwia „pracę z patronem”.
W ciągu wielu lat uczestniczyliśmy w takich imprezach jak: Rajd Pamięci Września, Harcerska Biała Służba podczas wizyty Ojca Świętego w Ojczyźnie, Manewry Techniczno-Obronne, Rajd Złote Liście Jesieni, Harcerski Rajd Kurpiowski, coroczna Pielgrzymka Łomżyńska na Jasną Górę, Rajd Nie Tylko Dla Orłów, Dni Mistyki Gór i Survivalu w Jarosławiu, „Pajęczyna”, Seminarium survivalowe, w Polowej Zbiórce Harcerstwa Starszego, Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, Rajd Arsenał, a także w wielu, wielu innych, których nie sposób wymienić.
Poza tym członkowie drużyny zdobywali przeszkolenia podczas wielu kursów na terenie całej Polski. Przykładem mogą być: Brązowa i Srebrna Odznaka Ratownika Medycznego ZHP, uczestnictwo w Spadochronowym Kursie Działań Specjalnych Trawers, kurs wspinaczkowy, kursy organizowane w ramach harcerskiej Specjalnościowej Akcji Szkoleniowej, czy też przeszkolenie z łączności. Staramy się pomagać wielu organizacjom oraz instytucjom łomżyńskim. Do tej pory współpracowaliśmy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, Państwowym Domem Dziecka, Jednostką Wojskową, PTTK, WOPR oraz „Gazetą Współczesną”. „Harcerze wyrzekną się wszystkiego: wygody, przyjemności, byleby wykonać swą powinność. Nie robią tego dla celów osobistych, lecz dla tego, że uważają to za swój obowiązek.” (?)
Drużyna przetrwała wiele lat. Przez ten czas dochodziło do zmiany drużynowych. Oto osoby, które dowodziły „Jedenastką” od początku istnienia:
- Marcin Chudziński – jeden z założycieli „Jedenastki”, pierwszy drużynowy, swojego czasu „dobry duch” tej drużyny, osoba na którą zawsze można liczyć.
- Konrad Kamil Flejter – jeden z założycieli, był drugim drużynowym, obecnie przebywający w Stanach Zjednoczonych.
- Maciek Tański[1] – jako pierwszy złożył Przyrzeczenie Harcerskie w drużynie, osoba pozyskana z naboru w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki
- Tomasz Kowalewski – długo zaangażowany w łomżyńskie harcerstwo, instruktor ZHP, członek Komendy Hufca
- Tomasz Nidzgorski- dwukrotny drużynowy, dla wielu znany jako „Chomik”
- Mariusz Patalan – osoba, która zajmowała się wnikliwie specjalnością obronną, dobry wzór i świetny wódz.
- Paweł Witkowski – znany jako „Witek”, aktywnie działający w Harcerskiej Grupie Ratowniczej Bemowo, aktywny instruktor w Hufcu Nadnarwiańskim w Łomży.
- Adam Mazewski- pseudonim „Mazi”, ostatni ze starych wyjadaczy, działał także w Harcerskiej Grupie Rekonstrukcji Historycznej 33 PP SK
- Rafał Kenigsman pseudo „Żółwik” starał się nadać nowy charakter drużynie.
- Karolina Godlewska – jedyna dziewczyna pełniąca funkcję drużynowej
- Bartosz Żebrowski – w chwili zbierania materiałów – drużynowy 11 SDS
Sztandarową imprezą naszej drużyny stał się Marsz Szlakiem Bojowym 33 Pułku Strzelców Kurpiowskich, który odbywa się każdego roku w majówkę. Impreza dotyczy bezpośrednio naszego patrona którym jest wyżej wymieniony Pułk Piechoty. Rajd odbywa się w okolicach Łomży, nasi harcerze odwiedzają miejsca związane z historią pułku. Głównymi miejscowościami, które obowiązkowo zwiedzamy to Nowogród, Jednaczewo oraz Andrzejewo.
Od 2007 do 2010 roku posiadaliśmy Harcówkę przy Spółdzielni Mieszkaniowej „Perspektywa”, w której odbywały się zbiórki zastępów, drużyny czy nocowania. Obecnie drużyna liczy ok. 33 aktywnie działających osób. Płeć piękna w naszej drużynie zajmuje się ratownictwem medycznym oraz działalnością artystyczną, natomiast „twardziele” kontynuują tradycję obronności. W każde ferie zimowe staramy się zorganizować biwak zimowy po jak najmniejszych kosztach, natomiast w wakacje jeździmy na biwaki letnie, ewentualnie na jeden długi obóz Hufca (np. Woszczele 2005, Sucha Rzeczka 2006 i 2007).
