Zagadka 138

5 comments

1. Widzę, że zagadka sprawia trochę kłopotu. Podpowiem więc, że obu Panów łączy np. Sejm Ustawodawczy (1919 – 1922).

   Odpowiedz

2. Ten pierwszy to jest ks. Kazimierz Lutosławski. Drugi niestety nie wiem. Pozdrawiam

   Odpowiedz

3. drugi to może Teofil Witold Staniszkis?

   Odpowiedz

4. Gratuluję Adze i Jerzemu. Wasze odpowiedzi są prawidłowe.
   Pierwsza karykatura przedstawia ks. Kazimierza Lutosławskiego z Drozdowa, posła Ziemii Łomżyńskiej do Sejmu Ustawodawczego, jednego z twórców polskiego harcerstwa, autora krzyża harcerskiego, wybitnego parlamentarzystę polskiego.
   Druga karykatura prezentyje postać Witolda Teofila Staniszkisa, działacza partii prawicowych, wiceprezesa Stronnictwa Narodowego, 4-krotnego posła na Sejm w tym w II i III kadencji posła z okręgu łomżyńskiego, z wykształcenia agrotechnika, profesora SGGW, zamęczonego przez Niemców w Oświęcimiu w 1941 r. Dziadek znanej Pani profesor socjologii Jadwigi Staniszkis.
   Autorem karykatur jest Zygmunt Skwirczyński. Jego autolitografie, których fragmenty zaprezentowałem zostały opublikowane w 1920 r, w
   publikacji “Karykatury Sejmowe”.
   O ile biografia ks. Kazimierza Lutosławskiego jest dość powszechnie znana, to postać Witolda Teofila Staniszkisa, a szczególnie jego związki z Łomżą nie były zbyt często prezentowane w publikacjach. Warto więc kilka słów tej osobie poświęcić.
   Witold Teofil Staniszkis urodził się w 1880 r. w Mariampolu na terenie dzisiejszej Litwy. Był synem nauczyciela greki w gimnazjum mariampolskim Wincentego Staniszkisa – Litwina i Weoniki ze Szmittów – Polki. Po śmierci matki młodego Witolda Teofila wychowywała w duchu polskości druga żona ojca, siostra zmarłej, Anna ze Szmittów Staniszkisowa. Paradoksalnie ojciec zdeklarowany Litwin został karnie przeniesiony do pracy w gimnazjum łomżyńskim za organizowanie w gimnazjium w Mariampolu nielegalnej polskiej biblioteki samokształceniowej. Wincenty Staniszkis uczył greki w gimnazjium w Łomży przez kilkanaście lat. Był lubiany i szanowany. W swoich wspomnieniach serdecznie się o nim wyrażął profesor Bohdan Winiarski. Stało się więc tak, że ojciec działał w narodowej organizacji litewskiej, a syn był działaczem wysokiego szczebla w polskich partiach narodowych.
   Przybrana matka Witolda Teofila wspomniana wyżej Anna zmarła w Łomży w 1902 r. i jest pochowana na łomżyńskim starym cmentarzu niedaleko kaplicy Śmiarowskich.
   Witold Teofil Staniszkis uczył się w gimnazjium łomżyńskim w latach 1898-1899. Potem studiował na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Jagielońskim, utrzymując ścisłe kontakty ze środowiskiem swojej szkoły. Reprezentował interesy młodzieży łomżyńskiej w różnych organizacjach na szczeblu krajowym. W trakcie studiów na UJ rolniczą praktykę odbywał w majatku Sieburczyn pod Wizną.
   W 1907 r. Witold Teofil zawarł związek małżeński w Łomży z Łomżynianką Wandą Piotrowską (04.03.1887 – 10.07.1977). Na łomżyńskim cmentarzu zachował się połozony przy głównej alei grobowiec teścia naszego bohatera – Justyna Wincentego Korwin Piotrowskiego zm. w 1890 r.
   Witold Teofil Staniszkis był prze 16 lat posłem na Sejm RP w tym 8 lat posłem z Ziemii Łomżyńskiej. W owym czasie był członkiem oraz Prezesem Okręgu Łomżyńskiego Stronnictwa Narodowego. W 1939 r. został także I wiceprezesem całego Stronnictwa Narodoweg0.
   W czasie II wojny światowej aresztowany w 1940 r. został zamęczony przez Niemców w obozie koncentarcyjnym w Oświęcimiu 21 XI 1941 r. Symboliczna tablica nagrobna znajduje się na grobowcu rodzinnym na warszawskich Powązkach, obok pochowanego tam ojca, żony i innych członków rodziny.
   Nagrobek na cmentarzu w Łomży jego przybranej matki Anny ze Szmittów Staniszkisowej został w ostatnich latach odrestaurowany ze środków zebranych podczas kwesty na ratowanie zabytków cmentarnych odbywającej się w dniu Wszystkich Świętych.
   Pozdrawiam.SZ

   Odpowiedz

5. Bardzo dziękuję Panu Sławomirowi za wyczerpujący komentarz w zagadce 138. Bardzo nam przybliżył osobę Teofila Witolda Staniszkisa.

   Odpowiedz