Jesteśmy też współorganizatorami wielu imprez hufcowych: Złaz Drużyn z okazji Święta Niepodległości, Rajd Wizna oraz Betlejemskie Światło Pokoju. Przez wiele lat wspieraliśmy także działania kwatermistrzowskie na bazie w Nowym Młynie. W 2010 r. uczestniczyliśmy w Jubileuszowym Zlocie Na Stulecie Harcerstwa w Krakowie.
A oto nasz Bohater:
33 Pułk Piechoty
Rozkazem Sztabu Generalnego L.4 z dnia 30 października 1918 roku z powiatu ziemi łomżyńskiej utworzono Łomżyński Okręg Wojskowy. Dowództwo Okręgu w tymże rozkazie powierzono pułkownikowi Bronisławowi Kaplińskiemu, w rzeczywistości jednak objął on je 13 listopada 1918 roku, gdyż dopiero w tym dniu przystąpiono do organizowania okręgowego pułku piechoty. Miejscem postoju pułku była Łomża, dlatego też otrzymał on nazwę Łomżyński Okręgowy Pułk Piechoty, a 22 listopada 1918 roku rozkazem Naczelnego Dowództwa Sztabu Generalnego nadano mu numer „33”. W połowie grudnia do pułku wcielono oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej obwodu łomżyńskiego i zorganizowano pierwsze dwa bataliony. Dopiero w połowie maja ukończono formowanie III batalionu, po wcieleniu do niego rekrutów z ziemi płockiej.
W czasie okresu formowania pułk rozpoczął pierwsze walki. Ginęli pierwsi żołnierze. Poszczególne kompanie i plutony rozbrajały niemieckie oddziały okupacyjne. W grudniu 1918 została wysłana pod Lwów kompania ochotniczo-marszowa, która do pułku już nie wróciła.
Po zakończeniu formowania pułk w sierpniu 1919 roku wyjechał na front litewsko -białoruski wojny polsko-bolszewickiej. Pułk opuścił front i powrócił do Łomży 22 marca 1921 roku.
W 1938r. Wojskowe Biuro Historyczne opowiedziało się za nadaniem dla Łomżyńskiego Pułku nazwy: 33 Pułk Strzelców Kurpiowskich.
Kolejnymi dowódcami 33 PP byli:
płk Bronisław Kapliński 1918-1919
mjr Stefan Wyspiański do XII 1919
ppłk Jan Sandecki 1919 – 1920
ppłk Jerzy Sawa – Sawicki 1920 – 1922
płk Emanuel Jakubiczka 1923 – 1924
płk Michał Pakosz 1925 – 1929
płk Janusz Dłużniakiewicz 1929 – 1930
ppłk dypl. Karol Płoszajski 1930 – 1931
płk Marian Raganowicz 1932 – 1938
ppłk dypl. Lucjan Stanek 1938 – 1939
Ostatni z dowódców ppłk dypl. Lucjan Stanek w bardzo krótkim czasie przygotował pułk do zbliżającej się wojny. Swe umiejętności żołnierze udowodnili na linii Nowogród – Jednaczewo – Łomża we wrześniu 1939 r.
W czasie wojny obronnej 1939 33 Pułk wchodził w skład 18 Dywizji Piechoty walczącej w ramach SGO „Narew”. Po rozbiciu dywizji pod Zambrowem 12-13 września resztki pułku, które uszły z okrążenia, działały do 2 października w obszarze leśniczówki Giełczyn w północnej części Czerwonego Boru. Oddział przeszedł do konspiracji po zajęciu okolicy przez Armię Czerwoną.
8 października 2009 roku w wieku 104 lat zmarł najstarszy żołnierz 33 Pułku Piechoty porucznik Stanisław Dardziński. Został pochowany na cmentarzu katedralnym w Łomży.
[1] Od redakcji – Maciej Tański nie był oficjalnie mianowany przez Komendanta Hufca
Zdjęcia z działalności drużyny Exodus
Tablice, pomnik oraz głazy upamiętniające 33 Pułk Piechoty.
